TP.HCM xếp thứ 4 trong những thành phố lớn ô nhiễm không khí nhất thế giới
2 quý đầu năm 2025, TP.HCM có hơn 65 ngày ô nhiễm vượt chuẩn. TP.HCM đang xếp thứ 4 trong danh sách thành phố lớn ô nhiễm không khí nhất thế giới.
Thông tin trên được Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam chia sẻ tại Hội thảo "Giải pháp giảm ô nhiễm không khí đô thị" do Báo Tuổi Trẻ phối hợp với Cục Môi trường - Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên, Sở Tài nguyên và Môi trường (NN&MT) TP.HCM tổ chức ngày 15/8.
Hội thảo nhằm hưởng ứng Kết luận 153/KL-TTg của Phó Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 3/4 về các giải pháp toàn diện và cấp bách để xử lý ô nhiễm môi trường không khí tại các thành phố lớn. Mục tiêu là kiểm soát ô nhiễm không khí, hướng tới mục tiêu đưa chỉ số chất lượng không khí về ngưỡng an toàn trong vòng 5 năm tới.
Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng cho biết thêm, tại Hà Nội đang vượt 1,8 lần so với quy chuẩn cho phép của Việt Nam về mức độ ô nhiễm. 6 tháng đầu năm 2025, Hà Nội ghi nhận hơn 80 ngày có nồng độ PM2.5 vượt ngưỡng "xấu" và "rất xấu", với những đợt cao điểm AQI lên tới 200-250.
Trong đó, nguồn phát thải lớn đến từ giao thông, đặc biệt là xe máy. "Một xe máy xăng đời cũ có thể phát thải bụi mịn, CO, HC, NOx gấp 10-20 lần ô tô đạt chuẩn Euro 4-5", ông Tùng nói.
Hiện Hà Nội có 6 triệu xe máy, 800.000 ô tô; TP.HCM trước khi sáp nhập có 8,5 triệu xe máy, 1 triệu ô tô. Ngoài ra, ô nhiễm còn đến từ đốt phụ phẩm nông nghiệp, hoạt động sản xuất dùng than, chăn nuôi, trồng trọt…
Ông Tùng cho biết, từ 2025-2030, nâng cao chất lượng không khí phải là ưu tiên hàng đầu trong chính sách phát triển, gắn chuyển đổi số với chuyển đổi xanh và đặt KPI cụ thể cho từng địa phương.
Theo Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, các giải pháp cần thực hiện để giảm thiểu ô nhiễm không khí như đẩy mạnh chuyển đổi số để chuyển đổi xanh; nâng cao chất lượng không khí ở các đô thị phải là ưu tiên hàng đầu trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội.
"Bảo vệ không khí là trách nhiệm không chỉ của UBND TP.HCM, Sở NN&MT mà còn là trách nhiệm của các ban ngành khác (xây dựng, công thương, tài chính) và các phường, xã thuộc các vùng lân cận...", ông Tùng nói.
Còn theo bà Ngô Nguyễn Ngọc Thanh - Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường TP.HCM, chất lượng không khí TP.HCM chưa chuyển biến rõ nét do hạn chế về quan trắc tự động, giám sát và xử lý vi phạm.
Cụ thể, công tác quản lý chất lượng môi trường không khí tại TP.HCM còn một số hạn chế khi chưa triển khai được các trạm quan trắc liên tục tự động ảnh hưởng đến công tác giám sát, dự báo, cảnh báo chất lượng không khí.
Công tác giám sát, xử lý vi phạm đối với các vi phạm về đốt phụ phẩm nông nghiệp, đốt rác không đúng quy định, bụi từ các công trình xây dựng, bụi cuốn từ mặt đường... cũng chưa được triệt để.
Nói về giải pháp, bà Thanh cho biết, TP.HCM sẽ tập trung 8 nhóm giải pháp, gồm quy hoạch xanh, xây dựng kế hoạch quản lý môi trường giai đoạn 2026-2030, tăng năng lực quan trắc, kiểm soát giao thông, kiểm soát bụi từ xây dựng – nông nghiệp – dân sinh, ngăn ngừa ô nhiễm từ sản xuất kinh doanh, đào tạo nhân lực, ứng dụng AI trong dự báo.
PGS Nguyễn Đình Thọ - Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường cho rằng, cần rà soát tham mưu xây dựng các chính sách lớn liên quan đến quản lý chất lượng không khí như Luật Không khí, chính sách cho vay, hỗ trợ, ưu đãi cụ thể; thực hiện kiểm kê, giám sát chặt chẽ nguồn phát khí thải; tập trung bố trí nguồn lực cho hệ thống quan trắc và vệ sinh môi trường.
Siết chặt quy định về khí thải, đẩy mạnh hoạt động chuyển đổi phương tiện xanh trong giao thông; tổ chức thanh kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm vi phạm và tăng cường công tác truyền thông...
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 7 triệu người trên toàn cầu tử vong sớm vì hít thở bầu không khí ô nhiễm. Bụi mịn được đánh giá là “sát thủ thầm lặng” trong không khí, khi xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, tích tụ lâu dài có thể dẫn đến hàng loạt bệnh nguy hiểm như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), ung thư phổi, nhiễm khuẩn hô hấp cấp, bệnh tim thiếu máu cục bộ, tai biến mạch máu não, thậm chí là tiểu đường type 2 ở người trưởng thành.