Niềm tin Công lý số 16: Đấu trí với tội phạm công nghệ

Chương trình Niềm tin Công lý số 16 sẽ phân tích và đánh giá vụ án dưới các khía cạnh pháp lý, xã hội và tâm lý. Từ đó, làm rõ những biện pháp phòng ngừa trong bối cảnh giao dịch trực tuyến ngày càng phổ biến.

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số mang lại những cơ hội lớn cho nền kinh tế nhưng bên cạnh đó cũng đặt ra những thách thức đối với công tác đảm bảo an ninh trật tự.

Tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi, lợi dụng không gian mạng để thực hiện các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, xâm nhập hệ thống dữ liệu, thậm chí thao túng thị trường tài chính.

Những đối tượng phạm tội không còn hoạt động đơn lẻ mà đã hình thành các tổ chức tội phạm xuyên quốc gia, sử dụng AI, mã hóa, deepfake để che giấu danh tính, khiến việc truy vết trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Chúng đánh vào tâm lý ham lợi, sự nhẹ dạ của người dân, từ đó chiếm đoạt hàng trăm, thậm chí hàng nghìn tỷ đồng chỉ trong thời gian ngắn. Vụ án tại Công ty MB24 là một ví dụ điển hình.

Theo hồ sơ vụ án, vào tháng 5/2011, Nguyễn Tuấn Minh, Ngô Văn Huy và Lê Văn Cường đã thành lập Công ty MB24. Dù không được Cục Thương mại điện tử (Bộ Công Thương) cấp phép hoạt động sàn giao dịch thương mại điện tử, nhưng nhóm đối tượng này vẫn quảng bá rầm rộ về trang muaban24.vn như một nền tảng giao dịch trực tuyến uy tín.

Các đối tượng tạo ra gian hàng ảo, xây dựng mô hình kim tự tháp rồi tự động đưa hơn 17.000 hội viên từ một công ty khác vào hệ thống để làm tăng độ tin cậy giả tạo, khiến nhiều người tin rằng đây là một nền tảng kinh doanh sôi động.

Chỉ trong vòng một năm (5/2011 – 7/2012), MB24 đã phát triển tới 31 chi nhánh trên toàn quốc và thu hút hàng trăm nghìn người tham gia mua gian hàng ảo Đến khi hệ thống sụp đổ, hàng loạt nạn nhân mới nhận ra rằng họ đã bị cuốn vào một vòng xoáy lừa đảo quy mô lớn.

Trước những thủ đoạn biến hóa khôn lường, cuộc chiến chống tội phạm công nghệ cao trở thành một trận chiến cam go, dai dẳng, đặt lên vai các cơ quan tư pháp những trọng trách nặng nề.

Khác với tội phạm truyền thống, tội phạm công nghệ cao không để lại dấu vết vật lý, mà chỉ tồn tại trong thế giới số. Điều này buộc các chiến sĩ công an phải sử dụng công nghệ tiên tiến, kết hợp nghiệp vụ truyền thống với kỹ thuật số để truy vết. Những dấu vết ảo, chứng cứ số như một “cuộc rượt đuổi trong bóng tối”.

Để đấu tranh, điều tra tội phạm công nghệ cao không chỉ đòi hỏi yêu cầu về nghiệp vụ mà còn cần sự hiểu biết sâu về công nghệ, lập trình, mã hóa và bảo mật thông tin. Nhiều điều tra viên dù giàu kinh nghiệm nhưng vẫn gặp khó khăn khi đối mặt với các thủ đoạn tinh vi của các đối tượng này.

Ngay cả khi công an đã điều tra và thu thập đủ chứng cứ, Viện kiểm sát và Tòa án cũng gặp không ít trở ngại trong quá trình truy tố và xét xử các vụ án liên quan đến công nghệ cao, trong đó có việc xác định đúng tội danh, nhất là những tội mới được quy định trong Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017).

Do vậy, mỗi phiên tòa cũng là một trận chiến pháp lý đầy cam go. Nơi các Thẩm phán, Hội đồng xét xử phải cân nhắc từng chứng cứ, đấu tranh với những chiêu trò tinh vi từ phía bị cáo, để đảm bảo công lý được thực thi nghiêm minh.

Cuộc chiến chống tội phạm công nghệ cao là một hành trình đầy thách thức, trong đó các cơ quan bảo vệ pháp luật vẫn đang kiên trì, thể hiện bản lĩnh và quyết tâm đưa những kẻ phạm tội ra trước ánh sáng công lý, bảo vệ sự an toàn cho nền kinh tế số và quyền lợi của người dân.

Cuộc chiến này không chỉ là trách nhiệm của cơ quan chức năng mà còn cần sự phối hợp và ý thức cảnh giác của cả cộng đồng.

Các chuyên gia trong chương trình “Niềm tin Công lý” cũng đã đưa ra những đánh giá, nhận xét về tầm quan trọng của việc người dân cần cảnh giác cao độ với những tội phạm này.

Sự quyết tâm của lực lượng công an, sự công tâm của tòa án, và tinh thần cảnh giác của cộng đồng chính là những lá chắn vững chắc nhất để đẩy lùi tội phạm công nghệ cao trong kỷ nguyên số.

Chương trình sẽ được phát sóng lúc 22 giờ 30 phút, thứ 3 ngày 18/03/2025, trên Kênh VTV1 – Đài Truyền hình Việt Nam.

Minh Anh