Trên 500.000 vụ án được Tòa án giải quyết năm 2022

Ngày mai 8/11, Quốc hội sẽ dành cả ngày để nghe và thảo luận về Báo cáo công tác năm 2022 của các cơ quan tư pháp.

Xét xử 504.681 vụ việc các loại

Theo Báo cáo của Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình gửi đến Quốc hội, năm 2022, các Tòa án triển khai thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh tình hình thế giới và trong nước bên cạnh những thuận lợi, cũng phát sinh nhiều khó khăn mới. Đặc biệt trong những tháng đầu của kỳ báo cáo, tình hình dịch Covid-19 lây lan nhanh, với số ca lây nhiễm trong cộng đồng rất cao ở một số địa phương đã ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ giải quyết các loại vụ việc thuộc thẩm quyền.

Số lượng các loại vụ việc mà các Tòa án phải thụ lý, giải quyết vẫn tiếp tục tăng với tính chất, mức độ ngày càng phức tạp. Bên cạnh nhiệm vụ phải làm tốt công tác giải quyết, xét xử các loại vụ việc, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và các chỉ tiêu, yêu cầu theo Nghị quyết của Quốc hội; các Tòa án còn phải tiếp tục tập trung thực hiện tốt Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án; tổ chức thi hành Nghị quyết của Quốc hội về phiên tòa xét xử trực tuyến...

Để chủ động triển khai các nhiệm vụ công tác năm 2022, ngay từ đầu năm, Ban Cán sự đảng, Chánh án TANDTC đã kịp thời ban hành các văn bản để lãnh đạo, chỉ đạo các TAND. Trên cơ sở đó, các Tòa án đã khẩn trương xây dựng, đề ra chương trình, kế hoạch công tác với các nhiệm vụ, biện pháp cụ thể và tổ chức thực hiện quyết liệt nhằm nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động, quyết tâm thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ, yêu cầu của Nghị quyết của Quốc hội và của TAND đề ra, Chánh án khẳng định.

Theo đó, từ ngày 01/10/2021 đến ngày 30/9/2022, các Tòa án đã giải quyết được 504.681 vụ việc (đạt tỷ lệ 88,9%; cao hơn năm trước 7,7%). Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của Tòa án là 0,9%, đáp ứng yêu cầu mà Nghị quyết Quốc hội đề ra (không quá 1,5%).

Trong đó, các vụ án hình sự, các Tòa án đã giải quyết là 91.312 vụ với 171.924 bị cáo; đạt tỷ lệ 97,71% về số vụ và 96,14% về số bị cáo, vượt 9,71% so với chỉ tiêu Quốc hội đề ra.

Việc xét xử các vụ án hình sự bảo đảm nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; chất lượng tranh tụng tại phiên tòa tiếp tục được bảo đảm theo hướng thực chất, hiệu quả. Hình phạt áp dụng đối với các bị cáo tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội.

Các vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ, các Tòa án đã xét xử 2.626 vụ với 5.586 bị cáo (tăng 213 vụ so với năm 2021).

Các Tòa án cũng giải quyết được 386.944 vụ việc dân sự, đạt tỷ lệ 87,07% , vượt 9,07% so với chỉ tiêu theo Quốc hội đề ra.

Về các vụ án hành chính, các Tòa án đã thụ lý 11.746 vụ, đã giải quyết, xét xử được 8.524 vụ, vượt 12,6% so với chỉ Quốc hội đề ra.

Chánh án TANDTC cũng cho biết, đối với các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo; các vụ án dư luận xã hội quan tâm, TANDTC đã tập trung chỉ đạo các Tòa án tổ chức xét xử nghiêm túc, đảm bảo kịp thời, đúng tiến độ, đúng pháp luật. Các Tòa án đã xét xử sơ thẩm 16 vụ án hình sự; xét xử phúc thẩm 13 vụ án hình sự thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo. Đã xử lý nghiêm các vụ án, nhất là những vụ án gây ra thiệt hại đặc biệt lớn, được dư luận xã hội rất quan tâm.

Bên cạnh đó, các Tòa án cũng đã đưa ra xét xử kịp thời và tuyên án nghiêm khắc các vụ vi phạm pháp luật liên quan đến phòng, chống dịch Covid-19, trong năm qua (các Tòa án đã thụ lý 206 vụ với 341 bị cáo, xét xử 188 vụ với 297 bị cáo liên quan đến phòng, chống dịch Covid-19; thụ lý 04 vụ với 09 bị cáo liên quan đến Covid-19 có hành vi trục lợi, chiếm đoạt tài sản của Nhà nước).

