Quyết tâm gỡ bỏ “thẻ vàng”, ngành thủy sản tiếp tục phát triển nhanh, bền vững

Chiều 22/4, Ban Bí thư Trung ương Đảng tổ chức Hội nghị quán triệt và triển khai thực hiện Chỉ thị 32-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) và phát triển bền vững ngành thủy sản.

Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai phát biểu chỉ đạo Hội nghị. Hội nghị được tổ chức trực tuyến từ điểm cầu trụ sở Trung ương Đảng tại Hà Nội đến 28 tỉnh, thành phố có biển.

Tác động tiêu cực của “Thẻ vàng” đối với phát triển ngành thủy sản

Những năm qua, ngành thủy sản tiếp tục phát triển, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tổng sản lượng hàng năm đạt trên 9 triệu tấn, đóng góp khoảng 30% GDP của ngành nông nghiệp; sản phẩm thủy sản xuất khẩu đến 170 quốc gia, vùng lãnh thổ, đứng thứ ba thế giới; giải quyết việc làm cho hàng triệu lao động, góp phần quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Tuy nhiên, phát triển ngành thủy sản Việt Nam chưa bền vững, chưa gỡ được cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC), chưa tuân thủ đầy đủ quy định chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định.

Trong bối cảnh đó, Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 đặt ra 4 nhóm nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách đối với các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội nhằm đẩy mạnh công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), bảo đảm phát triển bền vững ngành thủy sản.

Từ năm 2017, khi nhận cảnh báo "Thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu (EC), Việt Nam đã nhận thức được những tác động tiêu cực của vấn đề này đối với phát triển ngành thủy sản lâu dài. Từ đó đến nay, vấn đề này càng được nhận thức sâu sắc và đầy đủ từ cấp ủy Đảng đến hệ thống chính trị, các địa phương, nhận thức của ngư dân, người lao động có liên quan; hành động cũng ngày càng mạnh mẽ, tích cực hơn.

Ảnh hưởng tiêu cực từ cảnh báo “Thẻ vàng” đã thấy rõ: Hàng hóa, thủy sản xuất khẩu đến châu Âu phải kiểm soát 100% (thay vì kiểm tra theo xác suất). Chi phí doanh nghiệp cũng tăng lên. Về lâu dài, nếu không gỡ được cảnh báo “Thẻ vàng” sẽ không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành thủy sản, phát triển đất nước mà còn ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng triệu ngư dân, người lao động có liên quan.

Trên tinh thần đó, Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai đề nghị các bộ, ngành liên quan cũng như các địa phương thể hiện quyết tâm cao để gỡ bỏ cảnh báo “Thẻ vàng” trong năm 2024. Trong đó, trách nhiệm đầu tiên là các cơ quan, tổ chức, các địa phương có liên quan, các đội tàu cá, hợp tác xã, ngư dân, người lao động, trước hết là trách nhiệm của người đứng đầu. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thường xuyên báo cáo Văn phòng Trung ương Đảng, Ban Bí thư về những địa phương, đơn vị làm tốt, địa phương chưa làm tốt để làm rõ trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị đó.

Hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan chống khai thác IUU

Tại Hội nghị, trình bày Chương trình hành động và Kế hoạch của Chính phủ triển khai Chỉ thị 32-CT/TW, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang nhấn mạnh yêu cầu: Nâng cao hiệu quả công tác thông tin truyền thông, tuyên truyền, tập huấn, vận động, nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm đối với công tác chống khai thác IUU. Bên cạnh đó, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan chống khai thác IUU để xử lý dứt điểm tàu cá “3 không”; nâng cao năng lực thực thi pháp luật, xử lý các hanh vi vi phạm khai thác IUU; đặc biệt là hành vi môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

Các nhiệm vụ tiếp theo là triển khai đồng bộ, quyết liệt pháp luật về thủy sản trong quản lý đội tàu, kiểm soát hoạt động tàu cá trên biển, tại cảng, xuất, nhập bến phải tuân thủ đầy đủ theo quy định pháp luật; thực hiện nghiêm các quy định pháp luật Việt Nam và quốc tế về xác nhận, chứng nhận, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, đảm bảo không có sản phẩm thủy sản bất hợp pháp xuất khẩu ra nước ngoài.

Về nhiệm vụ, giải pháp dài hạn phát triển bền vững ngành Thủy sản, Phó Thủ tướng cho rằng cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện chính sách, pháp luật trong lĩnh vực thủy sản; thực hiện mạnh mẽ giải pháp chuyển đổi nghề, phát triển ngành nghề bền vững, đẩy mạnh nuôi trồng thủy sản trên biển, giảm phụ thuộc vào khai thác thủy sản cho ngư dân; nâng cao cuộc sống của cộng đồng ngư dân ven biển và hải đảo...

Tại hội nghị, đại diện các bộ, ngành, địa phương đã tập trung thảo luận các vướng mắc, hạn chế còn tồn tại và phương hướng thực hiện Chỉ thị số 32 một cách hiệu quả nhất, thể hiện quyết tâm cao trong triển khai thực hiện những giải pháp trong công tác chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành Thủy sản.

Kết luận hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai, đánh giá cao những giải pháp triển khai thực hiện cụ thể với quyết tâm cao của các bộ, ngành và địa phương ven biển đã được nêu tại hội nghị. Đồng thời, đề nghị các bộ, ngành, địa phương tiếp tục phát huy tinh thần này để triển khai một cách cụ thể, hiệu quả trong thực tế. Qua đó, thực hiện thành công các yêu cầu, mục tiêu được đặt ra trong Chỉ thị 32 của Ban Bí thư.

Tuy nhiên, việc chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) mới chỉ là bước khởi đầu, về lâu dài phải quan tâm cấu trúc lại nghề cá theo hướng minh bạch, trách nhiệm, bền vững.

Đồng thời, quan tâm tạo sinh kế phù hợp để nâng cao được cuộc sống của ngư dân, người lao động; có chính sách để bảo tồn, phát triển nguồn lợi thủy sản lâu dài; trên cơ sở đó nâng cao hình ảnh, vị thế, uy tín của Việt Nam.

Thường trực Ban Bí thư yêu cầu, các cấp ủy, tổ chức đảng, các cơ quan, đơn vị kịp thời biểu dương những cơ quan, tổ chức, địa phương, đơn vị, cá nhân thực hiện tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; đồng thời phải thường xuyên, kiểm tra, giám sát, kịp thời nhắc nhở tổ chức, cá nhân chưa chấp hành nghiêm.

Quá trình đó hết sức chú trọng tạo sự đồng thuận, quan tâm hỗ trợ cuộc sống, động viên ngư dân, người lao động có liên quan tham gia tích cực, góp phần thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước; nhưng cũng cần bảo vệ quyền lợi chính đáng, hợp pháp của ngư dân.

“Mong Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư và Chương trình hành động của Chính phủ sẽ đi vào cuộc sống thiết thực; năm nay sẽ gỡ bỏ được thẻ vàng; ngành Thủy sản sẽ tiếp tục phát triển nhanh, bền vững, ngư dân sẽ có cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn”, Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai nhấn mạnh.

Minh Lý