Chánh án Nguyễn Hòa Bình: Xác định hậu quả vụ án từ thời điểm xảy ra hành vi phạm tội
Sáng nay (20/11), tại phiên thảo luận ở hội trường về kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình đã nêu các căn cứ pháp lý xác định hậu quả vụ án phục vụ công tác xét xử khách quan, công minh.
Chánh án Nguyễn Hòa Bình khẳng định, phải xác định hậu quả thiệt hại của hành vi phạm tội tại thời điểm xảy ra, thay vì xác định hậu quả tại thời điểm phát hiện vụ việc.
Về cơ sở khoa học, Chánh án cho biết, các yếu tố cấu thành tội phạm đều phải xác định tại cùng một thời điểm sự kiện tội phạm xảy ra.
“Không thể có việc hành vi, động cơ, mục đích, thủ đoạn thì xác định ở thời điểm sự kiện tội phạm xảy ra, riêng hậu quả thì lại xác định tại thời điểm phát hiện vụ việc, tức khởi tố. Như vậy là không công bằng” Chánh án nói.
Theo Chánh án, hậu quả của hành vi phạm tội gây ra cho xã hội phải do chính hành vi đó gây ra, chứ không phải do các yếu tố bên ngoài.
“Một lô đất tăng giá, ví dụ ở năm nay là 100 tỷ, sang năm lên 200 tỉ, sang năm nữa lên 300 tỉ. Đó là do thị trường, chứ không phải do hành vi phạm tội gây ra. Nếu chúng ta xác định giá trị đất tại thời điểm phát hiện thì trong thực tế sẽ có những bất cập khác” – Chánh án Nguyễn Hòa Bình ví dụ.
Người đứng đầu hệ thống Toà án phân tích, có nhiều loại vụ án xử các tội khác nhau như buôn lậu máy tính, điện thoại hay các tội hối lộ, trộm cắp, tham ô…
“Đất tăng theo thời gian, còn máy tính thì giảm giá trị theo thời gian. Nếu xác định tại thời điểm phát hiện vụ án thì có loại tội sẽ tăng hậu quả, có loại loại tội sẽ giảm, như vậy là không hợp lý”- Chánh án phân tích.
Chỉ xem xét lại vụ án theo trình tự luật định
Về hành lang pháp lý, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã có Nghị quyết theo yêu cầu Quốc hội, hướng dẫn tất cả các vụ án sẽ xử xác định hậu quả tại thời điểm xảy ra hành vi phạm tội, không phải theo thời điểm phát hiện. Vì có thể hành vi phạm tội xảy ra nhưng nhiều năm sau mới phát hiện.
Theo Chánh án Nguyễn Hòa Bình, những vụ án xảy ra trước khi có Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán, trái với Nghị quyết, không đúng sẽ phải xem xét lại. Tuy nhiên, đối với ý kiến đại biểu đưa ra một số vụ án cụ thể, Chánh án cho biết trình tự xem xét lại các vụ án đã xác định không đúng thời điểm xác định hậu quả phải theo trình tự của luật định.
“Đại biểu có đề nghị Tòa án phải làm cái này, cái khác. Nhưng việc xem xét một vụ án phải theo trình tự của luật định. Tòa án không thể căn cứ ý kiến tại hội trường hay của ai đó để xem xét mà phải căn cứ trình tự của pháp luật tố tụng” – Chánh án nói.