Nỗ lực đảm bảo tăng trưởng và duy trì sản xuất ngành thủy sản
Dù kim ngạch xuất khẩu thủy sản giảm nhưng đây là nỗ lực đảm bảo tăng trưởng và duy trì sản xuất của nông ngư dân Việt Nam.
Theo ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết: thủy sản Việt Nam còn phải đối mặt với nhiều thách thức hơn trước đây.
Đó là, vấn đề truy xuất nguồn gốc với hải sản khai thác chống khai thác bất hợp pháp và phải khai thác phù hợp với trữ lượng nguồn lợi, đảm bảo an toàn thực phẩm được đặt ra trên tàu cá và cảng cá về đến nhà máy.
Đối với nuôi trồng thủy sản, ngoài truy xuất nguồn gốc từ cơ sở nuôi đến nhà máy chế biến và xuất khẩu đảm bảo an toàn thực phẩm, sử dụng đúng và tăng cường sản phẩm vi sinh cho đảm bảo chất lượng. Thêm vào đó, thủy sản còn đối diện với nhiều rào cản khác như phúc lợi động vật và chứng chỉ carbon đảm bảo an toàn môi trường sản xuất khi xuất khẩu vào các thị trường châu Âu, Mỹ,…
Chính vì vậy, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã giảm chỉ tiêu xuất khẩu trong năm 2024 so với năm 2023 là 9,5 tỷ USD với tổng sản lượng 9,22 triệu tấn, giữ diện tích nuôi trồng thủy sản là 1,3 triệu ha.
Từ năm 2024 trở đi, Cục thủy sản sẽ tiếp tục phát triển thủy sản nuôi biển, nuôi lòng hồ song song với các giải pháp phát triển khoa học công nghệ để nâng cao giá trị chế biến từ sản phẩm nuôi và đánh bắt, ngoài ra tăng cường chiến lược thủy sản phắt triển sản phẩm từ phụ phẩm thủy sản. Cùng với đó, quản lý tàu cá, cảng cá vì hạ tầng nghề cá còn nhiều hạn chế, xuống cấp sau nhiều năm chưa được nâng cấp, tu bổ.
Qua một năm nhiều biến động khiến kinh tế thế giới phục hồi chậm, giá cả một số hàng hóa vật tư đầu vào phục vụ phát triển thủy sản vẫn còn ở mức cao, chi phí logictics cao gây áp lực đối với hoạt động sản xuất, nhất là khi nhu cầu tiêu thụ chững lại, quy mô sản xuất bị thu hẹp. Những điều này tác động lên hoạt động chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam gây khó cho ngành thủy sản.
Theo Cục thủy sản, kim ngạch xuất khẩu thủy sản trong năm 2023 ước đạt 9,2 tỷ USD, đạt 92% so với kế hoạch, giảm 8% so với năm 2022; trong đó, xuất khẩu tôm khoảng 3,45 tỷ USD, cá tra khoảng 1,9 tỷ USD, cá ngừ 900 triệu USD, nhuyễn thể 800 triệu USD, tổng sản lượng thủy sản xuất khẩu năm 2023 ước đạt 9,05 triệu tấn, tăng 2% so với năm 2022. Sản lượng khai thác thủy sản đạt 3,68 triệu tấn, tương đương năm 2022, sản lượng nuôi trồng hơn 5,4 triệu tấn, tăng 3,5% so với năm 2022.
Trong khi đó, Ủy ban châu Âu vẫn tiếp tục giữ cảnh báo thẻ vàng đối với thủy sản khai thác của Việt Nam. Do vậy, trong năm 2024 nhiệm vụ phát triển thủy sản sẽ trở nên khó khăn hơn.
Ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục thủy sản cho hay: Dù kim ngạch xuất khẩu thủy sản giảm nhưng đây là nỗ lực đảm bảo tăng trưởng và duy trì sản xuất của nông ngư dân Việt Nam. Các đối tượng chủ lực vẫn duy trì được tăng trưởng, bên cạnh đó, hoạt động nuôi biển trong thời gian qua có kết quả tốt như cá biển đạt 50.000 tấn, hỗ trợ được phần nào hoạt động khai thác, đánh bắt chưa hiệu quả.
Thêm vào đó, ngành thủy sản còn phải đối mặt với những tồn tại và hạn chế trong năm 2023 là các tiêu chuẩn, quy chuẩn về quan trắc môi trường còn thiếu, chưa đồng bộ, hạ tầng vùng nuôi chưa đảm bảo, bảo quản sản phẩm chưa cải tiến.
Hiệu quả của hoạt động khai thác còn thấp, nhu cầu tiêu thụ giảm ở hầu hết các thị trường, gây khó khăn cho tiêu thụ sản phẩm, giá bán sản phẩm cũng giảm, dẫn đến kim ngạch xuất khẩu giảm theo. Không những vậy, vấn đề cung ứng và kiểm soát con giống trong nuôi trồng, ô nhiễm môi trường vẫn còn nhiều tiềm ẩn ở các vùng nuôi, đặc biệt là tại một số tỉnh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo phát triển thị trường nông sản, lạm phát lan ra toàn cầu buộc người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, hàng tồn kho tại thị trường Mỹ, Nhật, EU tăng... là những nguyên nhân khiến đơn hàng xuất khẩu của ngành thủy sản sụt giảm mạnh.
Chỉ trong 2 tháng cuối năm, thị trường tiêu thụ thủy sản mới có dấu hiệu khởi sắc, kéo ngành thủy sản trở về lợi thế như trước nhưng điều này cũng chỉ tạm thời. Nhiều doanh nghiệp thủy sản đã phải tự điều chỉnh sản xuất để thích hợp với nhu cầu thị trường, vừa giảm gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp.