Người đi trước thời gian và bài học về công tác cán bộ
Sinh thời Bác Hồ thường căn dặn “Cán bộ là cái gốc của công việc”. Ở huyện Hưng Nguyên (Nghệ An) ngay từ những năm 60- 70 đã có những người có tầm nhìn “đi trước thời gian”, biết sử dụng nhân tài cống hiến cho đất nước. Đó là Anh hùng Lao động Cao Lục - Chủ nhiệm Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp Ba Tơ. Bài học về trọng dụng nhân tài của ông cách đây hơn nửa thế kỷ vẫn còn nguyên giá trị bởi cách nghĩ, cách làm sáng tạo mang tầm chiến lược.
Những ngày mùa thu lịch sử, chúng tôi đến thăm gia đình ông Nguyễn Trọng Truyền khối 1 thị trấn Hưng Nguyên. Đã hơn 90 tuổi ông Truyền từng có hơn 55 năm công tác, gắn bó với anh hùng Cao Lục và HTX Ba Tơ.
Vào năm 1965 khi ông Nguyễn Trọng Truyền đang là kỹ sư Trưởng Khoa chăn nuôi thú y Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội. Năm đó, ông đưa học sinh về thực tập tại hợp tác xã Ba Tơ.
Được biết, ông Truyền là kỹ sư trẻ tài năng, anh hùng Cao Lục đã tìm cách đưa ông Truyền về làm việc. Để ông Truyền yên tâm công tác, anh hùng Cao Lục đã bàn với Ban chủ nhiệm HTX tặng ông Truyền một căn nhà và hơn 1.000m2 đất, rồi đưa cả vợ con ông Truyền từ Hà Tĩnh ra Hưng Nguyên sinh sống.
"Ngày đó về HTX Ba Tơ làm việc, anh hùng Cao Lục đã tặng tôi một ngôi nhà và đưa vợ con tôi về đây để đoàn tụ. Ngôi nhà đó giờ tôi vẫn đang giữ đến bây giờ. Tôi xem Hưng Thái như quê hương thứ 2 của mình”, Ông Truyền chia sẻ.
Ở Thị trấn Hưng Nguyên, thế hệ như ông Nguyễn Trọng Truyền không còn nhiều. Hầu hết những người còn sống nay đã bát thập cổ lai hy. Họ kể về anh hùng Cao Lục những câu chuyện dài đầy hoài niệm trân quý và biết ơn.
Chuyện bắt đầu từ những năm 1960, khi HTX Ba Tơ-Hưng Thái được hợp nhất từ 4 HTX, ông Cao Lục được bầu làm Chủ nhiệm. Với tư duy sáng tạo, tầm nhìn chiến lược, phẩm chất của anh Bộ đội Cụ Hồ, tấm lòng và bầu nhiệt huyết của tuổi trẻ. Anh hùng Cao Lục đã dấn thân vào công cuộc cách mạng chống đói nghèo lạc hậu, xây dựng quê hương.
Quê ông, vùng chiêm trũng, để cải tạo đồng ruộng Cao Lục chọn khâu thủy lợi làm đột phá. Chủ nhiệm Cao Lục lên kế hoạch đắp con đê bao quanh làng để chống lụt và trị thuỷ. Ông lặn lội tìm đến Viện giống cây trồng Bộ Nông nghiệp tìm giống mới. Cùng với đó, ông cho dồn điền đổi thửa thành những vùng canh tác lớn, thu nhập của xã viên ngày một tăng cao.
Ở Thị trấn Hưng Nguyên người dân hôm nay vẫn luôn nghĩ về Cao Lục với vị trí là người công dân số 1 của họ và là người anh hùng đi trước thời đại mà cách nghĩ cách làm của ông đến hôm nay vẫn còn luôn mới.
Phá thế độc canh cây lúa, HTX Ba Tơ mở lối phát triển chăn nuôi. Hai ngành này hỗ trợ cho nhau phát triển. Tư duy đổi mới ấy được đưa vào Nghị quyết của Đảng ủy và Nghị quyết HTX thời bấy giờ.
