Afghanistan: Một mùa đông khó khăn đang đến

Cuộc khủng hoảng khiến người dân rơi vào cảnh túng quẫn hoàn toàn

Ziba khóc nức nở trong chiếc khăn choàng sẫm màu giữa đống đổ nát của ngôi làng Naib-Rafi bị động đất tàn phá ở Afghanistan. Gần đó, cha của cô đang đào bới đống đổ nát với hy vọng nhặt được những tài sản còn sót lại của gia đình. Ông nói: “Như bạn thấy, mọi thứ chúng tôi có đều bị chôn vùi”. “Chúng ta không thể đào nó ra. Chúng tôi thậm chí còn không thể tự đứng vững trên đôi chân của mình”.

Các trận động đất mạnh xảy ra ở tỉnh Herat phía Tây Afghanistan, giết chết và làm bị thương ít nhất 1.400 người, san phẳng nhiều ngôi làng, đã làm tăng thêm hàng núi khó khăn mà cư dân của đất nước nghèo khó này phải đối mặt khi một mùa đông lạnh giá đang đến gần.

Philippe Kropf, người phát ngôn của Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) ở Afghanistan, người đã đến các ngôi làng bị ảnh hưởng sau trận động đất đầu tiên xảy ra, cho biết: “Đây vốn là những cộng đồng gần như không thể tự nuôi sống bản thân và cuộc khủng hoảng này đã khiến họ rơi vào cảnh túng quẫn và tuyệt vọng”.

Kropf cho biết thêm: “Trận động đất xảy ra sau gần 40 năm xung đột gần như không ngừng nghỉ, với mức độ mất an ninh lương thực cao, 5 năm hạn hán hoặc các tình trạng giống như hạn hán và suy thoái kinh tế hai năm trước do Covid-19 gây ra đã khiến họ mất hết sinh kế”.

WFP đã tiếp cận được gần 34.000 người sống sót sau trận động đất như Ziba với sự hỗ trợ lương thực khẩn cấp mà chúng tôi bắt đầu phân phát trong vòng vài giờ sau khi trận động đất đầu tiên xảy ra. Chúng tôi có kế hoạch cung cấp hỗ trợ thực phẩm và tiền mặt cho hơn 100.000 người trong vòng 3 đến 7 tháng tới cũng như triển khai các chương trình phục hồi dài hạn hơn để giúp họ xây dựng lại sinh kế. Tuy nhiên, để làm được như vậy có nghĩa là chúng tôi phải vay mượn nguồn lực từ các chương trình cũng đang trong tình trạng thiếu hụt nguồn tài chính nghiêm trọng.

Hiện tại, WFP đang cần gấp 400 triệu USD để đảm bảo những người dễ bị tổn thương nhất trong nước có đủ lương thực sống qua mùa đông. Những trận động đất vừa qua đã làm con số đó lớn hơn.

Kropf nói: “Những trận động đất này xảy ra vào thời điểm 15 triệu người - một phần ba dân số Afghanistan - không biết bữa ăn tiếp theo của họ sẽ đến từ đâu”. “Tuy nhiên, WFP đã buộc phải cắt hỗ trợ lương thực cho 10 triệu người trong năm nay do thiếu hụt nguồn tài chính lớn”.

Trong căn lều trơ trụi mà giờ đây Ziba gọi là nhà, cô nhớ lại cảnh vội vã về nhà sau trận động đất đầu tiên. Không biết có thể gọi là may mắn với cô hay không khi trận động đất xảy ra ngay trước khi cô bước chân vào nhà. Cô nói: “Ngôi nhà mà những đứa con của tôi đang ở trong đó đã sập ngay trước mắt tôi. Tôi lao tới đào bới đống đổ nát để tìm những đứa con của mình. Một đứa bị gãy chân, đứa còn lại đã chết. Còn bây giờ, tôi phải thức suốt đêm với đứa bé”, Ziba nói về đứa con út đang khóc vì thiếu sữa.

Mất tất cả

Các cơ quan nhân đạo cho biết, nạn nhân trong các trận động đất chủ yếu là phụ nữ và trẻ em. Động đất cũng giết chết nhiều vật nuôi, giáng một đòn mạnh hơn nữa vào các cộng đồng đang kiếm sống bằng nghề trồng trọt và chăn nuôi tự cung tự cấp. Đến thăm những ngôi làng bị động đất, nhân viên WFP cho biết, họ nhìn thấy những hàng mộ mới đào.

Một thanh niên chỉ cho họ xem đống đổ nát của ngôi nhà mình. Anh cho biết bảy thành viên trong gia đình mình đã thiệt mạng trong trận động đất.

Một người chăn cừu ngồi gần đống gạch vụn, nơi hai con cừu của anh ta bị chôn vùi trong đó. Anh ấy nói mình đã mất tất cả gia súc, tài sản và hiện không có nơi trú ngụ, nhưng anh không có thời gian để nghĩ về những điều đó bởi còn bận tìm kiếm người thân mất tích trong đống đổ nát và chăm sóc người bị thương.

Khẩu phần khẩn cấp của WFP chỉ có thể mang lại niềm an ủi phần nào. Chúng bao gồm bánh quy tăng cường, cùng với bột mì tăng cường, dầu thực vật, đậu Hà Lan và muối. Nếu nguồn tài trợ được thông qua, WFP đặt mục tiêu tiếp tục phân phối lương thực trong vài tháng tới - đủ để giúp những gia đình nghèo khó nhất vượt qua mùa đông khắc nghiệt ở Afghanistan. Nguồn vốn mới cũng sẽ cho phép WFP triển khai các chương trình xây dựng khả năng phục hồi lâu dài. Các sáng kiến ​​này có thể bao gồm xây dựng kênh tưới tiêu hoặc cung cấp đào tạo về cách tạo vườn rau, trao tiền mặt cho các cộng đồng tham gia và giúp những người bị ảnh hưởng bởi trận động đất đứng vững trở lại. Tuy nhiên, nếu không có thêm nguồn tài trợ, một số người sống sót sau trận động đất có thể không trụ được qua mùa đông. Kropf nói: “Sẽ rất, rất khó khăn cho họ. Họ đã mất tất cả.”

Người lạc quan nhất là người sống bằng hy vọng. Ziba nói: “Chúng tôi sẽ xây lại ngôi nhà của mình một lần nữa, nếu không có ai giúp đỡ thì chúng tôi sẽ tự xây”.

Hà Mai