Thủ tướng dự HNCC Đông Á và ASEAN+1: Xây dựng chuẩn mực ứng xử giữa các quốc gia, tránh hành vi đe dọa, sử dụng sức mạnh

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng lãnh đạo các nước dự Hội nghị ASEAN-Ấn Độ. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Tại HNCC ASEAN - Ấn Độ lần thứ 14, hai bên cam kết triển khai hiệu quả Kế hoạch Hành động giai đoạn 2016-2020, hướng tới kỷ niệm 25 năm quan hệ ASEAN - Ấn Độ vào năm 2017; nhất trí tiếp tục thúc đẩy hợp tác thương mại và đầu tư, phát huy tối đa tiềm năng của hai bên, hướng tới mục tiêu thương mại hai chiều đạt 200 tỷ USD vào năm 2022. Thủ tướng Ấn Độ Na-ren-đra Mô-đi khẳng định, ASEAN có vị trí quan trọng trong chính sách Hành động Hướng Đông của Ấn Độ và ưu tiên tăng cường kết nối hạ tầng cứng, kết nối số và giao lưu nhân dân với ASEAN. Phía Ấn Độ thông báo dành thêm 50 triệu USD cho Quỹ Hợp tác ASEAN - Ấn Độ và muốn thúc đẩy các dự án kết nối số và cơ sở hạ tầng với ASEAN thông qua sử dụng khoản tín dụng 1 tỷ USD của Ấn Độ.

Tại HNCC ASEAN - Mỹ lần thứ 4, hai bên đánh giá cao các tiến triển thực chất trong quan hệ ASEAN - Mỹ từ khi nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược tháng 11-2015. Các nước ASEAN đánh giá cao vai trò của Mỹ, một đối tác quan trọng của ASEAN trong xây dựng Cộng đồng, thúc đẩy hòa bình, an ninh và định hình cấu trúc khu vực, và hợp tác xử lý các thách thức toàn cầu. Nhấn mạnh năm 2017 có ý nghĩa quan trọng đánh dấu kỷ niệm 50 năm thành lập ASEAN và 40 năm quan hệ ASEAN - Mỹ, hai bên nhất trí tiếp tục triển khai hiệu quả và toàn diện Kế hoạch Hành động ASEAN - Mỹ giai đoạn 2016-2020.

Tại HNCC Đông Á (EAS) lần thứ 11, các nước tái khẳng định tầm quan trọng của EAS là diễn đàn của các lãnh đạo đối thoại về các vấn đề chiến lược, chính trị-an ninh và kinh tế. Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Ban Ki Mun nhấn mạnh tầm quan trọng của khu vực Đông Á, chia sẻ quan ngại trước các thách thức hiện nay ở khu vực, và khẳng định LHQ muốn hợp tác với các nước Đông Á triển khai các mục tiêu hợp tác chung và cùng ứng phó với các thách thức toàn cầu. Kết thúc hội nghị, các lãnh đạo EAS đã thông qua Tuyên bố Viêng Chăn về thúc đẩy hợp tác phát triển cơ sở hạ tầng ở Đông Á và Tuyên bố EAS về tăng cường ứng phó với khủng hoảng di cư và buôn bán người.

Thủ tướng dự Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS). Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế, lãnh đạo các nước cũng chia sẻ tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông; đề cao việc giải quyết hòa bình các tranh chấp, tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982, tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý, kiềm chế không có hành động làm phức tạp thêm tình hình, không quân sự hóa, ủng hộ ASEAN và Trung Quốc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Phát biểu ý kiến tại các hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, hợp tác giữa ASEAN với các đối tác đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển ở khu vực. Phát huy vai trò của Việt Nam, nước điều phối quan hệ ASEAN - Ấn Độ giai đoạn 2015-2018, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ mong muốn Ấn Độ, một cường quốc có uy tín và vai trò lớn ở khu vực và trên thế giới, sẽ hợp tác với ASEAN phát huy vai trò của các thể chế quốc tế, đề cao tuân thủ luật pháp quốc tế, ngăn ngừa xung đột, xây dựng lòng tin, giải quyết hòa bình các tranh chấp.

Thủ tướng cũng đề xuất ASEAN và Mỹ đẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, bảo vệ môi trường, khoa học công nghệ, giáo dục - đào tạo, hỗ trợ khởi nghiệp doanh nghiệp nhỏ và vừa, ứng phó biến đổi khí hậu; tăng cường hợp tác xử lý các thách thức an ninh phi truyền thống; đề nghị Mỹ tiếp tục triển khai Sáng kiến Hạ nguồn sông Mê Công (LMI).Tại HNCC Đông Á (EAS), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh nhu cầu tạo dựng và tăng cường lòng tin giữa các nước; tăng cường vai trò của các thể chế đa phương ở khu vực; xây dựng nền tảng trật tự khu vực thuận lợi cho hòa bình, ổn định và hợp tác, phát triển; tránh mọi hành vi đơn phương, áp đặt, đe dọa hoặc sử dụng sức mạnh.

