Nỗ lực xây dựng môi trường văn hóa hội tụ bản sắc, phát triển trong kỷ nguyên mới
Kế thừa những kết quả đạt được của nhiệm kỳ trước, giai đoạn 2021 – 2026, ngành Văn hóa đã có những bước tiến mạnh mẽ, đạt được nhiều thành tựu và dấu ấn nổi bật trên nhiều lĩnh vực.
Thay đổi tư duy “làm văn hóa sang quản lý nhà nước về văn hóa”
Trong những năm qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Bộ VHTTDL) luôn bám sát, triển khai đồng bộ, có hiệu quả các chủ trương, đường lối, quan điểm phát triển văn hóa của Đảng và Nhà nước. Đặc biệt, sau Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, nhiều văn bản, chính sách quan trọng đã được ban hành để tạo hành lang pháp lý vững chắc cho sự phát triển của ngành văn hóa.
Các văn bản này gồm các nghị quyết, chỉ thị, quyết định và các quy định pháp luật liên quan đến nhiều lĩnh vực của ngành văn hóa, từ bảo tồn di sản văn hóa, phát triển ngành công nghiệp văn hóa, đến nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của người dân. Trong đó, điểm nhấn là Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 với rất nhiều chính sách mới, khơi thông nguồn lực, kiến tạo cho văn hóa, thể thao và du lịch phát triển nhanh và bền vững.
Đồng thời, Bộ VHTTDL đã chủ động triển khai các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đẩy mạnh xây dựng môi trường văn hóa với mục tiêu sẽ tạo ra diện mạo mới cho đời sống văn hóa cơ sở, kiến tạo các quan hệ hợp tác lành mạnh, phát huy năng lực sáng tạo và nâng cao mức hưởng thụ văn hóa của người dân.
Một trong những dấu ấn nổi bật trong nhiệm kỳ 2021-2026, toàn ngành Văn hóa đã quyết liệt thay đổi tư duy từ “làm văn hóa sang quản lý nhà nước về văn hóa” thông qua công cụ pháp luật. Bộ đã chủ động rà soát, nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền hoàn thiện thể chế, chính sách, xử lý nhiều “điểm nghẽn, khoảng trống về mặt pháp lý”, thúc đẩy phát triển theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển.
Bộ VHTTDL cũng chủ trì xây dựng ban hành, trình cơ quan có thẩm quyền ban hành, hoàn thiện 124 văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có 05 Luật, 31 Nghị định của Chính phủ, 01 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 88 Thông tư, Thông tư liên tịch.
Tính đến nay, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực do Bộ VHTTDL quản lý đã tương đối hoàn chỉnh với 435 văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có 15 Luật, 75 Nghị định, 43 văn bản quy phạm pháp luật của Thủ tướng Chính phủ, 302 Thông tư, Thông tư liên tịch của Bộ trưởng.
Hàng năm, Bộ VHTTDL đều thực hiện các hoạt động kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật, là khâu quan trọng trong việc sửa đổi, bổ sung, ban hành mới để hoàn thiện hệ thống pháp luật. Các hoạt động rà soát góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động của tổ chức, cá nhân; khắc phục những sơ hở, bất cập, điểm nghẽn của hệ thống pháp luật trong lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ; rà soát để thực hiện chủ trương của Đảng trong việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy nhà nước.
Bên cạnh đó, Bộ VHTTDL đã thực hiện rà soát 2.439 văn bản quy phạm pháp luật, theo đó đề xuất sửa đổi, bổ sung, ban hành mới hoặc xử lý hiệu lực 199 văn bản quy phạm pháp luật.
Công nghiệp văn hóa bứt phá
Một dấu ấn tiêu biểu khác trong nhiệm kỳ 2021 – 2026 là các ngành công nghiệp sáng tạo đã có những sản phẩm chất lượng, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội, đặc biệt là giới trẻ.
Theo Bộ VHTTDL, công nghiệp văn hóa đang trở thành xu hướng và được xác định là phần quan trọng, bền vững, đóng góp vào sự tăng trưởng của đất nước. Giá trị sản xuất của các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đóng góp ước bình quân đạt 1,059 triệu tỷ đồng (44 tỷ USD).
Bình quân 5 năm tốc độ tăng trưởng về số lượng các cơ sở kinh tế hoạt động trong các ngành công nghiệp văn hóa ước đạt 7,2%/năm. Lực lượng lao động thuộc các ngành công nghiệp văn hóa tăng khá nhanh, bình quân 5 năm lao động tăng 7,4%/năm.
Đáng chú ý, giai đoạn vừa qua, công nghiệp văn hóa có khởi sắc rõ rệt, vừa góp phần đáp ứng nhu cầu thụ hưởng văn hóa, nghệ thuật của người dân, vừa đóng góp thực chất cho tăng trưởng kinh tế của đất nước.
Ngành công nghiệp giải trí, nghệ thuật biểu diễn, du lịch văn hóa, phát thanh truyền hình, trò chơi điện tử phát triển nhanh, đóng góp gần 4,4% GDP. Đặc biệt, các chương trình giải trí, truyền hình thực tế như "Anh trai vượt ngàn chông gai" hay "Chị đẹp đạp gió rẽ sóng" đã tạo ra sức hút lớn, khẳng định tiềm năng phát triển của các mô hình giải trí hiện đại tại Việt Nam.
Đối với công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa tiếp tục được Bộ quan tâm sâu sắc. Nhiều di tích lịch sử, văn hóa đã được đầu tư tu bổ, tôn tạo, khôi phục giá trị ban đầu. Ngoài ra, công tác quản lý các di sản đã được UNESCO công nhận cũng được chú trọng, đảm bảo tuân thủ các cam kết quốc tế.
Nhiều di tích sau khi tu bổ, tôn tạo đã được chính quyền các cấp cùng với cộng đồng nơi có di tích quản lý và phát huy giá trị hiệu quả, đã trở thành những sản phẩm văn hóa đặc thù, tạo ra những điểm, tuyến du lịch hấp dẫn, có tác dụng thúc đẩy sự phát triển ngành kinh tế mũi nhọn du lịch, góp phần làm thay đổi cơ cấu kinh tế của địa phương, tạo công ăn việc làm ổn định cho hàng vạn lao động tại địa bàn có di sản.
Trong hành trình 80 năm xây dựng và phát triển, nhờ nỗ lực lớn, quyết tâm cao, ngành Văn hóa đã để lại nhiều dấu ấn với vai trò tiên phong trong xây dựng môi trường văn hóa hội tụ bản sắc, nhất là giai đoạn 2021 – 2026. Đây là minh chứng cho tầm nhìn chiến lược, giúp văn hóa Việt Nam hội tụ bản sắc và phát triển trong kỷ nguyên mới.
Theo Bộ VHTTDL, Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Ngành Văn hoá sẽ được tổ chức vào sáng ngày 23/8, tại Nhà hát lớn, Hà Nội với sự tham dự của khoảng 500 đại biểu
Đây là dịp ôn lại truyền thống, lịch sử hình thành, phát triển của ngành Văn hóa. Qua đó, cùng nhìn lại những thành tựu, dấu ấn và kết quả nổi bật của toàn ngành Văn hóa trong 80 năm qua để nhận thức sâu sắc hơn, đầy đủ hơn và toàn diện hơn về vai trò, vị trí quan trọng của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cũng như trong việc thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc trong kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.