Chánh án Nguyễn Hòa Bình: Phục vụ nhân dân là phán xử đúng, tuân thủ pháp luật

Chánh án Nguyễn Hòa Bình trân trọng cảm ơn những ý kiến góp ý để hoàn thiện dự thảo Luật tổ chức TAND (sửa đổi).

Về một số vấn đề đại biểu quan tâm liên quan đến Tòa án sơ thẩm chuyên biệt, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết, sẽ không có việc thành lập tràn lan, “chỗ nào cũng có”.

“Dự kiến của lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao sẽ chỉ có 1 Tòa sở hữu trí tuệ, 2 Tòa phá sản và các Tòa hành chính chỉ có ở Hà Nội, Đà Nẵng, TP HCM và cân nhắc thêm ở Cần Thơ”.

Về Tòa sở hữu trí tuệ, Chánh án cho biết, hiện nay chúng ta đang đối mặt với thực tế, gạo ST25, cà phê Trung Nguyên, bưởi Năm Roi, nước mắm Phú Quốc đang bị đăng ký sở hữu ở nước ngoài. Do vậy, rất cần một thiết chế tư pháp bảo vệ.

“Nếu chúng ta phải đối mặt với kiện tụng, có thể thua vì chúng ta yếu về luật quốc tế. Do vậy, rất cần có Tòa sở hữu trí tuệ”- Chánh án nhấn mạnh.

Về đổi mới tổ chức Tòa án theo thẩm quyền xét xử, Chánh án khẳng định giữ quan điểm phải tổ chức theo thẩm quyền xét xử, đã có truyền thống, Nghị quyết, có quy định trong hệ thống pháp luật, Hiến pháp về 2 cấp xét xử.

“Bản thân Luật này cũng quy định nhiệm vụ sơ thẩm, phúc thẩm chứ không nói nhiệm vụ của Tòa huyện, tỉnh. Tương tự, các luật tố tụng chỉ nói nhiệm vụ sơ thẩm – phúc thẩm, việc đổi mới phù hợp với xu thế quốc tế. Có thể, Quốc hội bỏ phiếu thế nào chúng tôi chấp hành, có thể giữ nguyên hoặc đổi mới nhưng có điều chắc chắn đây là xu thế. Hôm nay không làm thì con cháu sau này phải làm”- Chánh án Nguyễn Hoà Bình nhấn mạnh.

Về vấn đề mở rộng nguồn Thẩm phán Tòa án tối cao, Chánh án cho biết, Hội đồng Thẩm phán có 17 người, “Luật quy định Hội đồng có nam, nữ, có 2 đại diện không quá 15% là thành viên bên ngoài Tòa án như điều tra viên, kiểm sát viên, luật gia, giáo sư đại học luật… tiêu chuẩn, quy trình như nhau”.

“Tại sao phải có 2 thành viên này vì cấp giám đốc thẩm không có luật sư, bị can, bị cáo, nguyên đơn nên cần có 2 thành viên bên ngoài để tăng tính phản biện trong hội đồng”, Chánh án nêu quan điểm.

“Đây là tổ chức khoa học, nếu 17 ông là Thẩm phán thì người ta quan ngại cùng nết nghĩ, thói quen. Chúng ta lựa chọn mô hình tranh tụng thì ngay trong Hội đồng phải tôn trọng vì tranh tụng là con đường dẫn đến công lý”- Chánh án phân tích.

Về thông tin tại phiên tòa, Chánh án Nguyễn Hoà Bình cho biết, đã phát biểu ở Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách. Theo đó, điều 141 dự thảo Luật “không quy định về quyền truyền thông. Chúng tôi chỉ điều chỉnh quyền này trong phòng xét xử, còn ra ngoài ban công phỏng vấn ai, quay phim ai là quyền của báo chí. Nhưng trong phòng xét xử, phải quy định theo điều 141, như đại biểu nói để nâng cao hiệu quả, duy trì trật tự, duy trì quyền con người”.

Theo Chánh án, đại biểu Quốc hội nói chỉ cần một bên đồng ý là có quyền ghi âm, ghi hình “nhưng bên này đồng ý, bên kia không thì ảnh hưởng quyền con người. Chúng ta hình dung, vợ chồng ly dị vì nhiều lý do, vợ đồng ý nói trước truyền thông nhưng chồng không đồng ý, không thể một bên đồng ý mà cho phép truyền thông”.

Về thu thập chứng cứ, Chánh án cho biết, Tòa hướng dẫn, hỗ trợ các bên thu thập “còn đối tượng hỗ trợ thế nào thì sau này sẽ có hướng dẫn”.

“Nói như đại biểu, giờ 80% không có luật sư, Tòa phải đi thu thập chứng cứ cho người dân. Báo cáo là không nước nào quy định như chúng ta cả. Việc đi kiện, anh phải có chứng cứ để đảm bảo anh thắng thì mới đi kiện chứ không phải anh mang đơn đến, Tòa phục vụ nhân dân là Tòa phải đi thu thập chứng cứ, nguyên đơn cũng là nhân dân, bị đơn cũng là nhân dân. Một vụ án nguyên đơn đi kiện, mang đơn đến Tòa, song Tòa phục vụ nhân dân nguyên đơn bằng cách vào các cơ quan thu thập chứng cứ, sau đó lại đi phục vụ nhân dân bị đơn thu thập chứng cứ, nó sinh ra một vụ án kỳ cục là 2 bên kiện nhau, còn Tòa án đi thu thập chứng cứ và xử theo tài liệu của mình. Đây là loại án không có một nước nào làm", Chánh án phân tích.

Chánh án Nguyễn Hòa Bình khẳng định, phục vụ nhân dân ở Tòa là đảm bảo công lý, phán xử cho đúng, tuân thủ pháp luật “chứ không phải đi thu thập chứng cứ”.

Duy Tuấn