Nghề dệt thổ cẩm của người M’Nông là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Nghề thủ công truyền thống dệt thổ cẩm là một trong những sản phẩm đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số M’nông tại xã Bù Gia Mập (huyện Bù Gia Mập) và các xã Đồng Nai, Thọ Sơn, Phú Sơn, Đắk Nhau (huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước).

Đồng bào dân tộc M'Nông ở Bình Phước hiện có trên 10.000 người (chiếm 1,1% dân số của tỉnh). Nghề dệt thổ cẩm của người M'Nông là nghề thủ công truyền thống được tích lũy kinh nghiệm và phát triển qua nhiều thế hệ, thể hiện kỹ thuật qua đôi bàn tay khéo léo, sáng tạo của người phụ nữ để phục vụ nhu cầu cuộc sống.

Dệt thổ cẩm đòi hỏi phải có năng khiếu, kỹ năng, nắm rõ kỹ thuật dệt. Bên cạnh đó, phải nhận biết và khai thác đúng các nguyên liệu từ thiên nhiên như lá cây, vỏ cây rừng để tạo ra chất liệu nhuộm màu, tạo hình hoa văn. Với giá trị tiêu biểu, nghề dệt thổ cẩm của người M'Nông tỉnh Bình Phước đã được Bộ VH-TT-DL công nhận đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo Quyết định số 1838 ngày 4/8/2022.

Việc công nhận nghề thủ công truyền thống dệt thổ cẩm của người M’nông là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia không chỉ là sự tôn vinh và khẳng định những giá trị lịch sử - văn hóa, khoa học của nghề truyền thống mà còn là sự ghi nhận những nỗ lực của các cấp chính quyền địa phương, của ngành văn hóa, thể thao và du lịch, đặc biệt là tâm huyết của các nghệ nhân và cộng đồng người M’nông đối với việc duy trì, bảo tồn và phát huy giá trị nghề dệt thổ cẩm.

Các địa phương cần có cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ các hộ gia đình còn duy trì nghề dệt thổ cẩm tiếp cận nguồn vốn, nhằm tạo điều kiện mở rộng, phát triển sản xuất, kinh doanh phù hợp với nền kinh tế thị trường. Trong đó, có chính sách khuyến khích, ưu đãi với nghệ nhân dệt thổ cẩm, người có tay nghề giỏi và xây dựng các buôn, sóc thành điểm du lịch cộng đồng; thành lập các hợp tác xã dệt thổ cẩm để quảng bá, giới thiệu sản phẩm tới đông đảo khách du lịch.

Không ngừng cải tiến sản phẩm mang tính hiện đại hơn; cải tiến kỹ thuật dệt nhằm rút ngắn thời gian, phục hồi chất liệu truyền thống, giảm công sức của người dệt và giảm giá thành sản phẩm.

Bên cạnh đó, mở rộng thị trường tiêu thụ, mời nghệ nhân và nhà thiết kế sản phẩm giảng dạy, chuyển giao công nghệ mới cho cộng đồng; tìm hiểu thị hiếu người tiêu dùng nhằm làm ra các sản phẩm phù hợp cho cộng đồng, để nghề dệt thổ cẩm vừa được lưu giữ vừa mang lại hiệu quả thiết thực.

Thục Anh (TH)