Đầu tiên là tập trung công sức để nuôi cá. Ông Nguyễn Văn Long, nguyên cán bộ ngành Nông nghiệp của Hưng Nguyên đã nghỉ hưu chính là kỹ sư thủy sản thời kỳ đầu của HTX Ba Tơ nhớ lại: Ngày đó, để tìm được kỹ sư giỏi về thủy sản, ông Cao Lục đã xuống UBND tỉnh tìm hiểu. Biết ông Long vừa tốt nghiệp bằng đỏ Đại học Thủy sản được Trung ương tăng cường cho Nghệ An, anh hùng Cao Lục đã đích thân xin tỉnh cho kỹ sư Long về làm việc tại HTX Ba Tơ.
"Sau khi về đây làm việc tôi đã được anh hùng Cao Lục tạo mọi điều kiện nơi ăn nơi ở, cấp lương thực", ông Nguyễn Văn Long kể.
Không chỉ trọng nhân tài, anh hùng Cao Lục còn tạo điều kiện cho mọi người phát huy hết khả năng của mình. Ông cử một đoàn cán bộ, trong đó có kỹ sư trẻ Nguyễn Văn Long ra tỉnh Hà Nam học tập phương pháp nuôi cá của tỉnh bạn. Đoàn lấy giống cá mè, cá chép và thuê một đoàn chuyên gia Hà Nam về hướng dẫn chăn nuôi.
Chương trình nuôi cá được thí điểm và cho thắng lợi ngay vụ đầu tiên. Tiếp theo, ông cho sản xuất đại trà trên toàn bộ diện tích ao, rào, kênh mương toàn HTX, hàng năm thu được hàng trăm tấn cá. Cá nuôi đầy đồng nhưng không mất mát vì người dân tự bảo vệ sản phẩm của họ làm ra.
Cùng với nuôi cá, anh hùng Cao Lục phát triển chăn nuôi lợn. Ông tiếp tục cử cán bộ ra Bắc, vào Nam tìm mua giống lợn tốt như Móng Cái hậu bị, lợn Đại Bạch về lai tạo. Hợp tác xã Ba Tơ có hẳn 1 khu chăn nuôi hàng trăm con lợn giống và 1.000 con lợn thịt; trở thành nguồn kinh tế quan trọng của Hợp tác xã.
Nhân bối cảnh thời đó miền Bắc còn ít nơi tác nghiệp cho các kỹ sư, cán bộ chuyên môn, anh hùng Cao Lục đã mời được không ít người về làm việc cho HTX Ba Tơ. Cùng với sự đồng lòng đồng sức của cán bộ nhân dân mà người đứng đầu là anh hùng Cao Lục đã đưa Ba Tơ trở thành HTX lá cờ đầu trong các HTX miền Bắc XHCN.
Ông Nguyễn Văn Long tâm sự: “Bên cạnh coi trọng nhân tài, đạo đức nhân cách cũng được anh hùng Cao Lục đưa lên hàng đầu khi ông tuyển dụng người làm việc. Đây được xem là tư duy thu hút nhân tài rất hiếm ở một cán bộ cấp xã thời bấy giờ.
Chúng tôi ai cũng rất vui vì đây là nơi mà chúng tôi có điều kiện để thể hiện sở trường của mình. Anh hùng Cao Lục là người nhìn xa trông rộng, có tầm nhìn chiến lược. Khi xây dựng HTX Ba Tơ ông đã thu hút nhân tài về. Cán bộ cơ sở nên học tập gương anh hùng Cao Lục, đi trước đón đầu”.
HTX Ba Tơ - Hưng Thái vinh dự được đón tiếp các vị lãnh đạo cấp cao của Đảng – nhà nước về thăm và làm việc như Đại tướng Nguyễn Chí Thanh (năm 1961); Tổng Bí thư Lê Duẩn (năm 1974). Ông Cao Lục vinh dự được Đảng – Nhà nước phong danh hiệu Anh hùng Lao động năm 1962 bởi những đóng góp to lớn và những nỗ lực không biết mệt mỏi của ông.
Với tư duy đổi mới đầy táo bạo, tinh thần giám nghĩ, giám làm, anh hùng Cao Lục- Chủ nhiệm HTX Ba Tơ là 1 trong những người đặt viên gạch đầu tiên cho sự phát triển đột phá của ngành nông nghiệp Việt Nam những năm 60-70 của thế kỷ 20 và còn nguyên giá trị cho tới ngày hôm nay.
Gần 50 năm sau ngày mất của ông, người đời vẫn nhắc về ông với hình ảnh của một con người sáng tạo và đổi mới; một chủ nhiệm HTX vì dân và gần dân.