Đầu tư không hiệu quả, nguy cơ Hancorp làm mất vốn nhà nước

Nhiều khoản đầu tư có nguy cơ mất vốn

Theo Kết luận thanh tra (KLTT), báo cáo tài chính hợp nhất đã được kiểm toán năm 2023 của Hancorp cho thấy, tổng tài sản, nguồn vốn của doanh nghiệp này là hơn 6.770 tỷ đồng, trong đó vốn góp của chủ sở hữu là hơn 1.410 tỷ đồng.

Tính đến 31/12/2023, Bộ Xây dựng vẫn nắm giữ 98,83% vốn chủ sở hữu cổ phần vốn tại công ty mẹ Hancorp, tương đương khoảng 1.394 tỷ đồng.

Dù sở hữu khối tài sản nhà nước nhiều ngàn tỷ đồng, nắm giữ nhiều lợi thế về đất đai nhưng hiệu quả kinh doanh thì khá khiêm tốn. Theo Báo cáo tài chính đã được kiểm toán năm 2023 của Tổng công ty, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối của doanh nghiệp này là hơn 44,6 tỷ đồng.

Liên quan đến các khoản đầu tư tài chính dài hạn, KLTT cho biết, có 02/04 đơn vị được thanh tra có đầu tư tài chính dài hạn tại thời điểm 31/12/2023 với số tiền hơn 1.023 tỷ đồng.

Theo đó, công ty mẹ Hancorp đã đầu tư góp vốn vào 37 doanh nghiệp số tiền hơn 992,6 tỷ đồng, trong đó: đầu tư vào 7 công ty con (02 công ty con 100% vốn điều lệ; 05 công ty con trên 50% vốn điều lệ) số tiền 192,5 tỷ đồng; đầu tư góp vốn vào 13 công ty liên doanh, liên kết số tiền 344,8 tỷ đồng; đầu tư dài hạn khác vào 17 công ty với số tiền 455,2 tỷ đồng.

Theo báo cáo tài chính năm 2023, kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của một số đơn vị nhận góp vốn của Công ty Mẹ - Tổng công ty như sau: 23/37 công ty có lãi năm 2023 nhưng có 5/23 công ty lỗ lũy kế; 08/37 công ty kinh doanh thua lỗ dẫn đến phải trích lập dự phòng giảm giá đầu tư tài chính số tiền 36,7 tỷ đồng.

Một số khoản đầu tư trước thời điểm cổ phần hóa, đến thời điểm 31/12/2023 hoạt động chưa hiệu quả. Điển hình như Công ty Cổ phần Xây dựng Hancorp2, số vốn đã đầu tư là 3,7 tỷ đồng (để nắm giữ 46,07% vốn điều lệ); lỗ lũy kế là 44,9 tỷ đồng, trích lập dự phòng 100% số vốn đầu tư; Công ty Cổ phần Cơ khí và Xây dựng, số vốn đã đầu tư là 2,8 tỷ đồng (để nắm giữ 29,95% vốn điều lệ); lỗ lũy kế là 10,5 tỷ đồng, trích lập dự phòng 100% số vốn đầu tư.

Tại Công ty Cổ phần Thủy điện Hùng Lợi, số vốn đã đầu tư là 4,5 tỷ đồng (để nắm giữ 15% vốn điều lệ); đến thời điểm 31/12/2023, trích lập dự phòng 100% số vốn đầu tư. Tổng công ty không nhận được Báo cáo tài chính năm 2023 do đơn vị đã ngừng hoạt động, vì vậy không tổng hợp được số liệu lỗ lũy kế đến thời điểm 31/12/2023; Còn tại Công ty Cổ phần Sahabak, số vốn đã đầu tư là 19,5 tỷ đồng (để nắm giữ 29,95% vốn điều lệ); đến thời điểm 31/12/2023, trích lập dự phòng 100% số vốn đầu tư. Tổng công ty không nhận được Báo cáo tài chính năm 2023 do đơn vị đã ngừng hoạt động, vì vậy cũng không tổng hợp được số liệu lỗ lũy kế đến thời điểm 31/12/2023.

Tại Công ty Cổ phần Phát triển Đô thị Bắc Hà Nội, số vốn đã đầu tư là 3 tỷ đồng (để nắm giữ 1,5% vốn điều lệ); trích lập dự phòng 100% số vốn đầu tư. Tổng công ty không nhận được Báo cáo tài chính năm 2023 do đơn vị đã ngừng hoạt động, vì vậy không tổng hợp được số liệu lỗ lũy kế đến thời điểm 31/12/2023; Công ty Cổ phần BOT Xe điện mặt đất số 1, số vốn đã đầu tư là 3,2 tỷ đồng (để nắm giữ 1,45% vốn điều lệ); trích lập dự phòng 100% số vốn đầu tư. Tổng công ty không nhận được Báo cáo tài chính năm 2023 do đơn vị đã ngừng hoạt động, vì vậy không tổng hợp được số liệu lỗ lũy kế đến thời điểm 31/12/2023.

