Văn bia và dấu ấn văn hóa lịch sử
Diễn Châu, Nghệ An, với lịch sử gần 1400 năm, không chỉ nổi bật bởi cảnh quan thiên nhiên mà còn là vùng đất giàu bản sắc văn hóa. Đặc biệt, hệ thống văn bia tại đây là một di sản vô giá, lưu giữ những trang sử bằng đá của cha ông, phản ánh chiều sâu văn hóa, lịch sử và học vấn của dân tộc qua các thế kỷ.
Khắc ghi công đức- Tôn vinh trí thức
Nhà Văn Thánh ở xã Minh Châu, nơi lưu giữ hai tấm bia ghi danh 18 danh nhân của làng, là minh chứng rõ nét cho truyền thống khoa bảng của Diễn Châu.
Những tấm bia này tồn tại gần 300 năm, không chỉ ghi nhớ công đức của các bậc hiền tài mà còn khắc sâu lời khuyến học: "Công danh tên tuổi sẽ sống mãi với thời gian, để lại ánh sáng cho muôn đời sau". Đây chính là những lời dạy của tiền nhân, nhắc nhở mỗi thế hệ phải trân trọng học vấn, kế thừa truyền thống hiếu học.
Với hệ thống văn bia phong phú, Diễn Châu lưu giữ những tài liệu quý giá về lịch sử, giáo dục và văn hóa. Văn bia ở đây không chỉ là những câu chữ khắc trên đá, mà là những tác phẩm điêu khắc nghệ thuật, phản ánh đầy đủ đời sống xã hội qua từng giai đoạn lịch sử.
Từ bia đình, bia chùa, bia văn chỉ đến bia đền miếu, các tấm bia đá này là những bức tranh sống động về sự phát triển của đất nước, của vùng đất Diễn Châu, nơi luôn coi trọng việc học và thừa nhận giá trị của trí thức.
Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao Nghệ An, bà Trần Mỹ Hạnh, cho biết: “Văn bia Diễn Châu không chỉ có giá trị về mặt lịch sử mà còn là những kiệt tác điêu khắc, mang thông điệp sâu sắc từ quá khứ đến thế hệ sau.” Những tấm bia đá này, qua từng thời kỳ, đã trở thành nhịp cầu kết nối quá khứ và hiện tại, đưa di sản văn hóa của dân tộc sống mãi với thời gian.
Văn bia- Cầu nối quá khứ và tương lai
Diễn Châu cũng là vùng đất sinh ra nhiều trí thức nổi bật, trong đó có dòng họ Cao ở Diễn Thịnh, nơi lưu giữ bia khắc công trạng của Cao Xuân Dục.
Đây là một trong những trí thức xuất sắc thời bấy giờ, được triều đình phong tặng và vinh danh. Tấm bia bằng gỗ, dù đã tồn tại hàng trăm năm, vẫn nguyên vẹn, trở thành biểu tượng của sự tôn vinh trí thức và công lao của những người có đóng góp lớn cho đất nước. Tấm bia này là một phần không thể thiếu trong kho tàng di sản văn hóa Diễn Châu.
Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của văn bia, công tác sưu tầm và phục dựng bia đá tại Diễn Châu đã được triển khai mạnh mẽ. Đến nay, khoảng 170 tấm bia đã được khảo sát, phục dựng và bảo tồn.
Nhờ vào sự đóng góp của các nghệ nhân như Đặng Quang Liễn và Thái Doãn Chất, hệ thống văn bia Diễn Châu đã được nghiên cứu, dịch thuật và tái hiện đầy đủ. Những văn bia này không chỉ giúp bảo tồn giá trị lịch sử mà còn là nguồn tài liệu quý giá, cung cấp kiến thức về quá khứ cho thế hệ sau.
Văn bia ở Diễn Châu không chỉ lưu lại những công trạng và thành tựu của các danh nhân mà còn là một phần quan trọng trong việc giáo dục truyền thống yêu nước, đức hiếu học và lòng tôn kính với trí thức.
Những tấm bia không chỉ là tài sản vô giá của quá khứ mà còn là bài học lớn cho hiện tại và tương lai. Chúng nhắc nhở con cháu Diễn Châu giữ gìn và phát huy truyền thống học vấn, tôn vinh những giá trị văn hóa, từ đó xây dựng một xã hội văn minh, giàu mạnh.
Với những nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, Diễn Châu đang góp phần gìn giữ và lan tỏa những giá trị truyền thống quý báu.
Văn bia sẽ mãi là ánh sáng soi đường, truyền cảm hứng cho các thế hệ tiếp bước cha ông, giữ gìn bản sắc văn hóa và góp phần xây dựng đất nước phồn thịnh.