Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Áp lực hoàn thành mục tiêu tăng trưởng 5 năm là rất lớn

Thực hiện thắng lợi "mục tiêu kép"

Thay mặt Chính phủ trình bày báo cáo đánh giá giữa nhiệm kỳ tình hình triển khai thực hiện Nghị quyết số 16/2021/QH15 về Kế hoạch phát triển KTXH 5 năm 2021-2025, Nghị quyết số 31/2021/QH15 về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết: Sau nửa nhiệm kỳ, nước ta cơ bản đã vững vàng vượt qua khó khăn, thách thức và đạt được nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện, tạo nền tảng phát triển KTXH, thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh trong trung và dài hạn; vẫn tiếp tục là điểm sáng trong nền kinh tế toàn cầu.

Một số chỉ tiêu KTXH chủ yếu giai đoạn 2021 - 2023 dự kiến có sự thay đổi tích cực hơn so với giai đoạn 2016 - 2018. Nhiều tổ chức quốc tế uy tín đánh giá cao kết quả và triển vọng của nền kinh tế Việt Nam, dự báo kinh tế nước ta sẽ phục hồi nhanh trong thời gian tới.

Tăng trưởng kinh tế từng bước phục hồi. Tốc độ tăng GDP năm 2021 đạt 2,56%, được thế giới đánh giá là tích cực trong khi nhiều nền kinh tế tăng trưởng âm; năm 2022 tăng 8,02%; năm 2023 ước đạt khoảng trên 5%, thấp hơn chỉ tiêu đề ra nhưng vẫn là mức khá cao so với nhiều nước trên thế giới và trong khu vực.

Bội chi ngân sách nhà nước 3 năm 2021 - 2023 ước ở mức 3,6% GDP (đã bao gồm bội chi cho Chương trình phục hồi và phát triển KTXH), trong phạm vi mục tiêu đề ra. Các chỉ tiêu an toàn nợ công, nợ Chính phủ 3 năm được kiểm soát thấp hơn giới hạn, ngưỡng cảnh báo, góp phần củng cố xếp hạng tín nhiệm quốc gia.

Cùng với đó, hệ thống kết cấu hạ tầng được tập trung đầu tư khi khởi công đồng loạt nhiều dự án cao tốc. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, đã đưa vào khai thác 659 km đường cao tốc, nâng tổng số km đường cao tốc đưa vào sử dụng là 1.822 km.

Chính sách an sinh xã hội, bảo trợ xã hội được thực hiện đầy đủ, kịp thời; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều theo chuẩn mới giảm từ 4,03% năm 2022 xuống 2,93% năm 2023.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhận định, tăng trưởng kinh tế gặp nhiều thách thức, ổn định kinh tế vĩ mô chưa thực sự vững chắc do chịu tác động của các yếu tố bên ngoài.

"Áp lực hoàn thành mục tiêu tăng trưởng bình quân 5 năm (6,5-7%) là rất lớn", ông Dũng nói.

Năm 2023, nhiều động lực tăng trưởng chính chậm lại, đối mặt với nhiều khó khăn, thu nhập của người dân còn ở mức trung bình thấp, đời sống của một bộ phận người dân còn khó khăn; an sinh xã hội, giảm nghèo còn nhiều thách thức.

"Kỷ luật, kỷ cương hành chính có lúc, có nơi chưa nghiêm; còn tình trạng đùn đẩy, né tránh, sợ sai, sợ trách nhiệm", ông Dũng báo cáo.

Sức cạnh tranh của nền kinh tế thấp

Ở góc độ cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban đánh giá những kết quả đạt được rất đáng ghi nhận. Tuy vậy, có những vấn đề nổi lên về KTXH trong 3 năm 2021 - 2023.

Ủy ban Kinh tế cũng đánh giá, thu ngân sách thường xuyên vượt so với dự toán, phản ánh xây dựng dự toán thấp, làm bó hẹp không gian tài khóa và ảnh hưởng đến dự toán thu của năm tiếp theo.

Việc quản lý, khai thác và sử dụng các nguồn lực trong nước vẫn đối mặt với nhiều thách thức, thu hút nguồn lực từ khu vực ngoài Nhà nước và đầu tư theo phương thức đối tác công tư chưa thực sự thành công, chủ yếu sử dụng nguồn lực từ đầu tư công.

Trong khi, xây dựng, hoàn thiện thể chế vẫn hạn chế, tình trạng nợ văn bản vẫn chưa được khắc phục triệt để.

Đặc biệt, theo cơ quan thẩm tra, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn tại doanh nghiệp Nhà nước vẫn chậm và chưa đạt được kế hoạch đề ra. Tình trạng sở hữu chéo tại một số tổ chức tín dụng chưa được giải quyết dứt điểm. Tín dụng tăng trưởng thấp, nợ xấu tăng cao do khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp và nền kinh tế "còn yếu".

Hoạt động của doanh nghiệp còn nhiều khó khăn cả về pháp lý, vốn, chi phí đầu vào; việc thiếu đơn hàng diễn ra phổ biến, người lao động mất việc làm tại nhiều khu công nghiệp.

"Thủ tục hành chính của nhiều ngành, lĩnh vực còn rườm rà, phức tạp, nhiều "giấy phép con" liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp... gây khó khăn, tăng chí phí tuân thủ của người dân, doanh nghiệp", Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh nêu.

Ủy ban Kinh tế cũng nhận định, tăng trưởng kinh tế năm 2024 - 2025 có thể được phục hồi tốt hơn so với năm 2023, nhưng để đạt được mục tiêu tăng trưởng bình quân khoảng 6,5 - 7% và cao hơn mức bình quân của 5 năm 2016 - 2020 (6,25%) là nhiệm vụ vô cùng khó khăn, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến vô cùng phức tạp, không thể lường trước.

Bên cạnh đó, một số chỉ tiêu sẽ rất khó hoàn thành nếu không có giải pháp đột phá, như chỉ tiêu GDP bình quân đầu người; tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo; tốc độ tăng năng suất lao động xã hội bình quân; tỷ lệ đô thị hóa; tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ; tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế...

Từ đó, Ủy ban Kinh tế nêu 8 nhiệm vụ, giải pháp, đề nghị Chính phủ, các cấp, các ngành thực hiện. Đặc biệt, nghiên cứu, đánh giá kết quả và đề xuất ban hành mới hoặc kéo dài các chính sách tiền tệ, chính sách thuế, phí, lệ phí... để hỗ trợ, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tháo gỡ kịp thời các vướng mắc về quy định phòng cháy, chữa cháy, cung ứng điện; đẩy lùi tình trạng sợ sai, sợ trách nhiệm, né tránh, đùn đẩy trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức...

Duy Tuấn - Nguyên Thảo