Nguy cơ sạt lở, lũ quét ở các huyện vùng cao xứ Thanh
Thanh Hóa có 11 huyện miền núi, người dân ở dọc các triền đồi, bờ sông, suối nguy cơ sạt lở đất, lũ ống, lũ quét thường xuyên đe dọa tài sản, tính mạng nhất là mùa mưa bão. Các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương thường xuyên kiểm tra, rà soát để lên phương án di dời tuy nhiên nguồn lực còn hạn chế.
Theo báo cáo của huyện Quan Hóa, hiện nay tại khu vực sinh sống của 13 hộ dân bản Chiềng, xã Phú Sơn, nơi có nguy cơ cao bị ảnh hưởng bởi sạt lở đất, lũ quét. Người dân rất lo lắng vì những ngày qua trên địa bàn thường xuyên xuất hiện mưa lớn.
Được biết, trước đó, UBND huyện Quan Hóa đã tổ chức rà soát, đề xuất đưa vào Đề án sắp xếp, ổn định dân cư khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại các huyện miền núi của tỉnh giai đoạn 2021-2025 được phê duyệt tại Quyết định số 4845/QĐ-UBND ngày 01/12/2021 theo hình thức tái định cư xen ghép. Tuy nhiên, hiện nay, các hộ dân nêu trên chưa tìm kiếm được quỹ đất để thực hiện di chuyển ra khỏi nơi ảnh hưởng thiên tai đảm bảo ổn định đời sống và sản xuất.
Tại huyện biên giới Mường Lát, hàng chục hộ dân đang sinh sống dọc suối Na Tao và cầu tràn giao thông bản Na Tao đi bản Cơm, xã Pù Nhi (bắc qua suối Cơm) bị lũ cuốn trôi thấp thỏm lo âu. Bởi khi nước dâng sẽ bị chia cắt. Chính quyền địa phương đã rà soát, các hộ sống ven suối có nguy cơ bị lũ ống, lũ quét và ngập lụt để xây dựng phương án xử lý.
Từ đầu năm 2023, các hộ dân sinh sống dưới chân đồi Na Lo, tại thôn Tân Lập (Tân Phúc, Lang Chánh) phát hiện phía trên sườn đồi có vết nứt, đất sụt, trượt xuống. Qua kiểm tra chiều dài hơn hơn 60 m, rộng khoảng 4cm, một số vị trí đã bị sạt trượt nguy cơ ảnh hưởng đến 18 hộ với 71 khẩu và 01 khu lẻ Trường Mầm non Tân Phúc (73 cháu và 07 cô giáo) đang sinh sống, và học tập ngay phía dưới chân đồi Na Lo.
Sau khi nhận báo cáo của UBND xã về nguy cơ sạt lở, UBND huyện đã chỉ đạo các phòng chức năng kiểm tra và xác định nguyên nhân của việc sạt trượt tại đồi Na Lo, thôn Tân Lập, xin nguồn kinh phí để sớm di dời người dân.
Hiện tại, Lang Chánh đang triển khai dự án tái định cư để ổn định đời sống và sản xuất của 62 hộ dân tại xã Tam Văn (bản Lọng 40 hộ, bản Căm 22 hộ) bị ảnh hưởng của thiên tai do sạt lở đất và lũ quét. Đảm bảo các hộ dân sau tái định cư có cuộc sống ổn định bền vững, tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, ổn định an ninh, trật tự và môi trường của địa phương.
2 khu tái định cư thuộc xã Tam Văn với diện tích là 5,75ha gồm khu tái định cư bản Lọng 3,83ha và khu tái định cư bản Căm 1,92ha. Đầu tư đồng bộ hệ thống san nền, đường giao thông, hệ thống vỉa hè, hệ thống thoát nước, cấp nước sinh hoạt, trạm biến áp và đường dây trung thế, điện chiếu sáng, điện sinh hoạt với số vốn gần 50 tỷ đồng.
Dự án được triển khai thi công từ tháng 12/2021. Tuy nhiên do địa hình phức tạp, quá trình lập quy hoạch còn phải điều chỉnh để phù hợp với thực tế; việc lập quy hoạch phải tổ chức lấy ý kiến của các cấp, thời gian lấy ý kiến kéo dài, làm ảnh hưởng đến thời gian thực hiện dự án.
Ngày 5/9, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Lê Đức Giang đã đi kiểm tra việc bảo đảm an toàn cho nhân dân khu vực nguy cơ sạt lở, lũ ống, lũ quét là việc làm quan trọng, có tính cấp bách.
Sau khi thị sát hiện trường, Phó Chủ tịch chỉ đạo huyện Quan Hóa cần tổ chức lấy ý kiến, tâm tư nguyện vọng của người dân để xây dựng phương án bố trí tái định cư cụ thể, chi tiết đảm bảo an toàn tính mạng người dân, hạn chế thiệt hại về tài sản của nhân dân, không để xảy ra tình huống bị động, bất ngờ.
Sở Giao thông - Vận tải phối hợp với các ngành có liên quan, nghiên cứu đầu tư xây dựng đường giao thông để người dân thuận lợi đi vào khu tái định cư. Huyện Quan Hóa nghiên cứu trồng hệ thống cây xanh trong khu tái định định cư, tạo cảnh quan môi trường, xanh, sạch, đẹp.
Các ngành có liên quan của tỉnh sớm hoàn thiện hồ sơ hỗ trợ phần kinh phí di dời cho các hộ dân theo quy định để các hộ dân có kinh phí hoàn thiện một số hạng mục phụ trợ thiết yếu.
Dự án hạ tầng khu tái định cư bản Tang, xã Trung Thành được UBND tỉnh thống nhất thực hiện đầu tư theo lệnh khẩn cấp với kinh phí 11,7 tỷ đồng. Dự án nhằm sắp xếp, ổn định cho 39 hộ dân nằm trong khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại bản Tang, xã Trung thành.
Hiện nay, dự án đã cơ bản hoàn thiện đầu tư cơ sở hạ tầng, đã giao đất cho các hộ dân và các hộ dân đã di chuyển đến nơi ở mới. Tại đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đã thăm hỏi tình hình đời sống người dân và động viên các hộ dân yên tâm vượt qua khó khăn ban đầu ở khu tái định cư.
Các địa phương sớm kiện toàn Ban chỉ đạo Phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự cấp huyện, không được chủ quan, lơ là trước mọi tình huống. Đồng thời xây dựng phương án, kế hoạch chi tiết trong thực hiện nhiệm vụ theo phương châm “4 tại chỗ”.
Tại khu tái định cư bản Nà Ón, xã Trung Lý nơi có 58 hộ là bản đồng bào Mông đang sinh sống (hoàn thành tháng 9/2020) đưa toàn bộ người dân vào sinh sống ổn định. Phó Chủ tịch UBND tỉnh mong muốn người dân khắc phục khó khăn chăm lo cho con em học tập, nâng cao dân trí để xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp hơn.
Trước nguy cơ sạt lở, lũ quét, bị chia cắt các địa phương có phương án đảm bảo giao thông thông suốt, tạo điều kiện phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân và đảm bảo an toàn tính mạng nhân dân trong mùa mưa bão.
Đồng thời, chủ động thông tin, tuyên truyền, cảnh báo điểm xung yếu, thực hiện nghiêm nội dung các Công điện của Chủ tịch UBND tỉnh về việc chủ động triển khai công tác phòng, chống sạt lở, lũ ống, lũ quét đến từng xã, thôn, bản và người dân nhằm chủ động, sẵn sàng ứng phó trước các tình huống thiên tai bất thường.