Năm 2023, tiêu thụ ô tô có thể giảm tốc

Chuyên gia từ Công ty cổ phần Chứng khoán SSI (SSI) cho nhận định, tiêu thụ xe ô tô sẽ giảm tốc tăng trưởng trong năm 2023. Sau năm 2022 tăng trưởng mạnh mẽ, ước tính lượng xe bán ra năm 2023 chỉ tăng 5% so với năm 2022. Tình trạng thiếu chip ô tô và gián đoạn chuỗi cung ứng khả năng sẽ không ảnh hưởng tới thị trường nửa cuối năm 2023.

SSI cho rằng, tình hình kinh tế khó khăn mang lại nhiều thách thức. Khi điều kiện kinh tế xấu đi, tiêu thụ ô tô và giá bán ô tô tại các đại lý có thể không còn cao như trong năm 2022, do người tiêu dùng giảm thiểu chi tiêu trong thời kỳ suy thoái.

Bên cạnh đó, việc mua trả góp một phương tiện mới sẽ đắt đỏ và khó khăn hơn. Các hỗ trợ của Chính phủ (bao gồm cắt giảm lệ phí trước bạ và trì hoãn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt) đã kết thúc, do mức tiêu thụ đã trở lại mức trước COVID-19.

Xe điện có tiềm năng tạo nên sự đột phá cho ngành ô tô tại Việt Nam. Tuy nhiên, còn quá sớm để đánh giá tác động của xe điện tới ngành công nghiệp ô tô tại Việt Nam. Các hãng xe mới bắt đầu thử nghiệm bán để đánh giá sự quan tâm của người tiêu dùng và Chính phủ trong việc chuyển sang loại xe này khi mà Việt Nam chưa có chiến lược phát triển hạ tầng trạm sạc cho xe điện. Hơn nữa, giá của các mẫu xe điện vẫn cao so với các mẫu xe chạy xăng.

SSI tin rằng, Chính phủ cần xem xét 3 việc để tăng tỷ lệ điện khí hóa ngành ô tô. Đó là chính sách thuế ưu đãi đối với xe điện; tăng thuế đối với ô tô chạy bằng năng lượng hóa thạch; đầu tư vào hạ tầng các trạm sạc.

SSI cho biết, nhu cầu bị dồn nén và sự hỗ trợ từ Chính phủ là hai động lực chính giúp ngành phục hồi. Trong năm 2022, với xe bốn bánh đã có 404.635 xe (tăng 33% so với cùng kỳ) được bán ra từ các thành viên Hiệp hội các nhà sản xuất mô tô Việt Nam (VAMA) và con số này vượt xa lượng xe bán ra hàng năm trước COVID-19.

Theo VAMA, tiêu thụ xe nhập khẩu nguyên chiếc đang bắt kịp xe lắp ráp trong nước. Lượng xe nhập khẩu tăng 35% so với cùng kỳ trong năm 2022, trong khi xe lắp ráp trong nước tăng 31% so với cùng kỳ. Ô tô nhập khẩu chiếm một tỷ trọng đáng kể trong tổng lượng xe bán ra trong vài năm gần đây (khoảng 30 đến 40%). Xu hướng gia tăng này là do hàng loạt thương hiệu mới gia nhập thị trường Việt Nam, đặc biệt là các thương hiệu Trung Quốc được bán với mức giá hấp dẫn.

Giới phân tích cho rằng, nhu cầu bị dồn nén từ khi bùng phát đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy doanh số bán ô tô và xe máy trong năm 2022. Tình trạng thiếu chip bán dẫn đã cản trở hoạt động sản xuất toàn cầu, nhưng lại tạo cơ hội cho các đại lý nâng giá bán cao hơn tới 50% trên mỗi chiếc xe.

Tuy nhiên quý IV/2022, người tiêu dùng khó tiếp cận vốn, lượng mua xe giảm, doanh thu và lợi nhuận các doanh nghiệp giảm.

Lý giải về nguyên nhân sụt giảm doanh thu và lợi nhuận quý IV/2022, lãnh đạo doanh nghiệp cho biết, chính sách thắt chặt tín dụng làm lãi suất tăng cao, điều kiện giải ngân vốn khó khăn... làm cho người tiêu dùng khó tiếp cận vốn vay khi mua xe, giảm nhu cầu tiêu dùng. Mặc dù vậy, trong 9 tháng năm 2022, thị trường kinh doanh xe ô tô tốt, kinh tế ổn định, lãi suất cho vay thấp làm cho lợi nhuận cả năm của Haxaco tăng trưởng mạnh mẽ.

Thực tế, những khó khăn đã lộ rõ trong quý IV/2022 khiến doanh số bán xe của ngành ô tô đi lùi vào những tháng cuối năm 2022 và quý đầu nâm 2023.

Trang Nhi