Cần quy định cấp một loại giấy tờ phù hợp với người gốc Việt Nam

Báo cáo việc tiếp thu, chỉnh lý một số nội dung lớn của dự thảo luật Căn cước công dân sửa đổi, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới cho biết, hiện còn 2 loại ý kiến về tên gọi của dự thảo luật.

Loại ý kiến thứ nhất đồng ý đổi tên luật thành Luật Căn cước vì cho rằng thể hiện bao quát, đầy đủ các chính sách được đề xuất khi đề nghị bổ sung dự án Luật vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, phù hợp với phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng; thể hiện đúng bản chất của công tác quản lý căn cước; không tác động đến vấn đề quốc tịch cũng như địa vị pháp lý của công dân; không tác động đến các luật khác.

Loại ý kiến thứ hai đề nghị giữ tên luật là Luật Căn cước công dân vì tên gọi này đã sử dụng ổn định, góp phần giữ ổn định các quy định của pháp luật hiện hành, các loại giấy tờ, thủ tục hành chính, dân sự; phù hợp với tên gọi trong Nghị quyết số 33/2023/UBTVQH15 của UBTVQH. Tên gọi Luật Căn cước công dân gắn với tên gọi thẻ căn cước công dân thể hiện địa vị pháp lý là công dân Việt Nam với đầy đủ quyền và nghĩa vụ của công dân Việt Nam.

Liên quan đến quy định về giấy chứng nhận căn cước và quản lý người gốc Việt Nam (Điều 7, dự thảo luật), Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Lê Tấn Tới cho hay, còn có ý kiến khác nhau.

Có ý kiến đề nghị làm rõ và quy định cụ thể về địa vị pháp lý, tiêu chí, điều kiện để xác định và cấp giấy chứng nhận căn cước, quyền và nghĩa vụ của người gốc Việt Nam, giá trị pháp lý của giấy chứng nhận căn cước, cơ quan có thẩm quyền quản lý.

Có ý kiến đề nghị nghiên cứu rà soát quy định tại Điều này bảo đảm bao hàm hết các đối tượng gốc Việt Nam, thống nhất với pháp luật hiện hành và tính khả thi của chính sách đối với công tác quản lý nhà nước. Có ý kiến đề nghị chuyển Điều này về Chương III cho phù hợp.

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban Quốc phòng – An ninh đã tiếp thu, chỉnh lý nhằm quy định cụ thể, rõ hơn về người gốc Việt Nam; điều kiện cấp giấy chứng nhận căn cước, việc cấp, cấp đổi, cấp lại giấy chứng nhận căn cước; thông tin được thu thập, cập nhật, lưu trữ và việc khai thác, sử dụng thông tin về người gốc Việt Nam; việc quản lý người gốc Việt Nam; bổ sung đầy đủ hơn về quyền và nghĩa vụ của người gốc Việt Nam.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, tại phiên họp thứ 25 ngày 18/8 vừa qua, đa số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội chọn phương án giữ tên Luật Căn cước công dân cũng như tên thẻ; đồng thời chỉ đạo Ủy ban Quốc phòng - An ninh nêu rõ từng loại ý kiến, đánh gia khách quan ưu nhược điểm từng loại ý kiến và xin ý kiến đại biểu Quốc hội chuyên trách tại hội nghị này.

Thảo luận tại hội nghị, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cho biết, ủng hộ phương án đổi tên thành Luật Căn cước. Bà cho rằng, tên gọi này phù hợp với phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng quy định trong dự thảo luật, gồm cả công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam, nhưng chưa xác định được quốc tịch, phù hợp với chính sách, mục tiêu, định hướng khi xây dựng luật.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho biết, hiện nay có khoảng 31.000 người gốc Việt Nam chưa nhưng chưa xác định được quốc tịch, do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy số lượng không nhiều, nhưng họ đang hiện hữu, sinh sống, là một phần của cộng đồng, phần nhiều là những đối tượng yếu thế, dễ bị tổn thương, người nghèo, không nghề nghiệp, không nhà cửa, không quốc tịch do không xác định được quốc tịch… Nếu không có căn cước, không có gì chứng minh về nhân thân, lai lịch, đặc điểm nhận dạng, thì họ sẽ là những người đứng bên lề xã hội.

Theo đại biểu, không chỉ bản thân họ mà con cái của họ cũng không được hưởng chế độ an sinh nào. Khi những người yếu thế không được hưởng chế độ an sinh, không nhận được sự giúp đỡ của cộng đồng, thì nhiều hệ lụy sẽ xảy ra.

Vậy nên, việc mở rộng cấp căn cước với các đối tượng này sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý của các cơ quan chức năng, đồng thời cũng giúp những đối tượng này ổn định cuộc sống, có giấy tờ hợp pháp để tham gia các hoạt động xã hội, được hưởng các chế độ an sinh cần thiết.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng, một số đại biểu lo việc đổi tên thẻ sẽ gây tốn kém ngân sách, tuy nhiên, dự thảo quy định những người đã được cấp thẻ căn cước công dân gắn chip không nhất thiết phải đổi thẻ, do đó sẽ không gây tốn kém.

Mặt khác, phạm vi điều chỉnh của thẻ căn cước cũng bao quát được đối tượng áp dụng của luật bao gồm công dân Việt Nam, người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa được xác định quốc tịch. Đây là vấn đề mới, phù hợp và cần thiết. Do đó, đại biểu cho rằng, việc đổi tên là thẻ căn cước hoàn toàn phù hợp với thực tiễn.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, các đại biểu cơ bản tán thành với báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý một số vấn đề lớn của dự thảo Luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý, “dù theo phương án nào cũng cần thiết kế để quy định cấp một loại giấy tờ phù hợp với thực tiễn người gốc Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch Việt Nam”. UBTVQH sẽ chỉ đạo cơ quan thẩm tra, cơ quan soạn thảo để tiếp thu đầy đủ, có ý kiến chính thức bằng văn bản về vấn đề tên gọi của luật, báo cáo cấp có thẩm quyền cho ý kiến trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 6 vào tháng 10 tới.

Bình Nguyên