Ngoài ra, tại Công ty cổ phần Xây dựng số 1 Hà Nội, qua thanh tra phát hiện, công ty này cũng đã đầu tư góp vốn vào Công ty cổ phần Đầu tư Phát Triển Đô thị Vạn Xuân từ năm 2008 số tiền 30,8 tỷ đồng (chiếm 22% vốn điều lệ); mục đích đầu tư để thực hiện Dự án Khu dân cư đô thị Tân Thành, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng. Tuy nhiên, đến thời điểm thanh tra (tháng 11/2024) dự án vẫn chưa được triển khai. Trong năm 2017, Công ty đã thực hiện trích lập dự phòng đầu tư tài chính dài hạn số tiền 2 tỷ đồng.

Thanh tra yêu cầu thu hồi vốn, tránh thất thoát tài sản nhà nước

Theo KLTT, chi phí xây dựng cơ bản dở dang của các đơn vị được thanh tra là hơn 9,2 tỷ đồng, trong đó chi phí xây dựng cơ bản dở dang của công ty mẹ Hancorp 560,1 triệu đồng, Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Hancorp số tiền 8,7 tỷ đồng.

Đáng chú ý, qua thanh tra thấy, công ty mẹ Hancorp có 04 ô đất ờ địa điểm giãn dân Bãi Nổ, xã Cổ Loa, huyện Đông Anh, Hà Nội; diện tích là 252m² được Hancorp mua lại của 04 cá nhân, chỉ có quyết định về nguyên tắc cho sử dụng đất và Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ký giữa hai bên nhưng chưa có giấy tờ giao đất và giấy phép xây dựng.

Tại báo cáo kiểm toán quyết toán vốn, Kiểm toán Nhà nước cũng ghi nhận: Trong giai đoạn 01/01/2012 đến 15/8/2014, do các diện tích đất này thuộc quy hoạch bảo tồn khu di tích Cổ Loa của thành phố Hà Nội nên không thể triển khai làm dự án và hiện đơn vị đang tìm đối tác để chuyển nhượng 04 ô đất trên để thu hồi vốn đầu tư. “Đến thời điểm thanh tra tháng 11/2024, Hancorp vẫn chưa tìm được đối tác để chuyển nhượng 04 ô đất trên theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước và Ban chỉ đạo cổ phần hóa”, Thanh tra Bộ Tài chính chỉ ra.

Trách nhiệm để xảy ra vi phạm, theo Thanh tra Bộ Tài chính thuộc về lãnh đạo Tổng công ty Hancorp và lãnh đạo các đơn vị thành viên.

Thanh tra Bộ Tài chính yêu cầu Hancorp thực hiện phương án thoái vốn đối với 04 lô đất đã đầu tư nhưng không thể triển khai thực hiện dự án do đã nằm trong quy hoạch Khu di tích bảo tồn Cổ Loa của thành phố Hà Nội theo kiến nghị của các cơ quan có thẩm quyền.

Đồng thời yêu cầu Hancorp tổ chức rà soát, đánh giá các khoản đầu tư tài chính tại doanh nghiệp kinh doanh kém hiệu quả; chỉ đạo Người đại diện phần vốn của Công ty Mẹ - Tổng công ty tại các đơn vị xây dựng phương án cụ thể để khắc phục các khó khăn tài chính của doanh nghiệp.

Xử lý thoái vốn, điều chỉnh cơ cấu đầu tư, thu hồi vốn đối với các khoản đầu tư không hiệu quả, lỗ luỹ kế kéo dài đảm bảo nguyên tắc bảo toàn và phát triển vốn đầu tư theo quy định, tránh thất thoát vốn, tài sản của Nhà nước và của doanh nghiệp; thực hiện thoái vốn theo thẩm quyền và báo cáo Bộ Xây dựng để thực hiện chuyển giao quyền đại diện chủ sờ hữu phần vốn nhà nước từ Bộ Xây dựng về Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Cơ quan thanh tra cũng yêu cầu Hancorp chỉ đạo việc đối chiếu nợ phải thu, phải trả đầy đủ; đánh giá, phân tích khả năng trả nợ, thu hồi nợ; không để phát sinh thêm các khoản nợ phải thu khó đòi; có biện pháp thu hồi số nợ phải thu quá hạn tại thời điểm ngày 31/12/2023 số tiền 475,6 tỷ đồng; xây dựng phương án, kế hoạch đảm bảo hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu và khả năng trả nợ của các doanh nghiệp; báo cáo các cấp có thẩm quyền để xử lý những tồn tại, khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện thu hồi nợ.

Gia Khánh