Chủ tịch Quốc hội: Bình ổn giá phải bảo vệ lợi ích của những người yếu thế

Quy định cụ thể về giá đảm bảo sự công khai, minh bạch

Báo cáo một số vấn đề lớn và nội dung còn ý kiến khác nhau về Dự án Luật Giá (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho biết, tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến về dự án luật này.

Dự thảo Luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý, cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo đã thống nhất: bỏ 2 Điều; bổ sung 5 Điều; bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung 7 nội dung của các Luật có liên quan; bổ sung thêm Phụ lục số 2 để làm rõ Danh mục các hàng hóa, dịch vụ đưa ra khỏi phạm vi Nhà nước định giá; từng điều khoản đã được hoàn chỉnh về kỹ thuật lập pháp…

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho biết, giá là vấn đề ảnh hưởng, tác động trực tiếp đến từng người dân, doanh nghiệp, liên quan ổn định thị trường, do đó cần được quy định cụ thể trong Luật nhằm tạo sự công khai, minh bạch tránh việc lạm dụng để mở rộng phạm vi các mặt hàng thuộc diện bình ổn giá, hạn chế sự can thiệp từ cơ quan quản lý nhà nước đến quy luật cung cầu; bảo đảm tính pháp lý chắc chắn, ổn định, giúp doanh nghiệp, người dân đang kinh doanh những mặt hàng thuộc diện bình ổn giá có chiến lược kinh doanh phù hợp. Việc quy định rõ danh mục các mặt hàng bình ổn giá trong Luật cũng khắc phục tình trạng “luật khung, luật ống” hiện nay.

Để bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời, Luật Giá hiện hành cũng đã quy định trường hợp cần điều chỉnh danh mục các mặt hàng bình ổn giá, Chính phủ trình UBTVQH xem xét, quyết định; đảm bảo công khai, minh bạch, tính linh hoạt, kịp thời, phù hợp thực tiễn, đề nghị cho giữ như quy định của Luật hiện hành.

Về định giá, tiếp thu ý kiến ĐBQH, Thường trực Ủy ban TCNS đã rà soát, chỉnh lý, bổ sung một số quy định về nguyên tắc, phương pháp, tiêu chí, thẩm quyền, cơ sở pháp lý của văn bản định giá và Danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá nhằm bảo đảm khả thi, minh bạch, bảo vệ những người làm công tác định giá.

Liên quan đến quy định về thẩm định giá, Thường trực Ủy ban TCNS đã bổ sung quy định về tiêu chuẩn thẩm định giá; chỉnh lý quy định chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, tổ chức liên quan trong đào tạo, thi, cấp, quản lý, thu hồi chứng chỉ và thẻ thẩm định viên về giá, đăng ký hành nghề thẩm định giá, bảo đảm cơ sở pháp lý, tính bao quát.

Để bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời, Luật Giá hiện hành cũng đã quy định trường hợp cần điều chỉnh danh mục các mặt hàng bình ổn giá, Chính phủ trình UBTVQH xem xét, quyết định họp hằng tháng và có thể họp bất thường để kịp thời quyết định. Vì vậy, để đúng với chức năng, nhiệm vụ của cơ quan dân cử, bảo đảm công khai, minh bạch về chính sách nhưng vẫn đáp ứng tính linh hoạt, kịp thời, phù hợp thực tiễn, đề nghị cho giữ như quy định của Luật hiện hành.

Thường trực Ủy ban TCNS cho rằng, cần giữ quy định về Quỹ bình ổn giá trong dự thảo Luật giá nhằm tạo cơ sở pháp lý cũng như bảo đảm cho công tác tổ chức thực hiện đối với các trường hợp cần thiết phát sinh. Ngoài ra, việc giữ quy định về thành lập quỹ như Dự thảo Luật nhằm bảo đảm cơ sở pháp lý đối với Quỹ bình ổn giá xăng dầu đang hoạt động...

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên họp

Giữ nguyên quy định về Quỹ bình ổn giá

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định, dự thảo Luật Giá (sửa đổi) đã được tiếp thu các ý kiến đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4, chỉnh lý công phu, giải trình đầy đủ các ý kiến đại biểu nêu.

Cho ý kiến về Quỹ bình ổn giá, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị nghiên cứu đổi tên theo hướng rộng hơn gồm cả các biện pháp bình ổn giá. Bởi trong thực tế việc bình ổn giá phải theo quy luật thị trường và quản lý, định hướng quản lý của Nhà nước để đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân, doanh nghiệp, nhất là bảo vệ lợi ích của những người yếu thế.

