Bộ trưởng Cao Đức Phát: Phải giữ ổn định 3,8 triệu ha đất lúa

Bộ trưởng Cao Đức Phát trả lời chất vấn tại Quốc hội - Ảnh Chinhphu.vn

Mở đầu phiên chất vấn, đại biểu Nguyễn Thái Học (tỉnh Phú Yên) đề nghị Bộ trưởng Cao Đức Phát đưa ra những giải pháp khắc phục tình trạng các viện nghiên cứu, hệ thống khuyến nông, thú y xa rời thực tế đời sống của người dân.

Về việc này, Bộ trưởng Cao Đức Phát thừa nhận mặc dù đã cố gắng nhưng hệ thống các cơ sở nghiên cứu khoa học còn nhiều tồn tại yếu kém, đặc biệt là khâu phục vụ trực tiếp nhu cầu của nông dân. Bộ trưởng cho biết sẽ chỉ đạo các đơn vị phải đổi mới hoạt động sát hơn. “Tôi đã yêu cầu các đơn vị là đừng đem các báo cáo khoa học cho Bộ trưởng mà hãy đem đến bông lúa, trái cây có hàm lượng chất lượng, giá trị cao. Đó là đường hướng chúng tôi tiến hành,” Bộ trưởng nói.

Trước vấn đề làm sao giải quyết việc sản xuất manh mún cũng như bảo hộ hàng nông sản trong nước trước thực trạng nhập khẩu tràn lan như hiện nay mà đại biểu Nguyễn Ngọc Hòa (Tp.Hồ Chí Minh) đặt ra, Bộ trưởng Cao Đức Phát cho biết, Bộ Nông nghiệp và các Bộ, ngành liên quan cũng đã đưa ra những giải pháp phù hợp với cam kết và thông lệ của các tổ chức quốc tế. Các nước xuất khẩu vào Việt Nam phải thông báo trước năng lực, đặc tính nông sản, trước mắt kiểm soát trên cơ sở xác nhận đó.

Theo Bộ trưởng, việc hình thành các vùng sản xuất tập trung quy mô lớn không phải tự phát mà ngành nông nghiệp đã liên tục rà soát, hướng dẫn nông dân hình thành các vùng trồng cao su, cà phê, chè, đầu tư xây dựng hệ thống thủy lợi, hướng dẫn nông dân áp dụng khoa học kỹ thuật. Ngoài việc ban hành các văn bản pháp luật, Bộ đã chỉ đạo quyết liệt xây dựng những tiêu chuẩn kỹ thuật, có kế hoạch điều chỉnh tới gần 1.000 tiêu chuẩn, nhưng vẫn chưa đủ vì các mặt hàng ta có rất nhiều. Bộ sẽ nghiên cứu thêm tiêu chuẩn của quốc tế vì chúng ta đã hội nhập sâu với thế giới.

Bộ trưởng Cao Đức Phát cũng tiếp thu những ý kiến phản ánh của đại biểu Nguyễn Thị Bé (tỉnh Kiên Giang) và Triệu Là Pham (tỉnh Hà Giang) về việc dân vẫn mua phải giống lúa chất lượng kém cũng như phải nhập khẩu giống lúa, ngô từ các nước khác.

Bộ trưởng cho biết, hàng năm Bộ liên tục công nhận các giống lúa mới và giới thiệu cho nông dân nhưng vẫn chưa cung ứng kịp nên vẫn xảy ra tình trạng người dân mua phải giống chất lượng kém bên ngoài. Để khắc phục tình trạng nhập khẩu giống lúa, ngô ở các tỉnh miền núi phía Bắc, Chính phủ đã ban hành Chương trình giống phù hợp với điều kiện từng vùng, khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư nên sẽ triển khai tốt hơn trong thời gian tới phục vụ nhân dân.

Đánh giá về hiệu quả của trồng lúa vụ 3, Bộ trưởng Cao Đức Phát cho biết, trước đây chỉ là vụ làm thêm. Nhưng gần đây khi rà soát tình trạng nguồn nước cũng như tính tới tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng, nên Bộ chủ trương điều chỉnh lại cơ cấu mùa vụ ở Đồng bằng sông Cửu Long. Khuyến khích phát triển vụ 3 là vụ gieo cấy ở trên đồng bằng đang nhiều nước, thu hoạch vào cuối vụ mưa, đầu vụ khô. Tuy nhiên, Bộ cũng chỉ đạo các địa phương chỉ làm vụ 3 khi có bờ bao kiên cố. Vụ Thu đông vừa qua, trên tổng số hơn 640.000ha, chỉ có 7.000 ha bị vỡ bờ và mất. Sắp tới sẽ tiến hành củng cố hệ thống bờ bao, áp dụng khoa học kỹ thuật.

Trả lời về vấn đề bảo vệ đất lúa, Bộ trưởng Phát cho biết, đây là vấn đề lớn, đất lúa giảm có nhiều yếu tố, cả tự nhiên và con người. Cần phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, hạn chế mức tối thiểu tác động của biến đổi khí hậu và nước biển dâng, hạn chế lấy đất nông nghiệp chuyển sang phi nông nghiệp.

Theo Bộ trưởng, cây lúa là lợi thế của Việt Nam, đem lại lợi ích cho người nông dân trồng lúa, không dễ gì tìm được cây khác hiệu quả hơn, đây là sự sàng lọc của lịch sử. Đồng bằng sông Cửu Long là vùng trồng lúa nước tốt nhất thế giới, không phải ngẫu nhiên mà ta là nước thứ 2 về xuất khẩu gạo dù diện tích nhỏ.
Đại biểu Trương Minh Hoàng (Cà Mau), Nguyễn Thị Khá (Trà Vinh) và một số đại biểu khác đặt ngay câu hỏi cho Bộ trưởng: “Giải pháp căn cơ để bảo vệ đất lúa là gì?”.

