Lễ hội vật làng Vĩnh Khê - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Lễ hội vật làng Vĩnh Khê diễn ra từ ngày 3 đến 4/2/2025 (tức mùng 6 và 7 tháng Giêng, Âm lịch). Lễ hội vật năm nay có sự tham gia của nhiều vận động viên đến từ các đội tuyển quận, huyện của TP Hải Phòng, các trung tâm đào tạo vận động viên và các tỉnh, thành trong cả nước như Hà Nội, Bắc Ninh, Ninh Bình, Thanh Hóa.

Lễ hội vật làng Vĩnh Khê được chia làm 2 giải gồm giải cho trung tâm TDTT các tỉnh, thành phố và giải các CLB, trung tâm TDTT các quận, huyện trong TP Hải Phòng với tổng giá trị các giải thưởng lên gần 100 triệu đồng.

Lễ hội vật làng Vĩnh Khê có lịch sử lâu đời, gắn liền với tín ngưỡng tôn thờ, tưởng nhớ và tri ân hai anh em song sinh, vị Thành hoàng làng là Vũ Dao và Vũ Sào. Đây là hai vị tướng tài trí, mưu lược, có công lao lớn giúp vua Trần Nhuệ Tông đánh giặc, cứu nước.

Lễ hội vật làng Vĩnh Khê khởi nguồn từ phong trào võ vật do hai ông rèn luyện quân sỹ đã ăn sâu vào đời sống nhân dân trong làng và đã được duy trì từ đời này qua đời khác.

Để tưởng nhớ công lao của các vị thành hoàng, cũng như giáo dục truyền thống yêu nước, khích lệ tinh thần thượng võ của dân tộc, vào ngày mùng 7 tháng Giêng hàng năm nhân dân làng Vĩnh Khê tổ chức lễ hội làng và lễ hội vật truyền thống trước cửa sân đình.

Cùng với đó, Lễ hội vật làng Vĩnh Khê được tổ chức còn nhằm tri ân công đức to lớn của danh tướng Phạm Tử Nghi, là người làng Niệm Nghĩa, huyện An Dương thuộc phủ Kinh Môn xưa (nay thuộc quận Lê Chân, TP Hải Phòng).

Với những công lao to lớn, danh tướng Phạm Tử Nghi được nhân dân lập bài vị thờ phụng tại nhiều di tích, trong đó có đình Vĩnh Khê, phường An Đồng, quận An Dương, TP Hải Phòng.

Nét độc đáo riêng biệt của hội vật truyền thống làng Vĩnh Khê nằm ở thể lệ thi đấu không theo bất cứ một quy chuẩn sẵn có nào mà hoàn toàn theo lệ làng. Các đô vật tham gia thi đấu với nhau sẽ không tính hạng cân, lứa tuổi và thời gian thi đấu. Các đô vật sẽ thi đấu trong 3 hiệp với thời gian mỗi hiệp là 3 phút để phân thắng bại; trong trường hợp kết thúc 3 hiệp thi đấu vẫn không phân được thắng bại thì sẽ bước tiếp vào hiệp phụ, trong hiệp phụ sẽ không tính thời gian; chỉ có thắng tuyệt đối. Người được coi là thắng tuyệt đối là khi hạ được đối thủ ở tư thế hai vai, một bên mông hoặc 2 mông và 1 vai chạm thảm cùng lúc trong khoảng thời gian 2 giây.

Lễ hội này thu hút được các đô vật chuyên nghiệp từ khắp cả nước tham dự đó là giải thưởng thường khá lớn. Ngoài giải thưởng của Ban Tổ chức, các đô vật còn được nhận sự ủng hộ, thưởng nóng của khán giả cho những trận đấu, đô vật thi đấu hay. Đây được xem là nét đẹp truyền thống thể hiện cho tinh thần thượng võ của người dân địa phương. Cũng từ lễ hội này, tại làng Vĩnh Khê đã cung cấp nhiều đô vật giỏi, có thứ hạng cao trong phong trào thể dục thể thao của quận và thành phố.

Với bề dày lịch sử gần 700 năm, năm 2018, Lễ hội vật làng Vĩnh Khê được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Vũ Ba