Dùng trí tuệ nhân tạo để đánh giá tác phẩm nghệ thuật: Nên hay không?

Các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đang phát triển với tốc độ chóng mặt. AI hiện còn lấn sâu vào thế giới nghệ thuật, đến mức sản phẩm của AI đã có mặt trong các bảo tàng nghệ thuật và phòng tranh.

Nhưng hiện nay, giới nghệ thuật vẫn còn đang hoang mang về việc liệu các phẩm của AI có thể được gọi là nghệ thuật không.

Trước hết, vẫn phải khẳng định rằng, chính con người đã tạo ra những ứng dụng đó, và dẫu gì các ứng dụng trí tuệ nhân tạo khi mới ra đời đều có những hạn chế nhất định.

Ứng dụng AI có thể tự đào tạo từ nguồn đầu vào khổng lồ các tác phẩm nghệ thuật đã được số hóa để rồi tạo nên những hình ảnh mới. Điều này khiến giới nghệ thuật bị "tập kích" bất ngờ, và bấn loạn với các câu hỏi: Đó có thực sự là nghệ thuật? Và ai sở hữu những tác phẩm đó?

Tuy nhiên, cũng có những nghệ sĩ nhanh chóng tiếp thu công nghệ vẫn còn đang phát triển này.

Nghệ sĩ Refik Anadol chuyển đổi các hình ảnh được sử dụng miễn phí thành các tác phẩm số trừu tượng trong một triển lãm ở thành phố Los Angeles, Mỹ. Anh khẳng định các dữ liệu được sử dụng không có bản quyền và các tác phẩm của anh được hoàn thành nhờ sự trợ giúp của AI chứ không phải do AI tạo nên.

"Lúc nào tôi cũng nghe thấy các lo ngại như: Đây có phải là nghệ thuật do con người tạo ra không? Sản phẩm của AI có phải là nghệ thuật không? Đó là vấn đề thường thấy đối với bất cứ ai muốn phá vỡ những giới hạn và tiên phong sử dụng những công cụ mới" - nghệ sĩ Refik Anadol cho biết.

Những người không ủng hộ AI cho rằng, nó chỉ cóp nhặt và chế biến từ hàng triệu các hình ảnh có bản quyền mà không xin phép để làm ra tác phẩm của mình. Ngay cả những nghệ sĩ thích nhìn vào khía cạnh tích cực cũng muốn có sự đối xử khác biệt giữa ứng dụng công nghệ và sự sáng tạo của con người.

"Các họa sĩ vẽ tranh hàng tháng, hàng tuần liền thì phải có sự khác biệt giữa tranh vẽ bằng tay và tranh do AI tạo ra chứ. Tôi hy vọng những người yêu nghệ thuật sẽ phân biệt và khi mua tranh thì biết nghĩ rằng, đây là tác phẩm sáng tạo từ đầu đến cuối, còn đây là tác phẩm do AI tạo nên" - họa sĩ Sukanya Sarkar chia sẻ.

Mới đây, một Robot được thiết kế dưới hình dạng chú chó lông xù có khả năng phân tích một tác phẩm nghệ thuật, nhờ trang bị trí tuệ nhân tạo.

Lời bình về tác phẩm được in ra ngay tại phần đuôi của chú chó robot, tên của robot được viết tắt là AICCA. Ngoài trí thông minh nhân tạo, robot được trang bị máy ảnh chất lượng cao, máy in.

Được tạo ra bởi nghệ sĩ Mario Klingemann - người muốn tranh luận về việc sử dụng AI trong nghệ thuật, robot có khả năng nhận dạng các tác phẩm nghệ thuật, xem xét và phân tích chúng kỹ lưỡng về hình thức, hình dạng và khái niệm trừu tượng của tác phẩm.

Sự việc này tiếp tục gặp nhiều ý kiến trái chiều.

Theo một số nhà nghệ thuật, AI không thể thay thế được các nhà phân tích, đánh giá nghệ thuật. Vì một tác phẩm nghệ thuật có thể được sáng tạo bằng nhiều cách, nhưng việc cảm nhận nó không thể lập trình như một con robot.

Nhiều chuyên gia thẳng thắn, cảm nhận của mỗi người đã rất khác nhau - có thể người này thấy đẹp, còn người khác lại không thấy vậy. Chính con người khi phân tích hay nhận xét một tác phẩm nghệ thuật đã cho ra rất nhiều ý kiến khác nhau. Vậy thì vì sao lại lập trình việc nhận xét này cho một con robot?

Minh Anh