Gỡ 'điểm nghẽn' về hạ tầng giao thông ở Hà Giang

Những tuyến đường đánh thức tiềm năng

Nhiều nhà đầu tư cho rằng, với lợi thế về tài nguyên rừng, tài nguyên khoáng sản, du lịch... song giao thông bất thuận khiến các doanh nghiệp còn chần chừ khi lựa chọn điểm đến đầu tư. Chỉ khi “điểm nghẽn” về hạ tầng giao thông được gỡ bỏ mới có cơ hội kêu gọi được đầu tư lớn vào các ngành công nghiệp cũng như phát triển du lịch.

Quay ngược lại thời gian năm 1991, khi tỉnh Hà Giang tái lập, mạng lưới giao thông của địa phương nơi địa đầu chủ yếu là đường bộ được xây dựng từ những năm 60 của thế kỷ XX. Bốn quốc lộ: quốc lộ 2, quốc lộ 279, quốc lộ 34, quốc lộ 4C, tổng chiều dài 452 km, mới có 159 km được láng nhựa (chiếm gần 35%).

Trên các tuyến có 17 cầu, chủ yếu là cầu nhỏ, hẹp. Các tuyến đường tỉnh về các huyện đa phần là đường đất, tỷ lệ được láng nhựa chỉ 8,5%. Hơn 1.250 km đường giao thông nông thôn mới có 12km được láng nhựa (chiếm 0,9%), cấp phối đá dăm 15 km, còn lại là đường đất. Ngoài ra, chỉ có duy nhất một bến phà qua sông Lô (phà Sảo), còn lại là đò ngang, vận chuyển bằng phương pháp thủ công. Việc di chuyển của người dân gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt vào mùa mưa.

Trải qua hơn 30 năm, hạ tầng giao thông của Hà Giang luôn được quan tâm đầu tư theo hướng đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, phân kỳ đầu tư hợp lý, lựa chọn giải pháp thiết kế phù hợp... Đồng thời, khắc phục điều kiện của tỉnh miền núi còn khó khăn, nguồn vốn đầu tư còn hạn hẹp, Hà Giang đã có nhiều hình thức thu hút các thành phần kinh tế, các nhà tài trợ xây dựng được một số cầu dân sinh và đường bê tông, tạo ra hiệu ứng lan tỏa, thúc đẩy các vùng, các địa phương trong toàn tỉnh phát triển.

Tính đến năm 2023, các điểm nghẽn lớn về giao thông của Hà Giang như: quốc lộ 279, quốc lộ 4C, quốc lộ 34, đường Cột cờ Quốc gia Lũng Cú, đường Xín Mần - Bắc Hà, đường tỉnh 176B, 183, các tuyến đường đến trung tâm xã…, đã cơ bản được xử lý. Hệ thống đường quốc lộ thường xuyên được đầu tư xây dựng, bảo trì, giao thông đi lại tương đối thuận tiện. Hiện, Hà Giang đang tích cực phối hợp lập các thủ tục đề nghị Bộ Giao thông Vận tải trình Chính phủ đưa vào quy hoạch tuyến đường cao tốc nối Hà Giang với tuyến đường cao tốc Hà Nội - Lào Cai và tuyến cao tốc Cửa khẩu Thanh Thủy - Tuyên Quang để triển khai thực hiện.

Bên cạnh hệ thống quốc lộ, hệ thống đường tỉnh cơ bản đã đáp ứng kết nối giao thông giữa các huyện; công tác bảo dưỡng, sửa chữa định kỳ được quan tâm thực hiện thường xuyên; các trục giao thông đô thị quan trọng tiếp tục được hoàn thiện. Các tuyến đường ra cửa khẩu cũng được đầu tư nâng cấp, đảm bảo giao thông thuận lợi như: Đường từ quốc lộ 2 ra Cửa khẩu quốc tế Thanh Thủy đường ra cửa khẩu Xín Mần - Đô Long; đường nối tới 4 cửa khẩu tiểu ngạch...

Được biết, giai đoạn 2021 - 2023, UBND tỉnh huy động, cân đối, phân bổ nguồn lực và đạt kết quả tích cực trong huy động tối đa nguồn lực xã hội đầu tư cho phát triển kinh tế - xã hội. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội ước đạt trên 39,6 nghìn tỷ đồng, đạt 72,1% kế hoạch giai đoạn 2021-2025; trong đó, vốn đầu tư của Nhà nước ước đạt trên 14,5 nghìn tỷ đồng, chiếm 36,6% tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Để thực hiện khâu đột phá về kết cấu hạ tầng giao thông, trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh đã bố trí nguồn vốn ngân sách T.Ư trên 5,4 nghìn tỷ đồng, chiếm 68,4% so với tổng vốn, đầu tư cho 37 dự án giao thông. Thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025, đã bố trí cho 473 công trình giao thông với tổng vốn trên 1,5 nghìn tỷ đồng.