Thủ tướng cho rằng cần đề cao thượng tôn pháp luật, tuân thủ luật pháp quốc tế, tăng cường xây dựng và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử trong quan hệ giữa các quốc gia cũng như khi tiến hành các hoạt động ở khu vực, tránh mọi hành vi đơn phương, áp đặt, đe dọa hoặc sử dụng sức mạnh. Việt Nam và các thành viên ASEAN khác sẽ nỗ lực phát huy vai trò vừa là chủ thể trong việc xây dựng lòng tin, gìn giữ hòa bình, vừa có vai trò trung tâm thúc đẩy các đối tác cùng phấn đấu cho các mục tiêu phù hợp với lợi ích chung. 

Chia sẻ lo ngại về những diễn biến phức tạp tại Biển Đông, Thủ tướng khẳng định, đây không chỉ là vấn đề tranh chấp chủ quyền biển, đảo, mà còn là duy trì hòa bình, hợp tác, bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông cũng như tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có thực hiện hiệu quả DOC và không tiến hành các hoạt động quân sự hóa. Thủ tướng nhấn mạnh, tất cả các bên cần thể hiện thiện chí và quyết tâm chuyển sang giai đoạn mới để đưa Biển Đông thành khu vực hòa bình, ổn định và hợp tác, phát triển. Điều quan trọng là các bên tự kiềm chế, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982, tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý. Thủ tướng cũng cho rằng, thực tế hiện nay đòi hỏi đẩy mạnh các biện pháp xây dựng lòng tin thực chất và ngoại giao phòng ngừa trên biển, nhất là thực hiện hiệu quả DOC và sớm thông qua COC trong năm 2017. Việt Nam hoan nghênh việc thông qua Tài liệu hướng dẫn vận hành đường dây nóng giữa Bộ Ngoại giao các nước ASEAN và Trung Quốc về các tình huống khẩn cấp trên biển và Tuyên bố ASEAN - Trung Quốc về áp dụng Bộ quy tắc tránh va chạm bất ngờ trên biển (CUES) ở Biển Đông. Thủ tướng cũng bày tỏ mong muốn các đối tác tăng cường hỗ trợ ASEAN nâng cao năng lực xử lý các vấn đề trên biển.

Bên lề Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã cùng các nhà lãnh đạo thành viên tham dự lễ thông qua Tuyên bố chung về Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).

Tại cuộc gặp Tổng Thư ký LHQ Ban Ki Mun, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao những đóng góp quan trọng của LHQ, nhất là trong ứng phó các thách thức toàn cầu; mong muốn LHQ tiếp tục phát huy vai trò tiên phong trong gìn giữ hòa bình, an ninh quốc tế, hỗ trợ các nước triển khai thành công các thỏa thuận quan trọng, nhất là Chương trình Nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững và Thỏa thuận Pa-ri về biến đổi khí hậu.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hội kiến Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, Việt Nam cam kết luôn tích cực tham gia các nỗ lực, sáng kiến của LHQ; đồng thời thông báo Việt Nam đang tích cực triển khai thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững, lồng ghép trong các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam; đề nghị LHQ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam thực hiện hiệu quả các kế hoạch này, ứng phó biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Tổng Thư ký LHQ đánh giá cao sự ủng hộ và phối hợp chặt chẽ của Việt Nam với LHQ; khẳng định các cơ quan của LHQ sẽ sát cánh cùng Việt Nam thực hiện thành công các mục tiêu phát triển bền vững và ứng phó biến đổi khí hậu, đóng góp vào việc thực hiện thành công các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.

* Trước đó, bên lề HNCC ASEAN lần thứ 28, 29 và các HNCC liên quan, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã hội kiến Thủ tướng Nhật Bản S.A-bê.

Hai Thủ tướng bày tỏ hài lòng trước những bước phát triển toàn diện của quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng giữa Việt Nam và Nhật Bản; nhất trí tiếp tục triển khai các biện pháp nhằm đưa quan hệ hợp tác phát triển sâu sắc và thực chất hơn nữa trong thời gian tới.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao sự ủng hộ tích cực và hiệu quả của Nhật Bản dành cho Việt Nam trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội; đề nghị Nhật Bản tiếp tục ưu tiên dành ODA, mở rộng đầu tư, thúc đẩy thương mại với Việt Nam, tiếp tục ủng hộ Việt Nam tiếp cận nguồn vốn ưu đãi IDA của Ngân hàng Thế giới sau năm 2017. Thủ tướng S.A-bê khẳng định, Nhật Bản sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam phát triển bền vững; tiếp tục ưu tiên dành nguồn ODA cho Việt Nam.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hội kiến Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Về tình hình quốc tế và khu vực, hai nhà lãnh đạo bày tỏ quan ngại về những diễn biến phức tạp gần đây tại khu vực; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh, hợp tác ở Biển Đông, đề cao thượng tôn pháp luật, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp luật pháp quốc tế và Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982; nhất trí hai nước cần tăng cường hợp tác để phấn đấu cho các mục tiêu trên.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hội kiến Thủ tướng Ô-xtrây-li-a M.Tơn-bun. Hai Thủ tướng bày tỏ hài lòng trước những bước phát triển mạnh mẽ của mối quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Ô-xtrây-li-a; trao đổi các biện pháp nhằm thúc đẩy quan hệ hai nước đi vào chiều sâu, ngày càng hiệu quả, nhất là trong lĩnh vực kinh tế-thương mại-đầu tư. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư nước ngoài, trong đó có các nhà đầu tư Ô-xtrây-li-a mở rộng đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam; đề nghị Ô-xtrây-li-a mở cửa hơn nữa thị trường đối với hàng nông sản của Việt Nam; đánh giá cao sự hỗ trợ của Chính phủ Ô-xtrây-li-a dành cho Việt Nam về phát triển cơ sở hạ tầng, giáo dục đào tạo, xóa đói, giảm nghèo, nước sạch và vệ sinh môi trường...

Hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh, hợp tác ở Biển Đông, đề cao thượng tôn pháp luật, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp luật pháp quốc tế và Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982; nhất trí Việt Nam và Ô-xtrây-li-a sẽ tăng cường hợp tác để phấn đấu cho các mục tiêu trên.

Tại cuộc gặp giữa Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Niu Di-lân Giôn Ki, hai nhà lãnh đạo khẳng định coi trọng quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Niu Di-lân; nhất trí sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ nhằm khai thác tốt tiềm năng hợp tác, đưa quan hệ hai nước phát triển sâu rộng và hiệu quả hơn nữa.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Việt Nam luôn tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Niu Di-lân đầu tư tại Việt Nam; đề nghị phía Niu Di-lân tiếp tục tạo thuận lợi cho hàng nông sản Việt Nam sớm có mặt tại thị trường Niu Di-lân.Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đề nghị Niu Di-lân tiếp tục hỗ trợ Việt Nam phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, tăng cấp học bổng giáo dục, tăng số lượng lao động Việt Nam tham gia Chương trình lao động kỳ nghỉ tại Niu Di-lân... mong muốn Niu Di-lân chia sẻ kinh nghiệm phát triển nông nghiệp bền vững, hỗ trợ Việt Nam trong các hoạt động thích ứng biến đổi khí hậu, quản lý và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Thủ tướng Giôn Ki khẳng định, phía Niu Di-lân sẽ hợp tác chặt chẽ với Việt Nam, nhất là về kinh tế - thương mại - đầu tư, sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam phát triển các ngành công nghiệp thực phẩm, nông nghiệp, chế biến, sữa. Thủ tướng Giôn Ki ghi nhận các đề nghị về tiếp cận thị trường đối với các mặt hàng trái cây và nông sản của Việt Nam và hứa sẽ xem xét tích cực.

Về vấn đề khu vực, hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh, hợp tác ở Biển Đông; giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế và Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982; nhất trí tiếp tục phối hợp thúc đẩy các nỗ lực phấn đấu cho các mục tiêu trên.

* Chiều 8-9, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đến chào xã giao nguyên Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Chum-ma-ly Xay-nha-xỏn. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vui mừng gặp lại đồng chí Chum-ma-ly Xay-nha-xỏn, người đồng chí, người bạn thân thiết của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam; trân trọng gửi tới đồng chí những tình cảm tốt đẹp của các đồng chí lãnh đạo cấp cao Việt Nam. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định trước sau như một, Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao nhất cho mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, coi đây là tài sản vô giá cần gìn giữ và phát huy cho các thế hệ mai sau. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao sự quan tâm, phối hợp chỉ đạo hiệu quả của các đồng chí lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Lào, trong đó có vai trò quan trọng của đồng chí Chum-ma-ly Xay-nha-xỏn trong cương vị là Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào trước đây.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và nguyên Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Choummaly Sayasone. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Gặp lại đồng chí Thoong-xỉnh Thăm-mạ-vông, nguyên Thủ tướng Lào, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc điểm lại những bước phát triển mạnh mẽ và hiệu quả của mối quan hệ toàn diện giữa hai nước, trong đó có việc thực hiện thắng lợi Hiệp định hợp tác Việt Nam - Lào giai đoạn 2011-2015 và đạt được nhiều mục tiêu quan trọng trong Chiến lược hợp tác kinh tế, văn hóa, khoa học-kỹ thuật Việt - Lào giai đoạn 2011-2020. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, để có được những thành tựu đó một phần rất quan trọng là nhờ sự phối hợp chỉ đạo hết sức hiệu quả của đồng chí Thoong-xỉnh Thăm-mạ-vông trong vai trò Thủ tướng Chính phủ trước đây.

* Sau Lễ bế mạc và Lễ chuyển giao chức Chủ tịch ASEAN cho Phi-lip-pin trong năm 2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân đã cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam rời Viêng Chăn về nước, kết thúc thành công chuyến công tác tham dự HNCC ASEAN 28, 29 và các HNCC liên quan.

Nhóm PV