Trong thực tế cũng có những tình huống rất bất ngờ, rất đặc biệt, như thiên tai, địch họa, hỏa hoạn, tình trạng khẩn cấp, khi đó Nhà nước có thể đưa ra quyết định đặc biệt…

Về nguyên tắc định giá, Chủ tịch Quốc hội cho rằng nguyên tắc định giá nên tách ra thành hai khoản. Đối với hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá quy định phải bảo đảm nguyên tắc bù đắp chi phí, lợi nhuận (nếu có), cung cầu hàng hóa, dịch vụ và chủ trương phát triển từ chính sách phát triển kinh tế - xã hội của nhà nước trong từng thời kỳ.

Đối với những hàng hóa, dịch vụ khác không quy định tại Điều 21, các tổ chức và cá nhân có thể chủ động định giá tài sản, hàng hóa theo nguyên tắc bù đắp chi phí có lãi, đảm bảo quy luật cung cầu cạnh tranh của thị trường.

Chủ tịch Quốc hội cũng góp ý về niêm yết giá quy định tại Điều 30, cần nghiên cứu, sửa đổi để phù hợp và có tính khả thi. Giá tham chiếu tại Điều 31 cũng được quy định khá chặt chẽ, nhưng nên tách thành hai loại giá tham chiếu: Giá tham chiếu đã được cơ quan có thẩm quyền công bố để cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng vốn ngân sách; Giá tham chiếu để tổ chức, cá nhân tham khảo trong quá trình xây dựng phương án giá để quy định giá tài sản, dịch vụ và tự chịu trách nhiệm về quyết định giá của mình. Về thẩm định giá, dự thảo đã được sửa đổi, bổ sung khá chặt chẽ, đề nghị rà soát lại tính phù hợp với Luật Tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đang có hiệu lực.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, về thẩm định, quyết định danh mục hàng hóa thuộc diện bình ổn giá, hiện nay có 2 phương án. Tuy nhiên, ông đồng tình với phương án giữ nguyên như quy định của Luật hiện hành, vì giá là vấn đề quan trọng, liên quan mật thiết đến sự ổn định của thị trường, quyền lợi của người dân.

Về Quỹ bình ổn giá, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho rằng, đây là quỹ tài chính không nằm trong cân đối ngân sách nhà nước được trích lập từ giá hàng hóa, dịch vụ và các nguồn tài chính hợp pháp khác và chỉ được sử dụng cho mục đích bình ổn giá. Chính vì vậy cần quy định theo phương án 1, giữ các quy định đang sẵn có tại luật hiện hành. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng tán thành việc duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Còn về danh mục hàng hóa, dịch vụ do nhà nước định giá, dự thảo luật đang quy định đưa ra khỏi danh mục một số danh mục, dịch vụ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị cần có sự rà soát kỹ lưỡng, lấy ý kiến các bộ, ngành quản lý các mặt hàng này. Ngoài ra, cần đầu tư, nghiên cứu, làm rõ thêm cơ chế thỏa thuận thù lao cho đơn vị thực hiện dịch vụ thẩm định giá.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu tại phiên họp

Phát biểu giải trình thêm sau đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, tiếp thu ý kiến của các đại biểu, dự thảo luật sẽ quy định theo hướng Bộ Tài chính sẽ hướng dẫn phương pháp định giá chung, đối với các giá chuyên ngành, phân cấp cho bộ, ngành, địa phương quản lý, đối với các mặt hàng chuyên ngành thì do cơ quan quản lý chuyên ngành chủ trì. Trách nhiệm kê khai và chịu trách nhiệm về thông tin kê khai, Bộ Tài chính sẽ báo cáo lại Chính phủ và làm rõ hơn về nội dung này.

Về thù lao công chứng, thù lao đấu giá, đây là ngành kinh doanh có điều kiện, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục nghiên cứu các quy định trong luật, đánh giá tác động đầy đủ để đảm bảo lợi ích của người dân và các bên liên quan. Với quỹ bình ổn xăng dầu, để đảm bảo quỹ hoạt động một cách bình ổn nhất, đảm bảo vai trò quản lý phải nộp vào đầy đủ kịp thời, tới đây khi sửa Nghị định 95 sửa sẽ đề xuất Bộ Công Thương quản lý đảm bảo chặt chẽ.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng đề nghị Ủy ban Tài chính, Ngân sách phối hợp với cơ quan liên quan tiếp thu, hoàn thiện hồ sơ dự án luật xin ý kiến tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, lấy ý kiến các Đoàn đại biểu Quốc hội vào một số cơ quan hữu quan; đồng thời chủ trì cùng cơ quan soạn thảo tiếp thu các ý kiến tham gia để đảm bảo chất lượng dự án luật trình Quốc hội.

Bình Nguyên