NXB Giáo dục Việt Nam nỗ lực chặn đứng vấn nạn sách giả
Sách giáo khoa (SGK) giả đang trở thành vấn đề nhức nhối, gây tác động tiêu cực tới người học và ngành xuất bản. Dù pháp luật đã có chế tài xử lý, song tình trạng in lậu, làm giả ngày càng tinh vi, len lỏi khắp thị trường, đe dọa trực tiếp tới chất lượng giáo dục, sức khỏe học sinh và niềm tin xã hội vào hệ thống xuất bản hợp pháp.
Trao đổi với báo chí, PGS.TS Nguyễn Văn Tùng – Thành viên Hội đồng thành viên, Phó Tổng Biên tập Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXBGDVN) đã chỉ ra những thách thức trong việc kiểm soát nguồn gốc, chất lượng SGK, đồng thời chia sẻ các giải pháp đang được triển khai để ngăn chặn tình trạng này.
Theo PGS.TS Nguyễn Văn Tùng, việc quản lý chất lượng và nguồn gốc SGK trên thị trường hiện nay là một công việc vô cùng phức tạp. “NXBGDVN là doanh nghiệp xuất bản, chúng tôi chỉ có quyền bảo vệ sản phẩm, kiểm tra những đơn vị in ấn có hợp đồng và nằm trong hệ thống. Chúng tôi không phải cơ quan quản lý nhà nước nên không có thẩm quyền kiểm tra, xử lý hay tham gia các đoàn công tác để rà soát toàn bộ hoạt động in ấn, phát hành sách giả”, ông Tùng cho biết.
Một khó khăn khác là việc phân biệt sách thật – sách giả không đơn giản. Nhiều trường hợp phải nhờ đến chuyên gia hoặc thiết bị chuyên dụng mới có thể xác định. Các đối tượng in lậu ngày càng làm sách giả tinh vi, dễ khiến phụ huynh và học sinh nhầm lẫn.
Bên cạnh đó, khâu phát hành ở địa phương cũng tồn tại bất cập. “Không phải đơn vị phát hành nào cũng coi trọng và quyết liệt trong việc chống sách giả. Một số nhân viên kinh doanh còn thiếu kỹ năng nhận diện, khiến sách lậu lọt vào hệ thống phân phối”, ông Tùng nhận định.
Trước thực trạng này, NXBGDVN đã phối hợp với Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cùng các chi cục quản lý thị trường tổ chức nhiều buổi trưng bày, giúp người dân tận mắt so sánh, nhận diện sách giả.
Đơn vị cũng thường xuyên cử cán bộ tham gia các hội nghị, tập huấn nghiệp vụ và hội thảo chuyên đề nhằm nâng cao kỹ năng phòng chống in lậu cho đội ngũ.
“Chúng tôi coi hoạt động tuyên truyền này không chỉ là bảo vệ thương hiệu của NXBGDVN mà quan trọng hơn là bảo vệ tri thức và tương lai học sinh”, PGS.TS Nguyễn Văn Tùng nhấn mạnh.
Cùng với đó, NXBGDVN tích cực phối hợp với cơ quan quản lý thị trường, công an và thanh tra xuất bản trong các đợt kiểm tra, xử lý cơ sở in lậu. Ông Tùng cho rằng chỉ khi đồng thời áp dụng các giải pháp công nghệ, pháp lý, tuyên truyền và nhận được sự vào cuộc mạnh mẽ của cơ quan chức năng lẫn cộng đồng, mới có thể chặn đứng vấn nạn sách giả.
SGK đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nền tảng kiến thức cho thế hệ trẻ. Mỗi cuốn sách giả xuất hiện là một nguy cơ làm lệch lạc nhận thức học sinh, phá hoại những nỗ lực cải cách giáo dục.
Cuộc chiến chống sách giả không chỉ là trách nhiệm của NXBGDVN hay lực lượng chức năng mà cần sự chung tay của toàn xã hội – từ phụ huynh, giáo viên cho tới chính học sinh. Khi cộng đồng nâng cao ý thức và kiên quyết nói “không” với sách giả, mới có thể bảo vệ tri thức, giữ vững niềm tin và đảm bảo tương lai cho thế hệ sau.
Kể từ khi triển khai biên soạn SGK mới theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, NXBGDVN phải bổ sung nhiều công đoạn như thử nghiệm bản mẫu, tổ chức tiết dạy, giới thiệu SGK mới, tập huấn giáo viên… Những khâu này làm tăng chi phí, trong khi lợi nhuận từ SGK vốn rất thấp.
Ngược lại, các đối tượng làm giả chỉ cần sao chép thành quả, in ấn sơ sài và bán với giá rẻ, vừa làm giảm doanh thu, vừa ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát hành sách thật.
“Sách giả và sách lậu đang từng bước "giết chết" sách thật, phá vỡ môi trường kinh doanh lành mạnh. Nguy hiểm hơn, những cuốn sách này không trải qua quy trình biên tập, thẩm định nội dung nên tiềm ẩn nguy cơ gây hại đến nhận thức của thế hệ trẻ”, đại diện NXBGDVN cảnh báo.