Tết sum vầy bên nồi bánh chưng

Nói đến Tết, ngoài đào, mai hay lọ hoa chơi Tết còn có nhiều thứ đã trở thành truyền thống của người Việt, trong đó ẩm thực phục vụ Tết là điều rất quan trọng. Một trong những món ăn không thể thiếu vào dịp này đó là bánh chưng xanh.

Đã thành thông lệ, năm nào gia đình anh Lê Đình Oanh (ở TP Thanh Hóa) cũng cùng nhau tất bật chuẩn bị cẩn thận từng chiếc lá dong, khuôn gói bánh đến gạo nếp, đỗ xanh,... để gói thành những chiếc bánh chưng bày lên bàn thờ tổ tiên ngày Tết.

Để thực hiện các khâu làm bánh, mọi người cùng nhau cắt lá, đặt khuôn, đổ gạo... Khi xong các công đoạn chuẩn bị, mọi người lại quây quần bên bếp lửa. Ai cũng háo hức chờ những cặp bánh vừa chín tới, phả hương thơm lừng của Tết. Tất cả đều khiến những giờ phút cuối cùng của năm cũ trở nên đầy ý nghĩa.

Bánh chưng là món ăn truyền thống không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết

Với nhiều năm kinh nghiệm gói bánh chưng, anh Oanh chia sẻ bí quyết để có được những chiếc bánh chưng ngon: Thịt ba chỉ được ướp cẩn thận với tiêu và một chút gia vị, đỗ xanh được đồ chín giã nhuyễn cùng tiêu cho dậy mùi. Điều đặc biệt nhất trong chiếc bánh của gia đình anh Oanh là gạo nếp cái hoa vàng được trộn với nước lá riềng để tạo màu xanh tự nhiên và tạo mùi thơm đặc trưng khi bánh chín.

"Gói bánh chưng dịp Tết là phong tục đẹp đã tồn tại qua nhiều đời ở nước ta, nhưng cũng dần mai một ở nhiều thành phố lớn do điều kiện kinh tế, xã hội đổi khác. Thế nhưng, hiện nay, không ít người dân vẫn muốn lưu giữ lại ý nghĩa đẹp đẽ này, tạo không khí Tết cổ truyền cho gia đình, con cái. Đối với gia đình tôi, năm nào cũng cố gắng cùng nhau gói bánh chưng để ngày tết thêm ý nghĩa, ấm cúng.

Giữa tiết trời vào xuân, được sưởi ấp bằng bếp lửa hồng nghi ngút hơi khói của nồi bánh sôi sục phía hiên sau nhà, cả nhà ngồi bên nhau nhiều giờ đồng hồ để chờ được thưởng thức chiếc bánh đầu tiên nóng hổi khi vừa chín tới. Điều thú vị là cả nhà được quây quần bên nồi bánh chưng với nhiều câu chuyện của cả một năm lam lũ, cùng bao chuyện phiếm thường ngày", anh Oanh chia sẻ.

Nồi bánh chưng như hồn của Tết Việt trường tồn mãi với thời gian

Hiện nay, có không ít gia đình như gia đình anh Oanh vẫn giữ được nếp sinh hoạt gói bánh chưng dịp Tết. Anh Hoàng Đức Lãm (ở Hà Trung, Thanh Hóa) cho biết, dù bận rộn nhiều công việc, nhưng năm nào mọi người trong gia đình anh vẫn dành thời gian chuẩn bị nguyên liệu để gói bánh. Ngoài việc gói cho gia đình, anh còn gói để đem biếu họ hàng. Dù không nhiều, nhưng khi nhận những chiếc bánh chưng tự tay anh gói, ai nấy đều trân trọng. Điều đó là niềm vui và là động lực khiến gia đình anh luôn duy trì nét đẹp gói bánh chưng ngày Tết. 

"Chiếc bánh chưng nhìn thì rất đơn giản, nhưng để làm ra một chiếc bánh ngon phải trải qua rất nhiều khâu, mà khâu chọn nguyên liệu rất quan trọng. Chúng tôi từ nhỏ đã được bố dạy cho kỹ thuật gói bánh làm sao cho vuông vức, rồi canh lửa như thế nào để chiếc bánh được rền, được ngon. Gia đình cứ giữ truyền thống như thế này hết thế hệ này sang thế hệ khác", anh Lãm nói.

Các thành viên gia đình quây quần gói bánh chưng, bánh tét dâng cúng tổ tiên, ông bà

Cũng như anh Oanh, anh Lãm, đối với nhiều người, niềm vui trong những ngày giáp Tết đơn giản chỉ là cả gia đình cùng nhau dọn dẹp, chuẩn bị gói bánh. Đó là cảm giác yêu thương ấm áp giữa tiết trời se lạnh của tháng Chạp, là sự đoàn viên của con cháu, trở về với ông bà, cha mẹ sau một năm dài bận rộn với công việc, học tập.

Từ 23 tháng Chạp, không khó để bắt gặp những nồi bánh chưng đỏ lửa. Mọi người trong gia đình từ lớn tới nhỏ đều quây quần bên bếp lửa bập bùng khiến không khí ngày Tết ngày càng ấm áp thêm.

Không chỉ gói bánh chưng theo gia đình, ngày nay, có những gia đình trong xóm thường cùng nhau nấu chung một nồi bánh. Mọi người góp tiền lại rồi phân công nhau từng việc, sau đó sẽ tập trung cùng làm ở nhà một người, khi bánh chín thì chia ra mỗi nhà vài chiếc. Những dịp đó, không khí tươi vui, rộn ràng, háo hức.

Chiếc bánh chưng trở thành hương vị Tết khó quên

Có từ thời Hùng Vương, trải bao biến động lịch sử, tục gói bánh chưng ngày Tết vẫn được gìn giữ đến ngày nay. Trong tâm thức của người Việt, chiếc bánh chưng không đơn thuần là món ăn truyền thống mà đã trở thành nét văn hóa vô cùng độc đáo mang nhiều ý nghĩa về vũ trụ và nhân sinh quan, thể hiện sự sum họp gia đình, biết ơn trời đất, tổ tiên. Vì thế, trong mâm cỗ cúng gia tiên ngày Tết của bất kỳ gia đình người Việt dù ở bất cứ đâu đều có cặp bánh chưng xanh.

Chiếc bánh chưng không chỉ nhắc nhở mỗi người về một món ăn mang đậm nét văn hoá của dân tộc, mà còn khiến cho mỗi chúng ta trân quý hơn một sản vật linh thiêng của ngày Tết. Mỗi khi nhớ đến bánh chưng người ta thường nghĩ ngay đến cái Tết và ngược lại. Nhịp sống hiện đại ngày nay tuy có bận rộn hơn, sung túc hơn nhưng truyền thống văn hóa ẩn sâu trong chiếc bánh chưng ngày Tết vẫn rất cần trao truyền lại mãi cho mai sau.

Thảo Nguyên