Nhà làm việc của bác sĩ A.Yersin tại Hòn Bà trở thành di tích quốc gia
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ký quyết định về việc bổ sung điểm di tích Nhà làm việc của nhà bác học Alexandre Yersin trên núi Hòn Bà (xã Suối Cát, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa) vào chuỗi các di tích lưu niệm cấp quốc gia về bác sĩ A. Yersin.
Ngôi nhà làm việc, còn gọi là trạm thử nghiệm của bác sĩ Alexandre Yersin, trên đỉnh núi Hòn Bà được xây dựng khoảng năm 1914. Địa điểm này gắn bó với cuộc đời và sự nghiệp nghiên cứu khoa học, y học phục vụ con người của nhà bác học - bác sĩ A. Yersin.
Căn nhà này nằm ở độ cao 1.578m, gồm nhà gỗ 2 tầng và bể nước kiên cố, được bác sĩ A.Yersin dùng làm nơi ở khi làm việc, nghiên cứu trên đỉnh núi Hòn Bà. Đến nay, nền móng nhà, bể chứa nước vẫn còn tồn tại.
Năm 1990, cơ quan chức năng đã có quyết định xếp hạng quần thể "di tích lịch sử lưu niệm nhà bác học Alexandre Yersin" tại Khánh Hòa là di tích quốc gia.
Quần thể di tích quốc gia này gắn bó với nhà khoa học người Pháp gốc Thụy Sĩ ở Khánh Hòa tại 3 địa điểm, gồm: Thư viện tại Viện Pasteur Nha Trang số 14 đường Trần Phú (nay là số 8), phường Xương Huân, TP Nha Trang; Chùa Linh Sơn, xã Suối Cát, huyện Diên Khánh (nay là huyện Cam Lâm); và Mộ Yersin, xã Suối Cát, huyện Diên Khánh (nay là huyện Cam Lâm).
Được biết, Hòn Bà là một ngọn núi nằm giữa hai xã Khánh Phú (huyện Khánh Vĩnh) và xã Suối Cát (huyện Cam Lâm) thuộc tỉnh Khánh Hòa, cách TP. Nha Trang 60km về phía Tây Nam.
Năm 1914, bác sĩ A.mYersin đã tiến hành khảo sát Hòn Bà, và cho xây dựng ngôi nhà gỗ lớn tại đỉnh núi này để nghiên cứu thuốc chữa bệnh. Trên khu vực Hòn Bà trước đây có căn nhà gỗ, bể chứa nước để bác sĩ A. Yersin sử dụng làm nơi ở. Tuy nhiên, sau đó khu vực này bị bỏ hoang, ngôi nhà chỉ còn lại nền móng. Sau này, UBND tỉnh Khánh Hòa cho dựng lại căn nhà mới trên nền móng cũ với kiến trúc, thiết kế, vật liệu tương tự như căn nhà trước đây.
Đầu tháng 2/2023, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có tờ trình gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị xếp hạng bổ sung địa điểm nhà làm việc của bác sĩ A. Yersin trên đỉnh Hòn Bà vào danh sách di tích cấp quốc gia.
Alexandre Émile Jean Yersin (22/9/1863 - 1/3/1943) là một bác sĩ, nhà vi khuẩn học và nhà thám hiểm người Pháp gốc Thụy Sĩ.
Ông nổi tiếng vì là người đồng phát hiện ra trực khuẩn gây ra bệnh dịch hạch, sau này được đặt tên để vinh danh ông (Yersinia pestis).
A.Yersin còn là một nhà thám hiểm. Ông đã khám phá ra cao nguyên Lang Bian - Đà Lạt và đã chọn Nha Trang làm quê hương thứ hai, gắn bó trọn đời.
Ông cũng là người thành lập và là hiệu trưởng đầu tiên của Trường Y khoa Hà Nội (tiền thân của Đại học Y Hà Nội). Ông được người dân xóm Cồn gọi bằng cái tên thân thuộc "thầy Năm".
Năm 2014, Yersin được Nhà nước truy tặng danh hiệu "Công dân Việt Nam danh dự".