Chủ tịch nước chúc thọ người chiến sỹ Vệ quốc quân Lê Bá Thạch tròn 100 tuổi

Cụ Lê Bá Thạch sinh năm 1924, tại xóm Cửa Lũy, xã Cẩm La, huyện Yên Hưng, nay là thôn Cẩm Lũy, xã Cẩm La, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh.

Cụ sinh ra và lớn lên trong hoàn cảnh đất nước bị thực dân Pháp đô hộ. Nhìn cảnh nước mất nhà tan, cụ đã tích cực tham gia các phong trào cách mạng của quần chúng nhân dân ở vùng đảo Hà Nam, huyện Yên Hưng.

Với lòng yêu nước, đầu năm 1946, cụ Lê Bá Thạch đã trốn gia đình tham gia vào Vệ quốc quân. Đồng thời, cụ là một trong những chiến sỹ đầu tiên của Đại đội Bạch Đằng, đại đội bộ đội địa phương của huyện Yên Hưng.

Theo Sắc lệnh 71 ngày 22/5/1946, Vệ quốc quân được chuyển thành Quân đội quốc gia của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nay là Quân đội nhân dân Việt Nam.

Trong cuộc đời “binh nghiệp”, cụ Lê Bá Thạch cùng cán bộ chiến sỹ Đại đội Bạch Đằng (nay là Tiểu đoàn Bạch Đằng) tham gia hàng trăm trận đánh trên địa bàn tỉnh Quảng Yên.

Nhiều trận đánh trải dài từ Sơn Động (Bắc Giang), Chí Linh, Kim Thành (Hải Dương), Thủy Nguyên (Hải Phòng), đến Đông Triều, Hòn Gai (Quảng Ninh)... Đáng nhớ nhất là những trận đánh bảo vệ, giải phóng tỉnh lỵ Quảng Yên.

Theo lịch sử Đảng bộ huyện Yên Hưng, ngày 28/2/1947, giặc Pháp chia làm hai mũi tiến công đánh thị xã Quảng Yên, một mũi đánh từ Yên Lập đến, một mũi từ Núi Đèo kéo vào, kết hợp với tàu chiến ở cửa sông Bạch Đằng yểm trợ.

Cùng sự hỗ trợ của nhân dân địa phương, lực lượng tự vệ cùng với Đại đội Bạch Đằng đã chiến đấu bảo vệ thị xã vô cùng anh dũng. Lúc đó, giặc Pháp bị chặn đánh ở ngã ba Biểu Nghi từ 3 giờ sáng đến tối mịt, 2 xe thiết giáp cùng hàng trăm tên Pháp bị tiêu diệt trong trận đánh giằng co quyết liệt ở cầu Cao (Yên Lập).

Khi bắn hết đạn, các chiến sỹ tiếp tục dùng lưỡi lê, dao găm, đánh giáp lá cà với địch. Tiêu biểu cho tinh thần anh dũng của quân ta là đồng chí Minh (Quảng Yên) đâm chết hai giặc Pháp. Nhưng vì lực lượng địch quá đông, anh cùng với 4 đồng chí đã hy sinh oanh liệt trên mảnh đất quê hương.

Trong cuốn Quảng Ninh - Lịch sử kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954) ghi lại: “Ở tỉnh Quảng Yên, bộ đội địa phương và dân quân du kích liên tục tiến công quân địch, đã đánh 400 trận, tiêu diệt và loại khỏi vòng chiến đấu trên 3.500 tên địch. Riêng Tiểu đoàn Bạch Đằng đã đánh 23 trận, có hiệu suất tiêu diệt địch rất cao.

Với cách đánh cơ động, linh hoạt, vận động nhanh, chỉ trong hai đêm tiểu đoàn đã tiêu diệt 4 vị trí quân sự của địch. Qua chiến cuộc Đông Xuân 1953-1954, tiểu đoàn đã diệt 766 tên địch, bắt sống 324 tên (trong đó có 1/4 là lính Âu Phi), thu 523 súng các loại.

Trước những chiến công vang dội, ngày 30/5/1954, Hội đồng Thi đua của Liên khu Việt Bắc đã quyết định tặng cờ “Quyết chiến quyết thắng” của Chủ tịch Hồ Chí Minh cho tỉnh Quảng Yên và tặng cờ “Tiểu đoàn gương mẫu Liên khu” cho Tiểu đoàn Bạch Đằng”.

Tại lễ mừng thọ, cụ Vũ Tập (92 tuổi) là chiến sỹ của Tiểu đoàn Bạch Đằng, nguyên Đại tá, cán bộ của Đặc khu Quảng Ninh, sau này là Tỉnh đội Quảng Ninh bộc bạch: “Cụ Lê Bá Thạch tham gia nhiều trận đánh đầy mưu trí và dũng cảm. Cụ lập được nhiều chiến công xuất sắc, sử sách khắc ghi chiến tích từ thời Tiểu đoàn Bạch Đằng kháng chiến chống thực dân Pháp”.

Trải qua thăng trầm thế kỷ, với hơn 70 năm tuổi Đảng, từng tham gia hai cuộc kháng chiến chống Pháp - Mỹ và công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cụ Lê Bá Thạch đã được Đảng, nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý. Trong đó, cụ Thạch được Nhà nước trao tặng Huân chương Kháng chiến hạng Nhất, hạng Nhì và hạng Ba, cụ bà Nguyễn Thị Gái được tặng Huân chương Kháng chiến hạng Nhì.

Nhắc về mối lương duyên của hai cụ, ông Lê Bá Sơn là con trai trưởng cho hay: “Trong trận chống càn ở huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương năm 1947, cụ Lê Bá Thạch đã gặp cụ bà Nguyễn Thị Gái, khi ấy là cô du kích trong Hội Phụ nữ cứu quốc (quê ở xã Xuyên Mộc, huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương)”.

Gần 70 năm chung sống hạnh phúc, hai cụ sinh được 4 người con trai, 3 người con gái, hiện có 31 cháu, chắt nội ngoại.

Trần Khanh