Hoàn thiện tổ chức, mô hình của cơ quan thi hành án dân sự

Tiếp tục chương trình làm việc Phiên họp 48, ngày 12/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi).

Trình bày Tờ trình dự án Luật, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi cho biết, dự thảo Luật gồm 5 Chương, 96 Điều. Về nội dung, dự thảo Luật hoàn thiện tổ chức, hoạt động; nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thi hành án dân sự, người có thẩm quyền trong thi hành án dân sự, Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân; vai trò, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan hoạt động thi hành án dân sự.

Theo đó, tại Kết luận số 162-KL/TW Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã thống nhất chủ trương Đề án tiếp tục sắp xếp, tinh gọn bộ máy hệ thống thi hành án dân sự bảo đảm hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Theo đó, tại địa phương có 34 cơ quan thi hành án dân sự tỉnh, thành phố và 355 Phòng Thi hành án dân sự khu vực được đặt tương đồng, thống nhất với 355 Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân khu vực (thống nhất về số lượng, về phạm vi thẩm quyền hoạt động, về địa điểm đặt trụ sở làm việc và tên gọi).

Các Phòng Thi hành án dân sự khu vực có nhiệm vụ, quyền hạn tập trung vào công tác tổ chức thi hành án mà không thực hiện các nhiệm vụ về công tác tổ chức cán bộ, kế hoạch tài chính, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Ngoài ra, Dự thảo Luật hoàn thiện quy định về trình tự, thủ tục, rút ngắn thời gian, giảm thiểu chi phí, nâng cao hiệu quả thi hành án dân sự theo yêu cầu của Nghị quyết số 27-NQ/TW; đồng thời nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế, vướng mắc, bất cập từ thực tiễn công tác thi hành án dân sự, dự thảo Luật sửa đổi, hoàn thiện các quy định về trình tự, thủ tục thi hành án dân sự.

Thẩm tra tờ trình, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị Chính phủ chỉ đạo tiếp tục hoàn thiện hồ sơ dự án Luật. Trong đó, đối với nội dung mới làm thay đổi căn bản hoạt động thi hành án dân sự (như việc luật hóa Văn phòng Thi hành án dân sự từ mô hình Thừa phát lại), đề nghị cân nhắc phương án quy định về mô hình, thẩm quyền, trình tự, thủ tục phù hợp, khả thi; điều chỉnh kết cấu các chương, điều theo từng nội dung, bảo đảm tính hợp lý, khoa học, thuận tiện tra cứu, dẫn chiếu khi áp dụng cho cả hai hệ thống thi hành án dân sự; xác định rõ thời điểm có hiệu lực của Luật trong dự thảo.

Nêu ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh mục tiêu sửa đổi Luật Thi hành án dân sự không chỉ nhằm hoàn thiện khung pháp lý, tháo gỡ khó khăn trong thi hành án dân sự mà còn góp phần đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, thúc đẩy công lý trong lĩnh vực dân sự.

Về quyền, nghĩa vụ của người được thi hành án và người thi hành án dân sự, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần quy định bảo đảm đơn giản, cắt bỏ các thủ tục không cần thiết. Theo Chủ tịch Quốc hội, cần có cơ chế miễn giảm thi hành án dân sự đối với các khoản thu cho ngân sách nhà nước nhưng đồng thời cần bảo đảm phù hợp với chính sách hình sự, các nguyên tắc của Bộ luật Hình sự, Bộ luật Thi hành án hình sự. "Các cơ quan thi hành án xem xét quyết định miễn giảm đối với các bản án không có điều kiện thi hành để tăng tính khả thi và tránh tình trạng kéo dài do thủ tục khắt khe".

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị đẩy mạnh chuyển đổi số, số hóa hồ sơ thi hành án án dân sự; triển khai phần mềm thụ lý tổ chức thi hành án dân sự; xây dựng hệ thống thông báo thi hành án trực tuyến để nâng cao hiệu quả xử lý và thu hồi tài sản.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện dự án Luật; Tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trình Quốc hội xem xét theo quy trình một kỳ họp tại Kỳ họp thứ Mười tới đây.

Duy Tuấn