Giá trị độc đáo hội thi kéo lửa thổi cơm

Vào ngày 5/2/2025 (tức mùng 8 tháng Giêng năm Ất Tỵ), làng Thị Cấm, phường Xuân Phương, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội, tưng bừng tổ chức lễ hội thổi cơm thi truyền thống.

Đây là dịp để người dân tưởng nhớ công lao của tướng quân Phan Tây Nhạc, một vị tướng văn võ song toàn dưới thời Vua Hùng thứ 18, đồng thời duy trì và phát huy nét đẹp văn hóa dân gian độc đáo của địa phương.

Từ sáng sớm, không khí trong làng đã rộn ràng, náo nhiệt. Người dân địa phương cùng du khách thập phương tề tựu đông đủ tại đình làng Thị Cấm để tham gia và chứng kiến lễ hội.

Lễ hội năm nay có sự tham gia của 4 đội thi, tương ứng với 4 tổ dân phố trên địa bàn phường. Mỗi đội gồm 10 thành viên, cùng nhau tranh tài trong các phần thi kéo lửa, chạy lấy nước và thổi cơm.

Đúng 11 giờ, sau khi các nghi thức truyền thống được thực hiện trang trọng, hội thi chính thức bắt đầu. Tiếng trống, tiếng chiêng vang lên rộn rã, hòa cùng tiếng reo hò cổ vũ của khán giả, tạo nên một bầu không khí sôi động và hào hứng.

Phần thi đầu tiên là kéo lửa. Mỗi đội sử dụng những dụng cụ truyền thống như chày, cối, rơm và đoạn tre đực già đã dùi sẵn khe nhỏ, cùng que giang có tay cầm hai đầu để tạo lửa. Các thành viên phối hợp nhịp nhàng, người giữ chặt đoạn tre, người kéo que giang liên tục, tạo ma sát để sinh nhiệt.

Khi những tia khói đầu tiên bốc lên, cả đội nhanh chóng thổi nhẹ, thêm rơm khô để mồi lửa. Khoảnh khắc ngọn lửa bùng lên cũng là lúc tiếng reo hò vang dội, khích lệ tinh thần các đội thi.

Tiếp theo là phần thi chạy lấy nước. Mỗi đội cử ra những thành viên nhanh nhẹn nhất, mang theo dụng cụ đựng nước truyền thống, chạy đến nguồn nước đã được chỉ định từ trước.

Đây không chỉ là thử thách về tốc độ mà còn đòi hỏi sự khéo léo để mang về đủ lượng nước cần thiết cho việc nấu cơm, tránh làm đổ hay vơi nước trong quá trình di chuyển.

Phần thi cuối cùng và cũng là phần quan trọng nhất: thổi cơm. Gạo được giã từ thóc ngay tại sân đình, sau đó vo sạch và cho vào nồi đất để nấu trên bếp lửa vừa được nhóm.

Quá trình thổi cơm đòi hỏi sự tinh tế trong việc điều chỉnh lửa, đảm bảo cơm chín đều, không bị khê hay sống. Các thành viên trong đội phải liên tục quan sát, thêm củi, quạt lửa và kiểm tra nồi cơm để đạt được kết quả cơm thơm ngon nhất.

Sau khoảng 30 phút căng thẳng và đầy kịch tính, các đội lần lượt hoàn thành phần thi của mình. Ban giám khảo tiến hành kiểm tra, đánh giá dựa trên các tiêu chí như thời gian hoàn thành, chất lượng cơm và sự phối hợp nhịp nhàng giữa các thành viên. Đội nào có nồi cơm chín đều, thơm ngon và hoàn thành trong thời gian ngắn nhất sẽ giành chiến thắng.

Lễ hội thổi cơm thi không chỉ là dịp để người dân Thị Cấm tưởng nhớ công lao của tướng quân Phan Tây Nhạc mà còn là cơ hội để cộng đồng gắn kết, cùng nhau duy trì và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống.

Đây cũng là dịp để thế hệ trẻ hiểu hơn về lịch sử, trân trọng những phong tục tập quán tốt đẹp của cha ông, từ đó góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Lễ hội thổi cơm thi làng Thị Cấm đã trở thành một nét đẹp văn hóa, một điểm nhấn độc đáo trong bức tranh lễ hội truyền thống của Hà Nội.

Mỗi năm, lễ hội thu hút hàng trăm người dân địa phương và du khách thập phương đến tham dự, tạo nên một không khí vui tươi, phấn khởi trong những ngày đầu xuân.

Đây thực sự là một hoạt động ý nghĩa, góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần của cộng đồng, đồng thời quảng bá hình ảnh đẹp của làng Thị Cấm nói riêng và Hà Nội nói chung đến với bạn bè trong và ngoài nước.

Nhìn lại toàn bộ quá trình diễn ra lễ hội, có thể thấy sự chuẩn bị chu đáo của ban tổ chức cũng như tinh thần nhiệt huyết của các đội thi và sự ủng hộ nhiệt tình từ phía khán giả. Tất cả đã tạo nên một lễ hội thành công, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng mỗi người tham dự.

Lễ hội thổi cơm thi làng Thị Cấm không chỉ là dịp để tôn vinh những giá trị truyền thống mà còn là cơ hội để mọi người cùng nhau chia sẻ niềm vui, gắn kết tình làng nghĩa xóm và hướng tới một năm mới an lành, hạnh phúc.

Hy vọng rằng, những nét đẹp văn hóa này sẽ tiếp tục được duy trì và phát huy, góp phần làm giàu thêm bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam.

Lập Nguyễn