Sửa đổi Nghị định 99 để kịp thời tháo gỡ vướng mắc cho các trường đại học tự chủ

Phát biểu ý kiến tại phiên thảo luận chiều 1/6, ĐBQH Vương Quốc Thắng (Đoàn Quảng Nam) đề cập đến vai trò của đại học đối với phát triển bền vững, thịnh vượng, nâng cao năng lực cạnh tranh và năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia, trong đó có tự chủ đại học; hợp tác giữa nhà nước, trường đại học và doanh nghiệp; kiểm định chất lượng giáo dục đại học; triển khai sâu rộng quản trị đại học tiên tiến; phát triển sử dụng, đãi ngộ đội ngũ giảng viên, cán bộ quản trị đại học…

Đại biểu Quốc hội Vương Quốc Thắng cho rằng, thời gian qua, tự chủ đại học đã thể hiện chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước với nhiều kết quả tích cực; làm thay đổi và phát triển nhanh chóng các trường đại học nhưng vẫn còn có những khó khăn, vướng mắc cần được xem xét một cách tổng thể và kịp thời tháo gỡ.

Theo đại biểu, trong thời gian tới, chúng ta cần có khung pháp lý rõ ràng về vai trò chỉ đạo, quản trị và điều hành giữa Đảng ủy, Hội đồng trường và Ban giám hiệu nhà trường để tránh sự chồng chéo và tạo ra xung đột không đáng có, đồng thời quy định rõ trách nhiệm giải trình.

Đại biểu khẳng định, "tự chủ đại học và trách nhiệm giải trình" là hai mặt không thể tách rời, thiếu trách nhiệm giải trình sẽ dễ biến tự chủ thành tự trị. Đại biểu nêu rõ, có hai công cụ quan trọng để thực hiện trách nhiệm giải trình, đó là kiểm định chất lượng giáo dục và công khai, minh bạch thông tin hoạt động của trường đại học. Nhấn mạnh tự chủ đại học là một vấn đề liên ngành, liên bộ, đại biểu đề nghị, để tạo ra sự đột phá trong tự chủ đại học, Chính phủ nên cân nhắc lập một Ủy ban hoặc một Hội đồng cấp quốc gia về tự chủ đại học để giải quyết triệt để các vướng mắc và tạo ra động lực giúp các trường đại học tự chủ thực chất.

Liên quan vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định tự chủ đại học là thực hiện chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước theo Nghị quyết 29-NQ/TW và theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục Đại học. Tự chủ đại học đã đem lại nhiều cơ hội, điều kiện phát triển các trường đại học, được các trường đại học và xã hội đánh giá cao.

Bộ trưởng nêu rõ, qua thời gian thực hiện tự chủ, các trường đại học đã có nhiều diện mạo và sự phát triển mới. Chỉ số xếp hạng giáo dục của Việt Nam so với thế giới đã tăng nhanh. Cụ thể, theo công bố mới, giáo dục Việt Nam đứng thứ 59 trong số các quốc gia trên toàn thế giới, trong đó có sự đóng góp của chỉ số phát triển trong xếp hạng đại học. Nhiều ngành nghề mới được mở, cơ hội học tập và học tập tốt cho người học đã tăng lên, các chỉ số của đại học đều đã được phát triển. Điều đó cho thấy chủ trương thực hiện tự chủ đại học là đúng đắn, rất cần thiết, góp phần đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nước nhà, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao.

Về tình hình triển khai, Bộ trưởng cho biết, trong các nội dung liên quan đến tự chủ đại học, nội dung nhận được nhiều sự quan tâm là việc thành lập, hoạt động các Hội đồng trường. Cho đến thời điểm này trong hệ thống các trường đại học thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý, 35/35 trường đã thành lập Hội đồng trường và đi vào hoạt động. Hiện nay, trong số gần 200 trường thuộc các Bộ, ngành quản lý và ở các địa phương, vẫn còn 13 cơ sở giáo dục đại học chưa tiến hành thành lập Hội đồng trường. Bộ Giáo dục và Đào tạo đang đốc thúc các Bộ, ngành tiếp tục chỉ đạo việc này.

Trong quá trình triển khai hoạt động tự chủ đại học, vẫn còn một số vướng mắc liên quan đến hoạt động Hội đồng trường, trong đó có vướng mắc liên quan đến trách nhiệm của người đứng đầu, việc phối kết hợp hoạt động giữa Hội đồng trường, Chủ tịch Hội đồng, Ban Giám hiệu; việc xử lý các vấn đề phát sinh liên quan đến hoạt động của Hội đồng, Ban giám hiệu; một số công việc tổ chức cán bộ, luân chuyển cán bộ.

Bộ trưởng nêu rõ, hiện nay Bộ Giáo dục Đào tạo đang phối hợp với Bộ Nội vụ để tham mưu cho Chính phủ sửa đổi Nghị định 99/2019/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục Đại học để kịp thời tháo gỡ các vướng mắc trên phương diện tổ chức, giúp trường hoạt động tự chủ được tốt hơn…

Ngọc Mai