Văn hóa - Du lịch

Thăm nhà vườn An Hiên: Đệ nhất nhà vườn xứ Huế

N.T.D • 30/04/2024 - 16:00

Toạ lạc tại số 58 đường Nguyễn Phúc Nguyên, phường Hương Long, TP Huế, gần chùa Thiên Mụ, nhà vườn An Hiên quay hướng về phía sông Hương, đây là một ngôi nhà cổ ở đất cố đô với nhiều giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc đặc sắc.

Năm 1883, gia chủ đầu tiên của căn nhà vườn là công chúa thứ 18 của vua Dục Đức, khi đó dinh cơ này là phủ công chúa, lấy tên là Phủ An Hiên. Đến năm 1895, cơ ngơi này thuộc về quyền quản lý của ông Phạm Đăng Khanh (còn có tên là Thập), con trai của một Đại thần thời Gia Long, cháu gọi bà Thái hoàng Thái hậu Từ Dũ (Phạm Thị Hằng) bằng cô ruột.

Tới năm 1920, ông Khanh nhượng lại toàn bộ khu nhà vườn ấy cho ông Tùng Lễ, một cự phú có nhiều ruộng đất, nhà cửa trên khắp tỉnh Trị Thiên, nổi tiếng vì tấm lòng nhân đức đối với dân nghèo.

Năm 1936, ông Nguyễn Đình Chi, bấy giờ đang giữ chức Tuần phủ tỉnh Hà Tĩnh, nghe kể chuyện nhân đức của người chủ khu nhà vườn An Hiên đã rất mừng, quyết định mua lại khu nhà vườn để được sống tiếp trong sự nhân đức ấy.

Sau khi ông mất năm 1940, vợ ông là bà Đào Thị Xuân Yến (hay còn gọi là bà Tuần Chi) tiếp tục quản lý, chăm sóc và nâng cao giá trị khu nhà vườn này cho đến khi bà tạ thế vào năm 1997.

Bà Tuần Chi là người phụ nữ miền Trung đầu tiên học trường Albert Sarraut và đỗ Tú tài Tây (1933), là nữ hiệu trưởng người Huế đầu tiên của trường Nữ Trung học Đồng khánh Huế vào thập niên 1950, đại biểu Quốc hội vào thập niên 1980.

Lúc còn sinh thời, ông Đình Chi và bà Xuân Yến đều là những người có địa vị, uy tín trong xã hội, có những mối quan hệ rộng rãi, nên An Hiên trở thành nơi thường lui tới của biết bao mặc khách tao nhân và trí thức.

Trong đó có thể kể đến nhiều văn nghệ sĩ nổi tiếng như nhạc sĩ Phạm Tuyên, nhà thơ Chế Lan Viên, nhà thơ Huy Cận, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường... Đây cũng là nơi bà đã từng tiếp hàng trăm đoàn khách văn hóa, ngoại giao trong nước cũng như quốc tế. Từ tháng 7/2018, nhà vườn An Hiên thuộc quản lý của Silk Path Hotels & Resorts.

Những di sản văn hóa, lịch sử là điểm nhấn của du lịch cố đô Huế, tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn một loại hình di sản văn hoá đặc biệt mà chỉ cố đô mới có, ấy chính là các nhà vườn truyền thống. Và nhà vườn An Hiên chính là nhà vườn tiêu biểu trong số những nhà vườn còn lại đến ngày nay ở Huế.

Chào đón du khách là chiếc cổng vòm cổ xưa được xây dựng bằng gạch vôi vữa nhưng đến nay vẫn còn nguyên vẹn. Bên dưới mái là bức hoành cuốn thư đắp nổi, biển ngạch đề hai chữ Hán “An Hiên” khảm sành hai màu xanh trắng trên nền tường đen. Hai hàng cây cây mơ chùa Hương Tích tạo ra vòm lá rợp bóng lối vào của nhà vườn An Hiên đã có từ năm 1936.

Du khách sẽ có cơ hội khám phá các kiến trúc văn hóa lịch sử tại nhà vườn nổi tiếng An Hiên.

Hướng dẫn viên đang chia sẻ với du khách về lịch sử ngôi nhà vườn.

Không khí xưa cũ tràn ngập trong nhà vườn An Hiên - một nét văn hóa kiến trúc xứ Huế.

Hồ nước nhỏ trồng hoa súng, nằm trước sân nhà thờ chính.

Đặc biệt, ngôi nhà có nhiều kỷ vật rất quý của cung đình triều Nguyễn. Ở gian giữa bên trên hàng cột nhất treo hai bức hoành kiểu cuốn thư, bức trước đề “Tại quận quận trọng” (nghĩa là “Triều đình trọng dụng”), bức sau cuốn thư có hoa lá thếp vàng đề “Văn võ trung hiếu” do vua Bảo Đại ban cho gia đình năm Đinh Sửu (1937) cùng nhiều bài thơ của vua Thành Thái, hiện cũng được treo ở nơi tiếp khách trong nhà.

Trước đây, chắt nội của đại thi hào Nguyễn Du đã tặng cho bà Tuần Chi 14 cây hồng Tiên Điền, loại quả được tiến vua nhân dịp lễ Thượng Tiến.

Kiến trúc chính là ngôi nhà 3 gian 2 chái, 135m2 nằm gần như ở trung tâm khu vườn, có kiến trúc ngôi nhà rường cổ thể hiện rõ nét nghệ thuật xây dựng truyền thống của Huế dưới thời Nguyễn. Không gian nội thất được phân chia rõ ràng theo chức năng sử dụng, gian giữa là gian thờ, với nguyên tắc bài trí "tiền Phật hậu Linh".

Không chỉ là một ngôi nhà lưu dấu nhiều thế hệ danh gia vọng tộc, An Hiên còn là một không gian sinh thái, một vườn cây hương sắc bốn mùa. Có nhiều gốc cây nơi đây có tuổi thọ hơn một trăm năm.

N.T.D