Nguyên nhân vụ nước suối vàng đục, cá chết hàng loạt ở suối Nậm Huống
Kết quả phân tích mẫu nước thải cho thấy, một số thông số vượt quy chuẩn cho phép do Công ty TNHH Thiếc Hà An bơm vào hang casto chảy ra đầu nguồn suối Bắc. Đây là một trong các nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước mặt ở khe suối.
Tại Văn bản số 5136/STNMT-BVMT của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An đã khẳng định, Công ty Thiếc Hà An là đơn vị gây ra ô nhiễm.
Trước đó, ngày 02/7/2024, người dân phát hiện cá chết bất thường tại suối Nậm Huống, hiện tượng nước suối bị đục, UBND huyện Quỳ Hợp đã kiểm tra, xác minh là đúng sự thật, khu vực trên có cá chết dạt hai bên bờ suối.
UBND huyện đã chỉ đạo UBND các xã: Châu Cường, Châu Thành thông báo, tuyên truyền cho người dân không được đánh bắt, ăn cá chết, tắm rửa, cho gia súc uống nguồn nước tại suối Nậm Huống.
Ngày 11/7/2024, UBND tỉnh Nghệ An đã có Văn bản số 5809/UBND-NN chỉ đạo Sở TN-MT khẩn trương “báo cáo kết quả thực hiện các nhiệm vụ đã được giao”.
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường Nghệ An tổ chức lấy mẫu nước thải từ hầm lò của Công ty TNHH Thiếc Hà An đang lưu tại bể lắng trước khi bơm xả thải (vào casto) và nước mặt tại điểm khu vực hang casto thải vào đầu nguồn nước Suối Bắc, xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp. Tại thời điểm lấy mẫu, Công ty TNHH Thiếc Hà An không thực hiện việc bơm nước thải từ hầm lò vào xử lý tại các bể lắng hoặc xả thải vào nguồn nước suối Bắc, xã Châu Thành.
Qua kết quả phân tích: Đối với mẫu nước tại bể lắng trước khi bơm xả thải vào hang casto: So sánh với QCVN 40:2011/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải công nghiệp, cột A (quy định giá trị các thông số ô nhiễm trong nước thải công nghiệp khi xả thải vào nguồn nước được dùng cho mục đích cấp nước sinh hoạt) cho thấy: có 02/16 thông số vượt quy chuẩn (Asen vượt 3,22 lần, Sắt vượt 3,22 lần); 14/16 thông số nằm trong quy chuẩn.
So sánh với QCVN 40:2011/BTNMT, cột B (quy định giá trị các thông số ô nhiễm trong nước thải công nghiệp khi xả thải vào nguồn nước không dùng cho mục đích cấp nước sinh hoạt) cho thấy: có 01/16 thông số vượt quy chuẩn (Asen vượt 1,61 lần); có 15/16 thông số nằm trong quy chuẩn.
Đối với mẫu nước mặt tại điểm khu vực hang casto thải ra đầu nguồn nước Suối Bắc, xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp: So sánh với QCVN 08:2023/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt, bảng 1 (Giá trị giới hạn tối đa các thông số ảnh hưởng tới sức khoẻ con người) cho thấy: có 5/8 thông số vượt quy chuẩn (Amoni vượt 1,71 lần; Asen vượt 5,4 lần; Cadimi vượt 18,56 lần; Mangan vượt 23,7 lần; Sắt vượt 16,34 lần); 3/8 thông số (Chì, Crom VI, Thủy ngân) nằm trong quy chuẩn.
So sánh với QCVN 08:2023/BTNMT, bảng 2 (Giá trị giới hạn các thông số trong nước mặt phục vụ cho việc phân loại chất lượng nước sông, suối, kênh, mương, khe, rạch và bảo vệ môi trường sống dưới nước) cho thấy: có 1/7 thông số (pH) vượt ngưỡng mức D (Nước có chất lượng rất xấu, có thể gây ảnh hưởng lớn tới cá và các sinh vật sống trong môi trường nước do nồng độ oxy hòa tan thấp, nồng độ chất ô nhiễm cao.
Nước có thể được sử dụng cho các mục đích giao thông thuỷ lợi và các mục đích khác với yêu cầu nước chất lượng thấp); 2/7 thông số (pH, COD) vượt ngưỡng mức mức C (Chất lượng nước xấu. Hệ sinh thái trong nước có lượng oxy hòa tan giảm mạnh do chứa một lượng lớn các chất ô nhiễm.
Nước không gây mùi khó chịu, có thể được sử dụng cho các mục đích sản xuất công nghiệp sau khi áp dụng các biện pháp xử lý phù hợp); 4/7 thông số (pH, BOD5, COD, TSS) vượt ngưỡng mức B (Chất lượng nước trung bình.
Sau quá trình kiểm tra, xác minh và lấy mẫu phân tích, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An khẳng định: Việc Công ty TNHH Thiếc Hà An bơm nước thải từ hầm lò (sau khi xử lý lắng qua các bể lắng) thải vào hang casto (moong khai thác quặng thiếc cũ của Công ty CP Kim Loại màu Nghệ Tĩnh) và tự chảy ra ở đầu nguồn suối Bắc, xã Châu Thành còn bám màu vàng sẫm ở khe và mương thoát nước mưa của Công ty TNHH Hà An (đã được ghi nhận tại Biên bản ngày 02/7/2024 gồm đại diện UBND huyện Quỳ Hợp, xã Châu Thành và Công ty TNHH Hà An) là có thật.
Mẫu nước được lấy để quan trắc có một số thông số vượt quy chuẩn cho phép do Công ty bơm vào hang casto (moong khai thác quặng thiếc cũ của Công ty CP Kim Loại màu Nghệ Tĩnh), chảy ra đầu nguồn suối Bắc, xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp, đây là một trong các nguồn đã làm ô nhiễm nguồn nước mặt ở khe suối tại thời điểm lấy mẫu.
Đồng thời, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An cũng yêu cầu phía Công ty TNHH Thiếc Hà An rà soát đánh giá nguồn nước thải từ hầm lò để có giải pháp thu gom, xử lý không gây ô nhiễm môi trường; chủ trì, phối hợp UBND huyện Quỳ Hợp lấy 5 mẫu đánh giá chất lượng nguồn nước mặt tại khu vực Suối Bắc, xã Châu Thành để có giải pháp khắc phục cải tạo làm sạch nguồn nước (nếu nguồn nước bị ô nhiễm) theo quy định.
Thực hiện ngay các giải pháp đảm bảo an toàn, không để xảy ra sự cố nhất là tại các bãi thải quặng đuôi, công trình xử lý nước thải từ quá trình khai thác, chế biến quặng thiếc. Tháo dỡ các đường ống mà Công ty sử dụng để bơm các chất thải vào hang casto (moong khai thác quặng thiếc cũ của Công ty CP Kim Loại màu Nghệ Tĩnh)….
Liên quan đến vấn đề ô nhiễm, đơn vị này cũng từng bị xử phạt 250 triệu đồng do UBND huyện Quỳ Hợp ra quyết định số 2981/QĐ-UBND ngày 04/6/2024 và đình chỉ hoạt động 4,5 tháng.