Tòa chuyên trách tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh, khu vực được quy định ra sao?

Thông tư được xây dựng trên cơ sở Luật Tổ chức TAND được sửa đổi, bổ sung năm 2025, cùng các văn bản pháp luật có liên quan, nhằm đảm bảo tính chuyên sâu, chuyên môn hóa việc giải quyết, xét xử theo từng lĩnh vực.

Theo đó, số lượng Tòa chuyên trách căn cứ vào số lượng vụ án, vụ việc thụ lý trung bình trong 03 năm liên tiếp.

Cụ thể, đối với việc tổ chức Tòa chuyên trách tại TAND cấp tỉnh được thực hiện như sau: 06 Tòa chuyên trách (có số lượng từ 5.000 vụ/năm trở lên); 05 Tòa chuyên trách (từ 2.000 đến dưới 5.000 vụ/năm); 04 Tòa chuyên trách (từ 1.000 đến dưới 2.000 vụ/năm); 03 Tòa chuyên trách (dưới 1.000 vụ/năm).

Đối với tổ chức Tòa chuyên trách tại TAND khu vực: 05 Tòa chuyên trách (có số lượng từ 8.000 vụ/năm trở lên); 04 Tòa chuyên trách (từ 6.000 đến dưới 8.000 vụ/năm); 03 Tòa chuyên trách (từ 3.000 đến dưới 6.000 vụ/năm); 02 Tòa chuyên trách (từ 2.000 đến dưới 3.000 vụ/năm; không tổ chức Tòa chuyên trách khi số vụ dưới 2.000 vụ/năm.

Ngoài ra, Thông tư cũng quy định đối với Tòa án không tổ chức hoặc không tổ chức đủ Tòa chuyên trách thì việc tổ chức giải quyết, xét xử vụ việc thuộc các lĩnh vực xét xử được thực hiện như sau: Trường hợp tại Tòa án không tổ chức Tòa chuyên trách thì Chánh án Tòa án phân công Thẩm phán chuyên trách để giải quyết, xét xử.

Trường hợp tại Tòa án chỉ tổ chức một hoặc một số Tòa chuyên trách thì việc tổ chức công tác xét xử và phân công Thẩm phán giải quyết vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án đối với lĩnh vực xét xử không tổ chức Tòa chuyên trách do Chánh án Tòa án đó quyết định.

Thông tư cũng hướng dẫn trình tự, thủ tục tổ chức Tòa chuyên trách. Trong đó, Chánh án TAND cấp tỉnh tổ chức rà soát về số lượng vụ án, vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết; xây dựng hồ sơ đề nghị tổ chức Tòa chuyên trách tại TAND cấp tỉnh và TAND khu vực thuộc phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ. Cùng với đó, Chánh án TAND cấp tỉnh và khu vực sẽ phân công Thẩm phán, Thẩm tra viên và Thư ký Tòa án công tác tại các Tòa chuyên trách đối với cấp của mình.

Việc kết thúc hoạt động của một Tòa chuyên trách được Chánh án TANDTC quyết định dựa trên tình hình thực tiễn. Chánh án TAND cấp tỉnh có trách nhiệm báo cáo và đề nghị Chánh án TANDTC xem xét kết thúc hoạt động của các Tòa chuyên trách tại TAND cấp tỉnh, các Tòa chuyên trách tại TAND khu vực thuộc phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ.

Vụ Tổ chức - Cán bộ TANDTC có trách nhiệm kiểm tra, báo cáo với Chánh án TANDTC xem xét, quyết định việc kết thúc hoạt động của Tòa chuyên trách.

Thông tư số 01/2016/TT-CA ngày 21/01/2016 của Chánh án TANDTC quy định việc tổ chức các Tòa chuyên trách tại TAND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, TAND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và tương đương hết hiệu lực kế từ ngày Thông tư số 08/2025/TT-TANDTC có hiệu lực.

Các Tòa chuyên trách tại TAND cấp tỉnh, TAND khu vực được thành lập theo Luật Tổ chức TAND năm 2024 tiếp tục hoạt động cho đến khi có quyết định về việc tổ chức Tòa chuyên trách mới theo Luật Tổ chức TAND số 34/2024/QH15 ngày 24/6/2024 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 81/2025/QH15.

Mai Đỉnh