Nhiều trường hợp cấp cứu đuối nước sai cách
Chỉ tính riêng trong 6 ngày từ 30/5 - 4/6/2023, khoa Điều trị tích cực Nội khoa - Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận 7 trẻ nhập viện trong tình trạng nguy kịch do đuối nước tại bể bơi và ao hồ. Đáng nói, có đến 6 em nguy kịch do cấp cứu đuối nước sai cách.
Một bệnh nhi 6 tuổi ở Hà Nội vừa may mắn được các bác sĩ BV Nhi Trung ương cứu sống khỏi tình trạng rất nguy kịch do đuối nước.
Theo lời kể của gia đình bệnh nhi, ngày 31/5, trẻ được đưa xuống bể bơi gần nhà họ hàng. Chỉ vài phút sơ xuất, trẻ được mọi người xung quanh phát hiện bị đuối nước và đưa lên bờ trong tình trạng không tỉnh, tím tái, ngừng tim, ngừng thở.
Sau khi được dốc ngược chạy quanh bể nhưng tình trạng của trẻ không cải thiện, trẻ mới được đưa đến bệnh viện cách đó khoảng 5 phút di chuyển.
Tại đây, bệnh nhi được các bác sĩ nhanh chóng hồi sức tim phổi, sau 15 phút tim của bệnh nhi mới đập trở lại. Bệnh nhi được đặt nội khí quản và chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để tiếp tục điều trị.
Khi đến Bệnh viện Nhi Trung ương, bệnh nhi vẫn trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp, suy tuần hoàn, tiên lượng rất nặng nề. Các bác sĩ phải áp dụng các biện pháp hồi sức tích cực, phối hợp với liệu pháp hạ thân nhiệt chủ động để bảo vệ não của bệnh nhi.
Sau 4 ngày hôn mê, bệnh nhi dần tỉnh lại. Tới thời điểm hiện tại, bệnh nhi đã tỉnh, tự thở, tuy nhiên bệnh nhi vẫn phải tiếp tục theo dõi lâu dài vì các di chứng thần kinh vẫn có thể xảy ra.
Đây chỉ là 1 trong 7 bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nguy kịch do đuối nước trong thời gian từ 30/5– 4/6/2023 tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Trong số này, có 3 trẻ ngừng tim kéo dài và 4 trẻ suy hô hấp nguy kịch.
Điều đáng nói, trong số 7 trẻ này, chỉ có duy nhất 1 trẻ được hồi sức ban đầu đúng cách, các trường hợp còn lại đều cấp cứu sai cách. Nhiều trường hợp dù không tỉnh, không thở nhưng vẫn không được cấp cứu ngừng tim ngay, thay vào đó là bế dốc chạy vòng quanh, làm chậm trễ việc cấp cứu.
Sơ cứu đúng cách - cơ hội sống cho trẻ đuối nước
Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, trong những năm qua cũng đã tiếp nhận hàng trăm bệnh nhi nặng và nguy kịch vì đuối nước.
"Bệnh nhân đuối nước được vớt lên bờ trong tình trạng bất tỉnh, ngừng thở nhưng không được cấp cứu ngừng tim ngay, thay vào đó là bế dốc chạy vòng quanh - không hề có giá trị cấp cứu trẻ đuối nước, làm chậm trễ cấp cứu", TS.BS. Phan Hữu Phúc - Viện trưởng Viện Đào tạo và Nghiên cứu Sức khỏe Trẻ em, Bệnh viện Nhi Trung ương; Tổng thư ký Hội Nhi Khoa Việt Nam cho biết.
Theo TS Phúc, sơ cấp cứu ban đầu cho trẻ đuối nước rất quan trọng vì nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ đuối nước là tổn thương não do thiếu oxy.
"Thời gian chịu đựng thiếu oxy của não tối đa chỉ khoảng từ 4-5 phút, nếu quá thời gian này sẽ dẫn tới tổn thương não không hồi phục, gây tử vong hoặc di chứng thần kinh", TS Phúc nói.
Vì thế, khi thấy một trẻ bị đuối nước không tỉnh, không thở, ngừng tim thì cần phải hồi sức tim phổi (thổi ngạt, ép tim) ngay vì đây là thời điểm vàng để cứu sống trẻ.
Bác sĩ của Bệnh viện Nhi Trung ương cũng khuyến cáo một số chú ý khi cấp cứu trẻ đuối nước và những sai lầm cần tránh, như:
- Không được dốc ngược trẻ lên vai rồi chạy làm cho các dịch ở dạ dày trào ngược hít vào đường thở và làm chậm trễ hồi sức tim phổi (ép tim/thổi ngạt) làm mất thời gian vàng để cấp cứu trẻ
- Không được ngừng hồi sức tim phổi nếu trẻ chưa có nhịp thở
- Khi ép tim ngoài lồng ngực, không ấn ngực quá mạnh sẽ gây gãy xương sườn, đụng dập phổi.
- Cần đưa tất cả trẻ bị đuối nước đến các cơ sở y tế để tiếp tục kiểm tra và theo dõi các biến chứng sau đuối nước.
- Người cứu không biết bơi nhưng lại cố gắng nhảy xuống nước gây nguy hiểm tính mạng.
- Phòng ngừa đuối nước – cần sự chung tay của cả gia đình và cộng đồng
- Tổ chức tuyên truyền cho mọi người dân cùng tham gia phòng tránh đuối nước trẻ em.
- Giáo dục kiến thức, kỹ năng (cho trẻ từ lớp 1) phòng chống đuối nước và dạy trẻ bơi an toàn.
- Tuyên truyền cho người chăm sóc trẻ luôn để ý, quản lý, giám sát trẻ mọi lúc, mọi nơi
- Loại bỏ nguy cơ đuối nước cho trẻ em tại cộng đồng, gia đình, trường học.
- Các khu vực bơi công cộng phải được giám sát bởi nhân viên cứu hộ được huấn luyện về các kỹ thuật cứu hộ.
- Ao, hồ, dụng cụ chứa nước trong gia đình phải có rào chắn, nắp đậy. Có các biển cảnh báo tại các sông ngòi, hồ nước,… nơi công cộng.
- Giáo dục, hướng dẫn cho trẻ lớn nhận biết các nơi nguy hiểm có nguy cơ cao xảy ra đuối nước.
- Cần tuyên truyền phổ biến các biện pháp phòng ngừa và cấp cứu ban đầu đúng cho người dân.
- Tổ chức các lớp cấp cứu cơ bản cho cộng đồng.
Khi gặp một trẻ, người lớn bị đuối nước, cần thực hiện sơ cứu ngay theo các bước dưới video sau:
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trong thập kỷ vừa qua, đuối nước đã cướp đi sinh mạng của hơn 2,5 triệu người trên toàn cầu. Ước tính, mỗi năm có khoảng 236.000 người tử vong do đuối nước. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em từ 5 - 14 tuổi.
Tại Việt Nam, theo số liệu của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, hiện có gần 2.000 trẻ dưới 16 tuổi tử vong do đuối nước mỗi năm.