Đáng ghi nhận là, từ đầu nhiệm kỳ 2020-2025 đến nay, toàn tỉnh đã hoàn thành, đưa vào sử dụng gần 100 km đường giao thông tuyến huyện, cứng hóa 947 km đường trục xã, trục thôn và đường nội đồng; 100% số xã có đường ô tô cứng hóa đến trung tâm xã; 100% số thôn, bản có đường xe cơ giới đến trung tâm với 1.732 tuyến, tổng chiều dài trên 6.196 km. Phấn đấu đến hết năm 2023, có 82/124 thôn biên giới có đường giao thông đạt chuẩn Nông thôn mới...

Tạo đột phá về hạ tầng giao thông

Thực tế, phát triển hạ tầng giao thông là vấn đề nan giải với Hà Giang, bởi Hà Giang là tỉnh miền núi, biên giới, địa hình chia cắt phức tạp, hiểm trở, địa chất dễ sạt lở, diễn biến thời tiết bất thường, dân cư phân bổ không đều, xa các trung tâm kinh tế - chính trị của đất nước, nền kinh tế kém phát triển. Trong khi đó, nguồn lực để đầu tư cho cơ sở hạ tầng giao thông còn rất hạn hẹp.

Số liệu từ Sở Giao thông Vận tải cho thấy, 5 năm gần đây, nguồn vốn đầu tư cho xây dựng và bảo trì dành cho Hà Giang chỉ đáp ứng được khoảng 30% so với nhu cầu và quy hoạch. Thêm vào đó, Luật Đầu tư công thắt chặt; vốn tín dụng hạn chế, vốn bố trí cho dự án không đủ, cơ chế quản lý còn bất cập, chồng chéo đã ảnh hưởng không nhỏ đến công tác quản lý và chất lượng các công trình giao thông của Hà Giang.

Xác định việc xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ tiếp tục là yếu tố quan trọng, có tính quyết định, giải quyết “điểm nghẽn” trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Hà Giang lần thứ XVII (nhiệm kỳ 2020 - 2025) đã xác định xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông là 1 trong 3 đột phá.

Trong đó, đặt ra các mục tiêu: tích hợp phương án phát triển mạng lưới giao thông vận tải vào quy hoạch tỉnh đảm bảo chất lượng, có tầm nhìn chiến lược; tiếp tục đầu tư, nâng cấp xây dựng các tuyến đường quan trọng; quy hoạch bến cảng thủy nội địa trên các lòng hồ thủy điện, bến đò ngang sông để vận tải hàng hóa, hành khách và kết hợp phát triển du lịch; phấn đấu hoàn thành 100% các thôn biên giới có đường giao thông đến trung tâm đạt chuẩn nông thôn mới; trên 90% số thôn, bản có đường ô tô đến trung tâm được cứng hóa hoặc rải nhựa và từng bước được bảo trì theo quy trình; hoàn thành toàn bộ 186 cầu dân sinh thuộc chương trình quản lý tài sản đường địa phương; xây dựng 24 cầu treo dân sinh thay thế các bến đò để phục vụ dân sinh, phát triển kinh tế - xã hội và an toàn cho việc đi lại trong mùa mưa lũ.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Thị Minh Hạnh, từ nguồn vốn đầu tư đã giúp tạo đà bứt phá kết cấu hạ tầng giao thông theo hướng đồng bộ, hiện đại, nâng quy mô, cấp đường bền vững và hiệu quả. Xác định rõ vai trò của giao thông, tỉnh tập trung, ưu tiên, huy động nguồn lực thực hiện các dự án giao thông trọng điểm, có tính kết nối lan tỏa, giao thông đối ngoại như: Dự án đường cao tốc Tuyên Quang - Hà Giang (giai đoạn I, đoạn qua tỉnh Hà Giang); nâng cấp, cải tạo Quốc lộ 279; ĐT.177 (Bắc Quang - Xín Mần), ĐT.178 (Yên Bình - Cốc Pài), ĐT.176, ĐT.176B (Yên Minh - Mậu Duệ - Mèo Vạc); đề xuất bổ sung sân bay lưỡng dụng vào Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Mặt khác, tỉnh luôn có những cơ chế, chính sách phù hợp, quyết tâm sớm triển khai thực hiện các dự án; đốc thúc nhà đầu tư cam kết thực hiện nghiêm túc, tuân thủ quy định của pháp luật, đảm bảo chất lượng, đúng tiến độ, qua đó đồng hành với tỉnh xây dựng những công trình giao thông huyết mạch, tạo động lực phát triển cho tỉnh Hà Giang.

Nguyễn Liên - Minh Quân