Luật Thủ đô sửa đổi sẽ thu hút nguồn lực từ khu vực tư nhân

Căn cứ vững chắc này xuất phát từ Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị về “Xây dựng và phát triển Thủ đô thực sự xứng đáng là trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trái tim của cả nước; trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ và hội nhập quốc tế”.

Theo TS Lê Duy Bình, tổng nguồn vốn đầu tư phát triển toàn xã hội mà Thủ đô cần cho giai đoạn 2026-2030 là khoảng 3.410 nghìn tỷ. Trong đó, khoảng 2.695 nghìn tỷ sẽ cần được huy động từ khu vực tư nhân. Vốn đầu tư phát triển từ nguồn NSNN dự kiến sẽ chỉ là 715 nghìn tỷ. Thậm chí, trong số 715 nghìn tỷ này, dự kiến khoảng 50% sẽ được huy động từ khu vực tư nhân dưới nhiều hình thức, đặc biệt theo hình thức đối tác công tư hay huy động sự tham gia của tư nhân vào việc xây dựng các cơ sở hạ tầng thiết yếu của Thủ đô.

Để làm được điều này, TS Lê Duy Bình nhấn mạnh, các cơ chế được dự kiến trong dự thảo Luật Thủ đô được kỳ vọng sẽ thu hút mạnh mẽ hơn sự tham gia của khu vực tư nhân nhằm đáp ứng được nhu cầu vốn đầu tư phát triển toàn xã hội này. Theo đó, ngoài cơ chế như phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD), dự thảo cũng quy định về các cơ chế như cho phép các dự án PPP trong lĩnh vực văn hoá, thể thao ở các dự án có quy mô lớn, và các chính sách nhằm thu hút nhà đầu tư chiến lược. Những chính sách này được kỳ vọng sẽ thu hút được mạnh mẽ đầu tư từ khu vực tư nhân, bao gồm cả các đầu tư vào các công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu, các công trình văn hóa, thể thao, khu công nghiệp, khu công nghệ cao, trường học, bệnh viện nhằm xây dựng Thủ đô Hà Nội.

Trọng dụng nhân tài, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

Cho rằng, Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đặt ra nhiệm vụ cần “có cơ chế, chính sách phù hợp nhằm thu hút, trọng dụng nguồn nhân lực chất lượng cao trong nước và quốc tế”. Theo TS Lê Duy Bình, để cụ thể hóa yêu cầu tại Nghị quyết 15, Điều 17 dự thảo Luật đã quy định về thu hút, trọng dụng nhân tài và về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của Thủ đô. Đối tượng thu hút bao gồm công dân Việt Nam, người nước ngoài có năng lực vượt trội, trình độ chuyên môn cao, tài năng đặc biệt trong một số lĩnh vực và có kinh nghiệm thực tiễn, có công trình, sản phẩm, thành tích, công trạng hoặc cống hiến đặc biệt để phát triển một lĩnh vực, một ngành của Thủ đô.

Là người từng tham gia xây dựng Luật Lao động năm 2019, TS Lê Duy Bình nhấn mạnh, đối tượng là công dân Việt Nam sẽ được hưởng các chế độ đãi ngộ như được xét tuyển, tiếp nhận vào làm công chức, viên chức và hưởng các chế độ, chính sách do HĐND TP Hà Nội quy định; được ký hợp đồng vào làm việc hoặc đảm nhiệm chức vụ quản lý, điều hành tại các đơn vị sự nghiệp công lập; các đối tượng là người nước ngoài được ký hợp đồng để thực hiện một số nhiệm vụ trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, y tế, giáo dục với chế độ, chính sách đãi ngộ phù hợp.

Những chính sách này được kỳ vọng sẽ tạo ra các bước chuyển mạnh mẽ để khai thác hiệu quả hơn nữa, đồng thời chuẩn nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho yêu cầu phát triển của Thủ đô hiện tại và trong tương lai của cả khu vực công và khu vực tư.

Đánh thức nguồn lực từ tài sản công

Đáng chú ý, Dự thảo Luật Thủ đô quy định cho phép Thành phố được nhượng quyền kinh doanh, quản lý các công trình hạ tầng văn hóa, thể thao nhằm sử dụng, khai thác hiệu quả công trình, tạo nguồn thu để tái đầu tư, bảo dưỡng, phát triển công trình, tăng khả năng tự chủ của các đơn vị sự nghiệp. Đây là quy định rất phù hợp với chủ trương, định hướng chỉ đạo và tình hình thực tiễn.

Theo TS Lê Duy Bình, dự thảo cũng cụ thể hoá phương thức hợp đồng kinh doanh - quản lý (O&M) của Luật PPP với công trình, hạ tầng văn hóa, thể thao. Biện pháp này giúp huy động nguồn lực xã hội tham gia, hợp tác với Nhà nước khai thác, vận hành và bảo trì có hiệu quả, đúng công năng của công trình văn hóa, thể thao; tổ chức nhiều hơn, rộng rãi hơn các hoạt động văn hóa, thể thao; giúp Nhà nước, nhà đầu tư thu được lợi ích kinh tế cao hơn từ việc hợp tác và giúp cho người dân có cơ hội được tiếp cận, sử dụng các công trình văn hoá, thể thao, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển công nghiệp văn hoá trên địa bàn Thủ đô.

