Khánh Hòa: Xem xét bóc tách đất rừng và đất sản xuất của người dân
Trước thực trạng hàng trăm hecta đất người dân sử dụng ổn định nhưng bị chồng lấn với lâm phận của các Ban Quản lý rừng phòng hộ, Khánh Hòa đang khẩn trương rà soát, bóc tách và lập phương án sử dụng đất để giải quyết dứt điểm các vướng mắc. Chủ trương này nhằm bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho người dân, đồng thời tăng cường hiệu quả quản lý tài nguyên rừng.
Theo đó, tình trạng chồng lấn giữa đất rừng do các Ban quản lý (BQL) rừng phòng hộ quản lý với đất sản xuất, đất ở của người dân tại các khu vực thượng nguồn hồ Hoa Sơn (xã Tu Bông) và Sơn Tân (xã Cam Hiệp, Cam Lâm) đang được tỉnh Khánh Hòa chỉ đạo rà soát, bóc tách nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người dân, đồng thời tăng cường hiệu quả quản lý đất lâm nghiệp.
Đất rẫy, đất ở chồng lấn kéo dài nhiều năm
Tại khu vực thượng nguồn hồ Hoa Sơn, nhiều hộ dân đã khai phá, canh tác từ hàng chục năm nay. Đường dẫn vào các khu sản xuất như Đập Đá, Đá Than, Suối Sung, Cổ Cò… giờ đây là những tuyến bê tông do người dân góp sức làm nên, hai bên là rẫy chuối, sầu riêng, xoài, bơ xanh tốt. Tuy nhiên, toàn bộ khu vực này hiện vẫn nằm trong lâm phận của BQL Rừng phòng hộ Bắc Khánh Hòa, gây khó khăn trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ).
Ông Đinh Văn Thiện, người dân thôn Long Hòa, chia sẻ: “Gia đình tôi có khoảng 3 ha đất khai phá từ những năm 1980. Bao nhiêu công sức, vốn liếng đều dồn vào đây, nhưng vì đất chồng lấn với rừng phòng hộ nên đến nay vẫn chưa có sổ đỏ. Không có giấy tờ, không thể vay vốn ngân hàng tái đầu tư sau thiên tai”.
Tình trạng tương tự diễn ra tại xã Cam Hiệp, ông Tro Xoài, người dân thôn Suối Cốc, cho biết gia đình ông bị di dời từ hồ Cam Ranh Thượng về đây từ năm 1999. Dù đã sinh sống và sản xuất ổn định gần 5 ha đất trồng điều suốt hơn 20 năm qua, nhưng đến nay, toàn bộ diện tích vẫn chồng lấn với lâm phận của BQL Rừng phòng hộ Nam Khánh Hòa.
Tại xã Sơn Tân cũ (nay là một phần xã Cam Hiệp), có khoảng 150 hộ dân đã được cấp GCNQSDĐ, nhưng do chồng lấn ranh giới quản lý rừng nên không thể tách thửa, tặng, cho con cháu. Nhiều hộ nghèo cũng chưa thể làm sổ đỏ, ảnh hưởng đến việc tiếp cận chính sách hỗ trợ của Nhà nước.
Chính quyền vào cuộc, tìm hướng tháo gỡ
Lãnh đạo BQL Rừng phòng hộ Nam Khánh Hòa, đơn vị đã phối hợp với đơn vị tư vấn tiến hành đo đạc, cắm mốc, xác định ranh giới lâm phận và chỉnh lý bản đồ địa chính từ năm 2022. Đến tháng 8/2024, việc xác lập ranh giới cơ bản đã hoàn tất: “Chúng tôi đang tiếp tục rà soát các khu đất người dân sử dụng ổn định lâu năm, để từ đó có cơ sở đề xuất bóc tách, bàn giao lại địa phương quản lý và cấp giấy chứng nhận cho người dân”.
Tương tự, BQL Rừng phòng hộ Bắc Khánh Hòa cũng đang phối hợp với các sở ngành liên quan để hoàn thiện phương án sử dụng đất theo quy định. Đơn vị này cũng đã kiến nghị cấp có thẩm quyền cho phép bóc tách, cấp sổ đỏ cho người dân có đất chồng lấn đủ điều kiện theo thực tế sử dụng.
Bảo đảm quyền lợi chính đáng cho người dân
Liên quan đến kiến nghị của người dân xã Tu Bông và Cam Hiệp, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có văn bản trả lời chính thức, giao các BQL rừng phòng hộ phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn thiện phương án sử dụng đất, kê khai đăng ký đất đai, làm cơ sở cấp GCNQSDĐ theo đúng quy định.
Theo nội dung văn bản, phần diện tích đất chồng lấn được bóc tách, nếu đáp ứng điều kiện pháp lý và thực tế, sẽ được bàn giao về địa phương để xem xét cấp sổ đỏ cho người dân. Tuy nhiên, UBND tỉnh cũng cho biết, do nguồn gốc sử dụng đất rất phức tạp, kéo dài qua nhiều thời kỳ, nên cần thêm thời gian để hoàn chỉnh hồ sơ pháp lý, đối chiếu thực địa và xử lý chồng lấn từng trường hợp cụ thể.
Hiện nay, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng Sở Tài nguyên và Môi trường đang được giao trách nhiệm phối hợp, đôn đốc các đơn vị liên quan hoàn thành phương án sử dụng đất của các BQL rừng trong năm 2025.
Việc bóc tách đất chồng lấn giữa người dân và đất rừng phòng hộ là chủ trương đúng đắn, phù hợp với quy định tại Nghị định 168/2016/NĐ-CP về giao rừng, cho thuê rừng và chuyển mục đích sử dụng rừng. Theo đó: “Trường hợp ranh giới sử dụng đất không rõ ràng giữa các tổ chức và cá nhân, cơ quan chức năng có trách nhiệm xác định lại ranh giới, cập nhật bản đồ, điều chỉnh quy hoạch và thực hiện việc cấp giấy chứng nhận theo thực tế sử dụng.” Người dân canh tác ổn định, không tranh chấp, có nhu cầu hợp pháp được cấp sổ đỏ sẽ tạo điều kiện để họ yên tâm đầu tư sản xuất, tiếp cận tín dụng và phát triển kinh tế bền vững.