Bộ trưởng Cao Đức Phát cho biết thách thức lớn với đất lúa là bị lấy để phát triển hạ tầng đô thị, khu công nghiệp… “Tuy nhiên tôi thấy rằng trong 10 năm vừa qua nếu nhìn lại thì diện tích đất lúa đã giảm xuống 348.000 ha, trong đó 5 năm 2001 - 2006 là 303.000ha; năm 2006 - 2010, diện tích giảm chỉ còn 45.000ha. Điều đó cho thấy rằng một khi chúng ta quan tâm chỉ đạo quyết liệt thì việc bảo vệ lúa đã có hiệu quả mà chưa cần có nhiều giải pháp lớn khác...”. Tiếp theo, đương nhiên phải có quy hoạch để đáp ứng nhu cầu về đất cho các mục tiêu phi nông nghiệp. Mặt khác, chúng ta nên có chính sách để hỗ trợ khuyến khích các địa phương và bà con nông dân yên tâm làm ruộng.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang phối hợp trả lời những vấn đề các đại biểu QH chất vấn Bộ trưởng Cao Đức Phát. (Ảnh: Nguyễn Dân/TTXVN)

Bổ sung các giải pháp này, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang nêu 5 giải pháp bảo vệ 3,81 triệu ha đất lúa là: Điều tiết, phân bổ ngân sách đảm bảo lợi ích các địa phương thuần nông; có chính sách đối với các vùng quy hoạch chưa sản xuất lúa theo hướng hàng hóa;tăng cường đào tạo nghề để giúp các hộ dân mất đất lúa chuyển đổi nghề;xây dựng các quy định pháp lý nhằm động viên người dân trồng lúa thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm giảm chi phí sản xuất, tăng thu nhập cho người sản xuất lúa gạo và đảm bảo người sản xuất lúa gạo có lãi 30% giá thành. Cuối cùng là rà soát xác định rõ chỉ tiêu khống chế về diện tích đất trồng lúa cần bảo vệ nghiêm ngặt, phân bổ xác định ranh giới cắm mốc công khai đến từng xã, giao cho UBND xã chịu trách nhiệm quản lý...

Xung quanh nội dung chất vấn liên quan đến bảo vệ và phát triển rừng, Bộ trưởng Cao Đức Phát cho biết: rừng chỉ phát triển bền vững khi nó mang lại lợi ích chính cho người làm nghề rừng. Do vậy, giải pháp cơ bản nhất là đẩy mạnh giao đất giao rừng cho nông dân. Hiện nay, trong 16 triệu ha chúng ta mới chỉ giao 3 triệu ha rừng cho nông dân. Sắp tới sẽ nâng diện tích này lên mức cao hơn. Bên cạnh đó cũng sẽ hỗ trợ cho người trồng rừng.

Đối với giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai lũ lụt, Bộ trưởng thừa nhận thời gian qua ta chưa đầu tư đúng mức, xây dựng giải pháp hữu hiệu đối phó với các thảm họa thiên nhiên, biến đổi khí hậu. Bộ trưởng cho biết, theo thông tin tôi có được, biến đổi khí hậu là không thể tránh được và Việt Nam sẽ là nước bị ảnh hưởng mạnh trên thế giới. Chính phủ đã chỉ đạo các bộ ngành, cơ quan chức năng đề xuất các biện pháp.

Chính phủ thông qua chiến lược ứng phó với biến đổi khí hậu, xây dựng kịch bản Biến đổi khí hậu cụ thể, chi tiết. Chiến lược ứng phó với biến đổi khí hậu chỉ có tác dụng khi toàn thể hệ thống chính trị cùng vào cuộc với sự quyết tâm của nhân dân và tuyên truyền, làm cho người dân hiểu rõ những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu. Chính phủ có chủ trương hỗ trợ cho nhân dân làm nhà chống bão, vượt lũ, không phải sơ tán trong đêm, trong dòng nước lũ. Chính phủ đã giao Bộ xây dựng thực hiện phương án này, chắc sẽ sớm thông qua trong thời gian tới.

Cũng trong phiên trả lời chất vấn này, các Bộ trưởng: Bộ Công Thương, Bộ Tài Chính, Bộ Tài Nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng bổ sung thêm một số nội dung liên qua tới tổng mức đầu tư cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn; một số giải pháp bảo vệ đất lúa, ứng phó với biến đổi khí hậu; triển khai thực hiện Thí điểm bảo hiểm nông nghiệp; các dự án cho các công ty nước ngoài thuê đất trồng rừng…

Phát biểu kết luận phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đánh giá, Bộ trưởng Cao Đức Phát và 4 Bộ trưởng đã trả lời thẳng thắn nghiêm túc và thấy được những vấn đề tồn tại cũng như đưa ra được nhiều giải pháp quan trọng để phát triển toàn diện nền nông nghiệp nước nhà.

Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, nhiều năm gần đây Đảng và Nhà nước đã tăng cao đầu tư cho nông nghiệp nông thôn. Đây là điều rất đáng mừng. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng hy vọng cuộc trả lời chất vấn hôm nay và các ý kiến của các Bộ trưởng đưa ra cũng như cam kết thực hiện sẽ thúc đẩy phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn lên trình độ cao hơn.

Hôm nay 24-11, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Vũ Luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Bình sẽ trả lời chất vấn.

P.Lan - H.Tùng - T.Hà

congly.com.vn