Tối ưu hiệu quả nguồn lực từ đất đai

Thủ đô Hà Nội có điều kiện thuận lợi hơn nhiều địa phương khác khi giá trị thương mại từ đất tại các đô thị của Hà Nội là rất cao. Để làm được điều này, TS Lê Duy Bình nhấn mạnh, cơ chế Phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng như quy định tại Điều 39 của Dự thảo sẽ cho phép Thành phố huy động nguồn lực từ đất để phát triển đường sắt đô thị, trong đó việc quy hoạch vùng phụ cận và thu hồi, đấu giá đất trong vùng phụ cận là biện pháp để thu lại giá trị gia tăng từ đất để tạo nguồn lực cho phát triển đường sắt đô thị.

Cơ chế này được kỳ vọng sẽ khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô về đất đai nhằm phục vụ trực tiếp cho xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu, đặc biệt là các tuyến đường sắt đô thị. Nó cũng góp phần khắc phục được một hạn chế hiện nay là việc thu hồi giá trị tăng thêm từ đất chưa tương xứng với đầu tư của Nhà nước vào cơ sở hạ tầng, và các hạn chế của quy định pháp luật hiện tại chưa cho phép Nhà nước có thể thu được chênh lệnh địa tô sau khi Nhà nước đã đầu tư cơ sở hạ tầng.

Khai thác tiềm năng, lợi thế, nguồn lực về đầu tư

Theo TS Lê Duy Bình, nhằm đạt được các mục tiêu phát triển đổi với thủ đô, dự thảo Luật Thủ đô đã tăng thẩm quyền cho Thành phố trong lĩnh vực đầu tư (Điều 43). Các quy định trong dự thảo dự kiến giao thẩm quyền cho Thành phố quyết định chủ trương đầu tư dự án trên 10 nghìn tỷ (thuộc thẩm quyền của Quốc hội theo Luật Đầu tư công); trong đó dự án đường sắt đô thị không bị giới hạn mức vốn, còn đối với các loại dự án khác là không vượt quá 20.000 tỷ đồng. Đây là quy định rất cần thiết, trao quyền chủ động, tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho Thành phố.

Dự thảo Luật Thủ đô cũng tăng thẩm quyền cho Thành phố thông qua quy định cho phép Thành phố chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các dự án theo quy định của Luật Đầu tư, Luật Công nghệ cao và các dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán, cho thuê, cho thuê mua, khu đô thị có quy mô sử dụng đất dưới 500 ha hoặc quy mô dân số từ 50.000 người trở lên, và các dự án dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao.

TS Lê Duy Bình nhấn mạnh, các quy định này sẽ tăng thẩm quyền mạnh mẽ cho Thành phố về đầu tư công và đầu tư tư nhân so với quy định của Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư, Luật Công nghệ Cao và nhiều quy định pháp luật khác. Điều này được kỳ vọng sẽ tạo ra những bước chuyển có tính đột phá nhằm đẩy nhanh hơn nữa công tác chuẩn bị đầu tư, triển khai dự án đầu tư, nâng cao tính hấp dẫn của môi trường đầu tư - một tiềm lực vô cùng quan trọng của Thủ đô.

Khai phá nguồn lực từ khoa học công nghệ

Về khoa học công nghệ, Dự thảo trao quyền cho TP Hà Nội lập quy hoach và xây dựng, phát triển các khu công nghệ cao, bao gồm cả khu nông nghiệp ứng dụng CNC và chuyển giao KCNC Hoà Lạc từ trung ương về Hà Nội quản lý, phù hợp với quy hoạch chung về KCNC của Thủ đô (Điều 26). Đây là một giải pháp quan trọng, nổi trội nhằm tạo hạ tầng pháp lý, hạ tầng kỹ thuật và xã hội cần thiết thực hiện mục tiêu thu hút các tập đoàn đa quốc gia, các nhà đầu tư chiến lược trong lĩnh vực CNC thành lập các trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm nghiên cứu phát triển đặt trụ sở tại Hà Nội như Nghị quyết 15 –NQ/TW đã xác định.

Ngoài ra, Dự thảo cũng cho phép TP Hà Nội áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát để thúc đẩy Thủ đô đi đầu, tiên phong trong đổi mới sáng tạo đối với các giải pháp công nghệ mới trong các lĩnh vực KHCN trọng điểm của Thủ đô và thực hiện thử nghiệm tại Khu công nghệ cao, đồng thời thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm được ngân sách nhà nước hỗ trợ vốn điều lệ để đầu tư thúc đẩy, ươm tạo doanh nghiệp khoa học và công nghệ trong một số lĩnh vực trọng điểm về KHCN (Điều 41).

“Tôi kỳ vọng rằng các cơ chế, giải pháp chính sách đưa ra trong Luật Thủ đô sẽ thực sự tạo ra các bước chuyển có tính đột phá để đánh thức tiềm năng của thủ đô, kết hợp với nguồn lực của cả nước và nguồn lực quốc tế nhằm xây dựng Thủ đô thành thành phố kết nối toàn cầu, có có trình độ phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới”, TS Lê Duy Bình nhấn mạnh.

Duy Tuấn