Thích ứng với hậu quả của biến đổi khí hậu là ưu tiên hàng đầu

Thiếu hụt tài chính

Báo cáo Khoảng cách thích ứng năm 2023 của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) cho biết, thế giới chưa được chuẩn bị kỹ lưỡng, chưa được đầu tư đầy đủ và thiếu kế hoạch cần thiết, khiến tất cả chúng ta đều có thể gặp rủi ro. Nó cảnh báo rằng thay vì tăng tốc, tiến trình thích ứng với biến đổi khí hậu đang bị đình trệ. UNEP cho biết, sự chậm lại còn kéo dài đến tài chính, lập kế hoạch và thực hiện, với những tác động to lớn về mất mát và thiệt hại, đặc biệt đối với những người dễ bị tổn thương nhất.

“Báo cáo ngày hôm nay cho thấy khoảng cách về kinh phí thích ứng là cao nhất từ ​​trước đến nay. Thế giới phải hành động để thu hẹp khoảng cách thích ứng và mang lại công bằng về khí hậu”, Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres cho biết khi bình luận về những phát hiện của báo cáo.

Chi phí thích ứng cập nhật cho các nước đang phát triển ước tính khoảng 215 tỷ USD đến 387 tỷ USD hàng năm trong thập kỷ này, phản ánh ước tính cao hơn so với các nghiên cứu trước đây và chắc chắn sẽ tăng đáng kể vào năm 2050. Nhu cầu của các nước đang phát triển cao gấp 10-18 lần dòng vốn tài chính công - cao hơn 50% so với phạm vi ước tính trước đó.

Bất chấp những cam kết được đưa ra tại COP26 ở Glasgow nhằm tăng gấp đôi hỗ trợ tài chính thích ứng lên khoảng 40 tỷ USD mỗi năm vào năm 2025, dòng tài chính công thích ứng song phương và đa phương tới các nước đang phát triển đã giảm 15% xuống còn khoảng 21 tỷ USD vào năm 2021. Đồng thời, thiếu hụt tài chính thích ứng hiện được ước tính là 194-366 tỷ USD mỗi năm.

Báo cáo trích dẫn một nghiên cứu gần đây cho thấy, chỉ riêng 55 nền kinh tế dễ bị ảnh hưởng bởi khí hậu nhất đã phải chịu tổn thất và thiệt hại trị giá hơn 500 tỷ USD trong hai thập kỷ qua.

Chi phí có thể sẽ tăng mạnh trong những thập kỷ tới, đặc biệt nếu không có biện pháp giảm thiểu và thích ứng mạnh mẽ.

Quỹ tổn thất và thiệt hại mới sẽ là một công cụ quan trọng để huy động nguồn lực, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề vì quỹ sẽ cần hướng tới các cơ chế tài chính sáng tạo hơn để đạt được quy mô đầu tư cần thiết.

COP28 phải giải quyết 'tình trạng khẩn cấp về thích ứng'

Người đứng đầu Liên hợp quốc cho rằng, có thể thu thuế từ những nguồn phát thải và gây ô nhiễm lớn để tạo quỹ. “Các ông trùm nhiên liệu hóa thạch và những người hỗ trợ họ đã góp phần đáng kể vào việc tạo ra tình trạng hỗn loạn này; Do đó, họ phải hỗ trợ những người đang chịu hậu quả”, ông nói trong thông điệp của mình , đồng thời kêu gọi các chính phủ đánh thuế “lợi nhuận bất ngờ của ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch” và dành một phần số tiền đó cho các quốc gia bị mất mát và thiệt hại.

Các tác giả của báo cáo ủng hộ một biện pháp thích ứng đầy tham vọng này: Nó có thể nâng cao khả năng phục hồi, điều này đặc biệt quan trọng đối với các nước thu nhập thấp và các nhóm thiệt thòi, bao gồm cả phụ nữ.

Ví dụ, cứ 1 tỷ USD đầu tư vào hoạt động thích ứng với lũ lụt ven biển sẽ giúp giảm 14 tỷ USD thiệt hại kinh tế, trong khi 16 tỷ USD đầu tư mỗi năm vào nông nghiệp có thể giúp 78 triệu người tránh được nạn đói hoặc nạn đói kinh niên do tác động của khí hậu.

Báo cáo của UNEP xác định các cách để tăng nguồn tài chính, bao gồm thông qua chi tiêu trong nước và tài chính quốc tế và khu vực tư nhân.

Các con đường bổ sung bao gồm kiều hối, tăng cường và điều chỉnh tài chính cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, chuyển dòng tài chính theo hướng phát triển ít carbon và thích ứng với biến đổi khí hậu, cũng như cải cách cấu trúc tài chính toàn cầu.

Người đứng đầu Liên hợp quốc mở rộng quan điểm này: “Các ngân hàng phát triển đa phương cũng nên phân bổ ít nhất 50% nguồn tài chính về khí hậu để thích ứng và thay đổi mô hình kinh doanh của họ nhằm huy động nhiều nguồn tài chính tư nhân hơn nữa để bảo vệ cộng đồng khỏi các hiện tượng khí hậu cực đoan”.

Người đứng đầu Liên hợp quốc cho biết: “Chúng ta cần hành động táo bạo để ứng phó với những mất mát và thiệt hại ngày càng gia tăng do các hiện tượng khí hậu cực đoan gây ra”.

“Tất cả các bên phải nhất trí vận hành Quỹ Tổn thất và Thiệt hại tại COP28 năm nay. Chúng ta cần những cam kết mới và sớm để quỹ bắt đầu có nền tảng vững chắc. Chúng ta đang trong tình trạng khẩn cấp về thích ứng. Chúng ta phải hành động như vậy. Hãy thực hiện các bước để thu hẹp khoảng cách thích ứng ngay từ bây giờ”, Tổng thư ký Liên hợp quốc nói.

Hà Mai