Ngoài ra, các Tòa án đã thụ lý 139 vụ án với 333 bị cáo phạm tội cho vay nặng lãi và đòi nợ thuê có tính chất “xã hội đen”; xét xử 104 vụ với 235 bị cáo; đồng thời, đã thụ lý 64 vụ án với 834 bị cáo phạm tội có tính chất băng nhóm hoạt động theo kiểu xã hội đen, xét xử 53 vụ với 594 bị cáo.

Quá trình giải quyết các vụ án hành chính cho thấy, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân đã có sự quan tâm đối với công tác giải quyết các vụ án hành chính. Các Tòa án đã có nhiều cố gắng trong việc tăng cường đối thoại, đã đối thoại thành 429 vụ án, đạt 7,09% trên tổng số 6.049 vụ án hành chính đã được giải quyết theo Luật Tố tụng hành chính.

Tỷ lệ hòa giải thành không phải xét xử cao

Một trong những kết quả nổi bật nữa mà các Tòa án thực hiện rất tốt là công tác hòa giải, đối thoại tại Tòa án.

Trước đó, Chánh án TANDTC đã ban hành Chỉ thị số 02/2022/CT-CA ngày 14/3/2022 về việc tăng cường công tác hòa giải đối thoại theo Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án; xây dựng Đề án trang bị cơ sở vật chất phục vụ thi hành Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án.

Các Tòa án đã chủ động bố trí phòng làm việc cũng như trang thiết bị phục vụ công tác hòa giải phù hợp điều kiện thực tiễn của đơn vị; tăng cường phổ biến, tuyên truyền trực tiếp cho nhân dân, đương sự về Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án.

TANDTC đã tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ hòa giải, đối thoại đối với 515 học viên là các Hòa giải viên tại 03 miền Bắc, Trung, Nam nhằm nâng cao chất lượng hòa giải, đối thoại. Đến nay, các Tòa án đã bổ nhiệm được hơn 3.000 Hòa giải viên. Với sự nỗ lực đó, các Tòa án đã giải quyết 117.443 vụ việc (hòa giải, đối thoại thành 72.955 vụ việc, đạt tỷ lệ 62,11%).

Việc xem xét áp dụng các biện pháp xử lý hành chính được các Tòa án giải quyết khẩn trương, kịp thời, đúng pháp luật. Các TAND cấp huyện đã thụ lý 17.432 hồ sơ đề nghị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính đưa vào trường giáo dưỡng, đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc và đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; đã giải quyết 17.416 hồ sơ, đạt tỷ lệ 99,9%.

Công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm cũng được TANDTC triển khai quyết liệt. Theo đó, năm 2022 đã giải quyết được 8.403 đơn/vụ; đạt tỷ lệ 62,4%. Trong tổng số 8.403 đơn/vụ đã giải quyết, Tòa án trả lời cho các đương sự là không có căn cứ kháng nghị 7.954 đơn/vụ; kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm 449 đơn/vụ.

Việc giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm được thực hiện theo quy trình, thủ tục chặt chẽ, đúng quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính và Quy chế giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm ban hành kèm theo Quyết định 625/QĐ-CA ngày 06/9/2016 của Chánh án TANDTC, Chánh án Nguyễn Hòa Bình khẳng định.

Để có kết quả này, quá trình giải quyết, các Tòa án đã tập trung rà soát, phân loại để xem xét, giải quyết các đơn sắp hết thời hạn kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, đảm bảo không để các vụ việc quá thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật. Về cơ bản, chất lượng trả lời đơn được bảo đảm, đã khắc phục tình trạng đã trả lời không có căn cứ kháng nghị nhưng sau đó lại kháng nghị.

Công tác xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm được thực hiện thận trọng, chặt chẽ, có căn cứ, đúng pháp luật. Đa số các TAND cấp tỉnh, cấp huyện thống nhất với kết quả kháng nghị, xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm của TANDTC, các TAND cấp cao. Các quyết định của Hội đồng giám đốc thẩm đều nêu rõ những lý do, thiếu sót của bản án phúc thẩm, sơ thẩm, tạo cơ sở để TAND cấp dưới có căn cứ khắc phục và giải quyết lại vụ án đúng quy định của pháp luật.

Mai Thoa