Đề nghị giao Bộ Công an là cơ quan thường trực Hội đồng quốc gia về tư pháp người chưa thành niên
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga, việc quy định Bộ Công an là cơ quan thường trực giúp việc cho Hội đồng quốc gia về tư pháp người chưa thành niên là có cơ sở pháp lý và thực tiễn, vừa bảo đảm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của lực lượng công an trong quản lý công tác điều tra, quản lý thi hành án hình sự và trường giáo dưỡng.
Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 8, sáng 23/10, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên (NCTN).
Có cơ sở pháp lý và thực tiễn
Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tư pháp NCTN, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, về cơ quan thường trực giúp việc cho Hội đồng quốc gia về tư pháp NCTN (Điều 28), một số ý kiến tán thành dự thảo Luật, quy định Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội là cơ quan thường trực giúp việc cho Hội đồng quốc gia về tư pháp NCTN. Một số ý kiến đề nghị giao Bộ Công an. Có ý kiến đề nghị giao Bộ Tư pháp.
Theo bà Nga, quá trình lấy ý kiến các cơ quan hữu quan đối với dự thảo Luật, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề nghị xem xét, không nên giao cho Bộ là cơ quan thường trực cho Hội đồng quốc gia về tư pháp NCTN, vì lĩnh vực này liên quan trực tiếp đến hoạt động tư pháp có thể dẫn đến khó khăn trong triển khai thực hiện; Bộ Công an nhiều lần có văn bản đề nghị được giao trách nhiệm này.
UBTVQH thấy rằng, việc giao cho Bộ Công an là cơ quan thường trực giúp việc cho Hội đồng quốc gia về tư pháp NCTN là có cơ sở pháp lý và thực tiễn, vừa bảo đảm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của lực lượng công an trong quản lý công tác điều tra, quản lý thi hành án hình sự và trường giáo dưỡng; đồng thời thống nhất với hoạt động của Ban chỉ đạo phòng, chống xâm hại trẻ em và phòng chống tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến người dưới 18 tuổi hiện nay đang do Lãnh đạo Bộ Công an làm Trưởng ban, tham gia có đại diện VKSNDTC, TANDTC, Bộ Tư pháp, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.
"Do đó, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và các cơ quan hữu quan, xin phép Quốc hội giao Bộ Công an là cơ quan thường trực giúp việc cho Hội đồng quốc gia về tư pháp NCTN", bà Nga nói.
Giữ quy định giáo dục tại trường giáo dưỡng là biện pháp xử lý chuyển hướng
Về biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng (Điều 52), theo bà Nga, nhiều ý kiến tán thành với quy định của dự thảo Luật về việc chuyển biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng quy định tại Điều 96 của Bộ luật Hình sự (BLHS) thành biện pháp xử lý chuyển hướng.
Theo bà Nga, trước năm 2015, BLHS quy định 02 biện pháp tư pháp áp dụng với NCTN (gồm: Biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn và Biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng). Vì là biện pháp tư pháp, cho nên 02 biện pháp này chỉ được áp dụng sau khi Tòa án cấp sơ thẩm đã xét xử và ra bản án. Khi đó NCTN có thể đã bị áp dụng tạm giam ở cả 03 giai đoạn (điều tra, truy tố, xét xử) và thời gian tạm giam có thể lên tới gần 09 tháng đối với tội nghiêm trọng và gần 12 tháng đối với tội rất nghiêm trọng.
Khi sửa BLHS vào năm 2015, Quốc hội đã quyết định chuyển biện pháp tư pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn thành biện pháp giám sát, giáo dục (về bản chất là biện pháp xử lý chuyển hướng như dự thảo Luật); và nay dự thảo Luật Tư pháp NCTN tiếp tục đề xuất chuyển biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng thành biện pháp xử lý chuyển hướng.
Bà Nga cho biết, các lần đề xuất này đều nhằm mục đích “vì lợi ích tốt nhất của NCTN” nhưng vẫn bảo đảm an toàn cho cộng đồng và cho người bị hại, bởi vì trường giáo dưỡng là môi trường giáo dục có kỷ luật chặt chẽ do Bộ Công an trực tiếp quản lý. Khi đó, NCTN sẽ được áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng ngay từ giai đoạn điều tra và sớm kết thúc quá trình tố tụng; thời hạn tạm giam NCTN sẽ được rút ngắn đáng kể; hạn chế tối đa gián đoạn quyền học tập, học nghề của NCTN.
Ngoài ra, đáp ứng yêu cầu tại Điều 40 của Công ước quốc tế về quyền trẻ em “Bất kỳ khi nào thấy thích hợp và cần thiết, cần đề ra các biện pháp xử lý trẻ em vi phạm pháp luật hình sự mà không phải sử dụng đến thủ tục tư pháp”.
"Tiếp thu ý kiến của nhiều đại biểu Quốc hội, đề nghị Quốc hội cho giữ quy định của dự thảo Luật về giáo dục tại trường giáo dưỡng là biện pháp xử lý chuyển hướng; đồng thời đã phối hợp rà soát kỹ lưỡng từng trường hợp được áp dụng biện pháp này để bảo đảm chặt chẽ (Điều 52)", Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị.