Sửa Luật Đất đai: Băn khoăn vấn đề bồi thường, thu hồi đất

Đại biểu Nguyễn Hải Dũng - Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định quan tâm đến quy định thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng... Đặc biệt là Khoản 32 Điều 79 quy định trường hợp thu hồi đất để thực hiện các dự án, công trình vì lợi ích quốc gia, công cộng không thuộc các trường hợp quy định từ Khoản 1 đến Khoản 31 của Điều này thì Quốc hội sửa đổi, bổ sung về các trường hợp thu hồi đất của Luật này theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Đại biểu Nguyễn Hải Dũng cho rằng, quy định như dự thảo Luật lần này đã đảm bảo phù hợp với Điều 54 của Hiến pháp, đó là Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết và do luật định thì báo cáo với Quốc hội. Theo đại biểu, quy định này đã khắc phục được tình trạng quy định chung chung và không rõ ràng như dự Luật trước đây.

Cũng góp ý vào nội dung này, đại biểu Mai Thị Phương Hoa - Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định đánh giá cao Báo cáo tiếp thu giải trình của Ủy ban Thường vụ rất công phu, cầu thị trách nhiệm và tiếp thu nhiều ý kiến của đại biểu.

Về quy định thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng tại Điều 79, so với điều 86 Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4 chỉ có 4 khoản quy định các trường hợp thu hồi đất, dự thảo luật lần này đã quy định 31 khoản về các trường hợp cụ thể và 1 khoản quy định trường hợp dự phòng các trường hợp khác. Bày tỏ đồng tình với đại biểu Dũng, quy định như dự thảo Luật lần này đã đảm bảo phù hợp với Điều 54 của Hiến pháp 2013.

Tuy nhiên, khi đọc kỹ điều khoản 1 đến khoản 31, đại biểu nhận thấy, trong các điều khoản này lại có các trường hợp khác. Chẳng hạn, khoản 18: quy định các trung tâm cơ sở dữ liệu chuyên ngành và các cơ sở nghiên cứu chuyên ngành khác, hoặc khoản 20: các công trình sự nghiệp khác.

"Những trường hợp khác trên là trường hợp gì và cơ quan nào sẽ quyết định bởi như trong dự thảo luật trường hợp chưa làm rõ thì sẽ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung sau theo thủ tục rút gọn như điều 32", đại biểu nêu vấn đề.

Luật thì phải rõ ràng, khách quan, minh bạch, nhất là trường hợp liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Vì vậy, đại biểu đề nghị tiếp tục rà soát các khoản 1 đến khoản 31 Điều này.

Còn đại biểu Lê Thanh Vân - Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau góp ý về điều kiện về khu tái định cư.

Đại biểu cho rằng, cần xác định các nguyên tắc nhất quán trong bồi thường, tái định cư, thu hồi đất thực hiện dự án và quán triệt nguyên tắc nhất là quán bồi thường giá đất theo nguyên tắc chỉ bồi thường giá trị đất theo mục đích ghi trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tất cả thành viên trong xã hội đều được hưởng lợi từ giá trị gia tăng từ đất do Nhà nước đầu tư.

Đại biểu Lê Thanh Vân đề nghị xác định phương pháp bồi thường, vấn đề lựa chọn phương án phù hợp với từng loại đất và có nguyên tắc trong Luật. Theo đó đất ở gắn với quyền tài sản, tài sản trên đất cần áp dụng phương pháp so sánh thị trường, thậm chí là phương pháp thặng dư. Đất sản xuất thì lấy phương pháp thu nhập kết với phương pháp khấu trừ… Nếu xác định được trong luật những nguyên tắc đó thì Chính phủ có cơ sở hướng dẫn thực hiện.

Ngoài ra, Nhà nước cần khuyến khích hỗ trợ tài chính, lãi suất, miễn giảm thuế có thời hạn, cấp quyền sử dụng đặc biệt nếu như mảnh đất có thể sử dụng vào những việc phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, có lợi cho cả Nhà nước, doanh nghiệp, người dân. Nhấn mạnh đây là dự án luật hết sức quan trọng, cần hết sức cẩn trọng khi xem xét thông qua.

Nguyên Thảo - Duy Tuấn