Đề xuất các giải pháp tốt nhất huy động nguồn lực phòng, chống sạt lở ven biển

Hội nghị được triển khai theo tinh thần ý kiến kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại buổi làm việc về phòng, chống sụt lún, sạt lở và ngập úng ở đồng bằng sông Cửu Long tại Thông báo số 349/TB-VPCP, ngày 24/8/2023 của Văn phòng Chính phủ.

Theo báo cáo tại hội nghị, bờ biển khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) dài khoảng 720km nhưng hiện trạng có hơn 50% chiều dài đang bị xói lở. Trong đó, hơn 70km đang bị xói lở với tốc độ từ 20m - 50m mỗi năm.

Trong các tỉnh ven biển khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Cà Mau được xem là “điểm nóng” khi có đến 187/254km bờ biển bị sạt lở với nhiều mức độ khác nhau, trong đó có hơn 90km chiều dài bị sạt lở ở mức độ nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm.

Giai đoạn 2011 - 2021, sạt lở bờ biển đã làm mất đất và rừng phòng hộ ở Cà Mau với diện tích hơn 5.200 ha.

Trước hiểm họa sạt lở, trong nhiều năm liên tục, Cà Mau ban bố tình huống khẩn cấp vùng ven biển và nhận được sự hỗ trợ tích cực từ Chính phủ và bộ, ngành Trung ương. Nhờ sự hỗ trợ đó mà đến nay, tỉnh này đã xây dựng hoàn thành được gần 63km kè bảo vệ bờ biển, với tổng kinh phí hơn 2.000 tỷ đồng.

Những công trình kè ven biển ở Cà Mau được bố trí đủ vốn và đầu tư hoàn thiện đã phát huy hiệu quả rõ rệt, giúp làm giảm sóng biển, chống sạt lở và bước đầu đã gây bồi, tạo bãi, khôi phục lại được gần 1.000ha rừng phòng hộ.

Ngoài nguồn ngân sách, từ năm 2014, Cà Mau huy động nguồn lực của doanh nghiệp đầu tư xây dựng được 4km bờ kè chống sạt lở ven biển tại khu du lịch Khai Long, kinh phí khoảng 72 tỷ đồng. Công trình trên hoàn thành vào năm 2021, phạm vi được bảo vệ bên trong kè có chiều rộng khoảng 89m, tình từ đất liền đến chân kè, đoạn bờ biển có công trình không bị sạt lở thêm.

Trong khi đó, các khu vực liền kề Khai Long chưa có kè bảo vệ thì bị sạt lở nghiêm trọng. Trong đó, đoạn từ kè Khai Long đến kênh Năm Ô Rô và rạch Thọ (huyện Ngọc Hiển) bị sạt lở làm mất thêm 40ha rừng phòng hộ.

Theo ông Lê Văn Sử, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử,, kết quả khả quan từ việc huy động nguồn lực chung tay với Nhà nước thực hiện nhiệm vụ giữ đất, giữ rừng… tại Khai Long đã giúp Cà Mau mở ra hướng tiếp cận mới về giải pháp công trình, về huy động nguồn vốn đầu tư, trong tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch rừng trong giai đoạn tiếp theo.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, địa phương gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cần được Trung ương hỗ trợ tháo gỡ, nhất là trong công tác lập, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch rừng. Thực tế, do vướng mắc trong quy hoạch, do không cân đối được ngân sách nên hàng năm tỉnh Cà Mau bị nước biển cuốn trôi mất hơn 350 ha rừng ven biển.

Theo đánh giá của Thứ trưởng NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp, câu chuyện xã hội hóa làm kè biển ở Khai Long là cách làm hay, sáng tạo, gợi mở vấn đề lớn không chỉ cho Cà Mau mà cả vùng đồng bằng sông Cửu Long và cả nước nhằm tìm đường ra cho câu chuyện bảo đảm giữ đất, giữ rừng, lấn biển, để đất đai Tổ quốc không bị mất thêm đồng thời giảm gánh nặng từ ngân sách Nhà nước.

Theo Thứ trưởng, Bộ sẽ cùng với Cà Mau hoàn thiện báo cáo, đề xuất các giải pháp tốt nhất cho vấn đề xã hội hóa đầu tư công trình phòng, chống sạt lở ven biển để có thể triển khai đại trà tại nhiều địa phương vùng ven biển khác của cả nước.

“Nguyên tắc trong đề án phòng, chống sạt lở ở Cà Mau là không xin tiền mà chỉ xin cơ chế. Bởi vì đối với Cà Mau, cơ chế không phải là tiền mà là rất nhiều tiền. Do đó, địa phương cần khẩn trương hoàn thiện đề án ngay trong 6 tháng đầu năm 2024”, Thứ trưởng Hiệp nói.

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cũng lưu ý, trong báo cáo cần làm rõ việc xã hội hóa sạt lở bờ biển phục vụ yếu tố thiên tai; sự chủ động của Nhà nước ra sao; giao rõ nhiệm vụ mà doanh nghiệp cần thực hiện, cả mục đích sử dụng đất, công trình kè xây dựng theo tiêu chuẩn, quy chuẩn như thế nào; đề xuất các vấn đề khác biệt cần ưu tiên tháo gỡ.

Minh Lý