Ngày càng nhiều người trẻ mắc bệnh lao

Bệnh nhân 20 tuổi tới Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thăm khám trong tình trạng mệt mỏi, ăn uống kém, gầy sút cân nhanh, sốt về chiều, ra mồ hôi trộm về đêm, ho có đờm…

Theo lời kể của bệnh nhân, cách đây 1 tháng bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn kéo dài và nặng dần lên. Bệnh nhân và gia đình hoàn toàn khỏe mạnh, không có tiền sử bệnh.

Sau khi được tiến hành làm các xét nghiệm cận lâm sàng, chẩn đoán bệnh nhân bị lao phổi mới AFB dương tính, lao PCR dương tính... Qua gần 3 tuần điều trị tích cực theo phác đồ: Chống lao, kháng sinh, long đờm, khí dung, nâng đỡ thể trạng… bệnh nhân ổn định, hết sốt, không còn mệt mỏi, ăn uống ngon miệng, được ra viện, uống thuốc theo đơn.

Không có dấu hiệu rõ ràng như bệnh nhân trên, chị N.M.H. (28 tuổi, Hà Nội) vô tình phát hiện tổn thương đỉnh phổi trong lần khám sức khỏe định kỳ.

Bác sĩ nghi ngờ do lao nên chỉ định chị làm xét nghiệm đờm tìm vi khuẩn lao, tuy nhiên, vì chị không ho, không khạc được đờm nên xét nghiệm âm tính, khi đó bác sĩ chẩn đoán viêm phổi và kê thuốc uống.

Tuy nhiên, 2 tháng sau, chị thấy đau ngực, sốt và tìm đến bệnh viện khám lại. Kết quả chụp cắt lớp phổi, phát hiện tổn thương đỉnh phổi trái kèm tràn dịch màng phổi trái.

Chị được lấy mẫu dịch, xét nghiệm phát hiện thấy vi khuẩn lao. Lúc này chị được chẩn đoán cùng lúc lao phổi và tràn dịch màng phổi do lao. Chị được điều trị thuốc chống lao đặc hiệu.

Điều đáng nói, với hai bệnh nhân trên, trong gia đình đều không có thành viên nào mắc bệnh lao phổi.

Bệnh viện Phổi Trung ương đã từng ghi nhận trường hợp 4 bạn sinh viên ở trọ cùng nhau và dần dần cả 4 người đều lây bệnh lao. Bạn đầu tiên đến khám có các triệu chứng mệt mỏi, sút cân, ho nhiều, xét nghiệm thì có vi khuẩn lao dương tính. Sau đó, các bác sĩ khuyến cáo nên sàng lọc những người ở cùng thì phát hiện 3 bạn còn lại cũng mắc lao. 

TS.BS Vũ Viết Sáng - Chủ nhiệm Khoa Bệnh lây đường hô hấp và hồi sức (Bệnh viện 108) cho biết, có thể do môi trường làm việc không đảm bảo (tập trung đông người trong một không gian hẹp, kín, nhiệt độ ẩm thấp) là điều kiện thuận lợi làm vi khuẩn lao phát triển và lây lan mạnh. Lối sống, ăn uống, vận động không khoa học (ăn uống không đủ chất dinh dưỡng, thường xuyên thức khuya, làm việc quá sức, hút thuốc lá, uống rượu bia…) làm sức khỏe giảm sút, sức đề kháng yếu khiến vi khuẩn lao dễ tấn công và gây bệnh. 

Cứ một người bị bệnh lao phổi có ho khạc vi khuẩn ra môi trường có thể lây cho 5-10 người khác, nhất là trong các quần thể dân cư nhỏ như gia đình, lớp học, nhà máy, trại tập trung…

Theo BSCKII Nguyễn Thu Thủy - Khoa Lao-Hô hấp, Bệnh viện Phổi Trung ương), tất cả mọi độ tuổi đều có nguy cơ mắc lao. Theo thống kê, tỷ lệ mắc lao cao nhất là trong độ tuổi lao động (từ khoảng 41-50 tuổi) chiếm gần 40%, với những người từ 21-30 và 31-40 tuổi chiếm khoảng 16% ở mỗi độ tuổi.

Có 2 yếu tố nguy cơ khiến nhiễm lao thành bệnh lao, đó là số lượng vi khuẩn và sức đề kháng của mỗi người. Khi số lượng vi khuẩn nhiều, hệ miễn dịch của cơ thể người không thể chống đỡ được thì sẽ từ nhiễm thành bệnh.

Do đó, những người có nguy cơ cao mắc lao do hệ miễn dịch kém bao gồm: Người suy dinh dưỡng, người hút thuốc nhiều, mắc bệnh mãn tính, suy giảm miễn dịch do nhiễm HIV, trẻ em.... Nếu trong gia đình có nguồn lây lao phổi dương tính thì đây cũng là một trong những yếu tố chuyển hóa lao cho trẻ em.

Việt Nam nằm trong 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất thế giới. Lao không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người mà còn ảnh hưởng tới kinh tế - xã hội. Hiện nay, bệnh lao vẫn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các bệnh truyền nhiễm.

Vì vậy, việc phát hiện sớm, chủ động truy vết không những cứu sống người bệnh mà còn giảm nhanh nguồn lây lan cho cộng đồng, đẩy lùi dịch bệnh lao và giảm gánh nặng do tác hại của bệnh lao gây ra cho gia đình và xã hội.

Chí Tâm