Người vi phạm giao thông tấn công lực lượng chức năng: Nhìn từ góc độ pháp luật

Theo báo cáo của Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) Quốc gia, quý I/2025 là giai đoạn đầu triển khai các quy định mới của Luật Trật tự ATGT đường bộ, Luật Đường bộ và Nghị định số 168/2024/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự ATGT. Các bộ, ban, ngành Trung ương và các địa phương đã vào cuộc triển khai quyết liệt các giải pháp trong Luật, văn bản dưới Luật và đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần lập lại trật tự, xây dựng thói quen chấp hành pháp luật về trật tự ATGT. Nhiều hành vi vi phạm có tính phổ biến trước đây như: lái xe có sử dụng rượu bia, vi phạm tốc độ, vượt đèn đỏ… đã giảm sâu so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, tình trạng vi phạm vẫn tiếp diễn ở một nhóm nhỏ người điều khiển phương tiện, đặc biệt là hành vi chống người thi hành công vụ trong công tác đảm bảo trật tự ATGT, không chỉ ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội và tính nghiêm minh của pháp luật, mà còn gây bức xúc trong dư luận.

Manh động và liều lĩnh

Thời gian gần đây xảy ra một số vụ lái xe vi phạm trật tự ATGT khi bị dừng phương tiện để kiểm tra đã có hành vi chống đối, manh động và liều lĩnh. Không chỉ dừng lại ở việc xúc phạm bằng lời nói, các đối tượng còn sử dụng hung khí nguy hiểm, thực hiện hành vi có thể dẫn đến chết người như tông xe trực diện vào cảnh sát…

Tình trạng chống đối lực lượng CSGT thi hành công vụ xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên, nguyên nhân chính vẫn là ý thức chấp hành pháp luật an toàn giao thông của một bộ phận người dân còn hạn chế. Người vi phạm thường vướng các lỗi như: Không có giấy phép lái xe hoặc giấy phép lái xe đang bị tước, không mang giấy tờ, vượt đèn đỏ, không đội mũ bảo hiểm, trong người có nồng độ cồn,… Hơn nữa, do chế tài xử phạt hành vi vi phạm giao thông nặng nên người vi phạm bị áp lực lớn, tìm mọi cách trốn tránh, cản trở, cố tình không chấp hành hiệu lệnh, có hành vi liều lĩnh, chống đối quyết liệt, làm cho tình hình an ninh trật tự trở nên phức tạp.

Bên cạnh đó, mặc dù thời gian qua, công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về trật tự ATGT cho nhân dân nói chung đã có nhiều bước tiến, song vẫn còn một số hạn chế. Việc tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng về xử lý nghiêm các đối tượng chống lại lực lượng CSGT chưa sâu rộng. Quy định về chế tài xử lý hành vi chống người thi hành công vụ dù nghiêm minh nhưng chưa đủ sức răn đe. Kỹ năng ứng xử, xử lý tình huống của một số cán bộ chiến sĩ còn chưa cương quyết, dễ gây ra tâm lý ức chế đối với người vi phạm.

Chống đối lực lượng CSGT khi làm nhiệm vụ là hành vi vi phạm pháp luật, là hồi chuông báo động về sự xuống cấp về đạo đức, ý thức công dân và ý thức tuân thủ pháp luật của một bộ phận người tham gia giao thông. Những hành vi chống đối không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người thi hành công vụ mà còn ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội. Thậm chí, nếu các hành vi này liên tục tái diễn với mức độ ngày càng nghiêm trọng hơn sẽ tạo ra những tiền lệ xấu, dẫn đến những hệ lụy khó lường.

Pháp luật Việt Nam hiện nay đã quy định các chế tài xử lý người có hành vi chống người thi hành công vụ. Theo đó, tùy thuộc vào tính chất mức độ của hành vi mà các đối tượng sẽ bị xử lý vi phạm hành chính hoặc phải chịu trách nhiệm hình sự nếu có đủ các yếu tố cấu thành tội "Chống người thi hành công vụ" theo quy định.

Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về giao thông

Để hạn chế tình trạng số vụ chống đối lực lượng CSGT thi hành nhiệm vụ có xu hướng gia tăng, nhiều giải pháp đã được triển khai đồng loạt. Trong đó, bên cạnh tăng cường tập huấn, nâng cao chất lượng chuyên môn nghiệp vụ, văn hóa ứng xử, xử lý tình huống trong hoạt động tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm của lực lượng chức năng; các giải pháp đổi mới hình thức tuyên truyền cho người dân, tăng cường đầu tư hệ thống camera để kiểm soát giao thông từ xa... cũng được thúc đẩy.

Phạt nguội vi phạm giao thông không chỉ đơn thuần là biện pháp răn đe mà còn là bước đi cần thiết để hình thành thói quen giao thông văn minh. Lực lượng cảnh sát giao thông các tỉnh, thành đã tăng cường xử lý phạt nguội, đẩy mạnh các biện pháp kiểm soát giao thông bằng công nghệ, trong đó đáng chú ý là việc sử dụng máy quay, flycam để phát hiện và ghi hình vi phạm. Các hành vi như dừng, đỗ sai quy định, đón trả khách không đúng nơi, đi sai làn đường, vượt đèn đỏ… đều có thể bị ghi lại và xử lý.

Ngoài flycam, hệ thống camera giám sát, camera hành trình và các hình ảnh do người dân cung cấp, thông tin từ mạng xã hội cũng được lực lượng chức năng tiếp nhận, phân tích và làm căn cứ xử phạt. Việc xử phạt dựa trên hình ảnh, video với căn cứ rõ ràng, bảo đảm tính pháp lý và khách quan, khiến người lái xe tự giác hơn khi tham gia giao thông.

Ứng dụng công nghệ trong xử lý vi phạm giao thông là xu thế tất yếu. Song yếu tố cốt lõi vẫn nằm ở ý thức của người tham gia giao thông - nêu cao tinh thần thượng tôn pháp luật. Có thái độ, cư xử đúng mực, phối hợp với lực lượng chức năng khi giải quyết tình huống. Đồng thời, lên án mạnh mẽ các tình huống chống đối người thi hành công vụ. Nếu mỗi cá nhân đều tự giác chấp hành pháp luật, vi phạm trật tự an toàn giao thông sẽ giảm, góp phần kéo giảm tai nạn giao thông và xây dựng môi trường giao thông an toàn.

Cùng với đó, về phía lực lượng CSGT, các chiến sĩ khi làm nhiệm vụ cần hạn chế tình trạng mâu thuẫn, gây ra tâm lí bức xúc của người dân. Chủ động có phương án bố trí lực lượng CSGT khi tuần tra làm nhiệm vụ, trang bị vũ khí, công cụ hỗ trợ đảm bảo, bắt giữ kịp thời khi có tội phạm xảy ra.

Các cơ quan Nhà nước, bên cạnh việc đẩy mạnh tuyên truyền, vận động pháp luật cho người dân, cần phải tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật trong công tác bảo đảm trật tự ATGT, xử lý nghiêm các các trường hợp không chấp hành luật, chống đối CSGT.

Vũ Đậu