Đề xuất hai mô hình tổ chức, cơ chế hoạt động của Ủy ban nhân dân
Dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) bổ sung quy định không tổ chức HĐND xã trong đô thị; tổ chức UBND là cơ quan hành chính tại địa phương, làm việc theo chế độ thủ trưởng.
Tiếp tục chương trình làm việc Phiên họp 42, ngày 5/2, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến Dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).
Trình bày tờ trình Dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, Dự thảo Luật gồm 7 chương, 59 điều (giảm 84 điều so với luật hiện hành). Luật sẽ trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại kỳ họp bất thường lần thứ 9 tới đây.
Về tổ chức UBND, dự thảo luật trình theo hướng có 2 loại UBND. Một là, UBND hoạt động theo cơ chế tập thể, do HĐND bầu ra, là cơ quan chấp hành của HĐND. Hai là, loại UBND do cơ quan hành chính cấp trên chỉ định ở nơi không có HĐND, làm việc theo chế độ thủ trưởng.
Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, mô hình này vừa phù hợp với xu thế, vừa phát huy được vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp hành chính địa phương. Làm được là một cuộc cách mạng về tư duy trong vấn đề quản trị địa phương.
Bộ trưởng Nội vụ cho biết trong ngày mai, các nội dung này sẽ được tiếp thu để Đảng ủy Chính phủ thống nhất với Đảng ủy Quốc hội, trình với Bộ Chính trị cho ý kiến.
Thẩm tra tờ trình, Ủy ban Pháp luật đề xuất nên xây dựng một mô hình UBND trong cả nước, là cơ quan hành chính Nhà nước ở địa phương làm việc theo chế độ thủ trưởng. Theo đó, nơi có HĐND thì HĐND vẫn bầu ra UBND nhưng không hoạt động tập thể mà bầu chủ tịch, phó chủ tịch và một số thành viên. UBND hoạt động theo cơ chế hành chính và người đứng đầu là chủ tịch.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, “như vậy mới thực sự là cuộc cách mạng, mới thực sự tránh sự không rõ ràng giữa quyền hạn, nhiệm vụ của tập thể với quyền hạn, nhiệm vụ của cá nhân. Trong hệ thống hành chính chỉ có Chính phủ là làm việc tập thể, còn lại là hành chính”.
Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nếu Chính phủ và Thường vụ Quốc hội thống nhất thì Thường vụ Đảng ủy Chính phủ và Thường vụ Đảng ủy Quốc hội bàn để thống nhất báo cáo Bộ Chính trị cho ý kiến.
Cho ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị cân nhắc kỹ mô hình này. Bởi vì thẩm quyền chung của UBND là tập thể, thẩm quyền riêng là quyền chủ tịch UBND cấp tỉnh, TP. Ngoài ra, trong các luật, quyết định của Quốc hội, của Chính phủ đều giao quyền cuối cùng là chủ tịch UBND tỉnh, TP quy định.
Chủ tịch Quốc hội lưu ý, việc mở rộng, nâng thêm quyền của chủ tịch UBND sẽ hợp lý hơn, không nên bỏ chế độ tập thể. "Nếu không vướng theo quy định của Hiến pháp chúng ta có thể bỏ được, nhưng nếu vướng thì không được".
Cùng quan điểm, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình cho biết, Chính phủ sẽ tiếp tục rà soát "xem có quy định nào vi hiến hay không, nếu vi hiến thì loại ra".
"Nếu không vi hiến thì đây là đổi mới rất lớn nên đề nghị đưa ra bàn trong phạm vi của Đảng ủy Chính phủ và Đảng ủy Quốc hội để thống nhất. Nếu hai bên thống nhất sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền cho ý kiến"- Phó Thủ tướng Thường trực nhấn mạnh .