Năm 2021, Tòa án các cấp đã giải quyết được 436.660 vụ việc, không có án oan

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định chủ trì phiên họp chiều nay.

Các vụ án được xét xử nghiêm minh

Báo cáo về công tác Tòa án năm 2021, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình cho biết, trong năm qua, công tác Tòa án được triển khai trong bối cảnh vụ việc tăng, dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, khó lường nên đã có những khó khăn nhất định, nhưng các Tòa án các cấp đã áp dụng nhiều biện pháp và nỗ lực hoàn thành các nhiệm vụ được giao.

Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình trình bày Báo cáo về công tác Tòa án năm 2021 trước Quốc hội.

Cụ thể, từ ngày 01/10/2020 đến 30/9/2021, các Tòa án đã thụ lý 537.577 vụ việc, đã giải quyết được 436.660 vụ việc (đạt tỷ lệ 81,2%); số vụ việc đã thụ lý giảm 64.675 vụ việc, đã giải quyết giảm 107.944 vụ việc. Nguyên nhân là do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên nhiều vụ việc không thể mở phiên tòa, phiên họp để giải quyết  theo kế hoạch. Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của Tòa án giảm 0,25%, đáp ứng yêu cầu Quốc hội đề ra. Việc xét xử các vụ án hình sự bảo đảm nghiêm minh, đúng pháp luật, không có án oan sai.

Các Tòa án đã xét xử nghiêm minh các vụ án tham nhũng gây ra những thiệt hại đặc biệt lớn, được dư luận xã hội rất quan tâm, do những người có chức vụ, quyền hạn thực hiện. Điển hình như: vụ án Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm xảy ra tại Dự án Ethanol Phú Thọ, vụ án xảy ra tại Công ty Nhật Cường, Công ty Gang thép Thái Nguyên,…Đồng thời, đưa ra xét xử 136 vụ với 177 bị cáo liên quan đến phòng chống dịch bệnh Covid-19, góp phần tích cực vào công tác phòng chống dịch bệnh. Thực hiện tốt nhiệm vụ được giao trong công tác đặc xá dịp 02/9/2021.

Về các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại và lao động xét xử đạt tỷ lệ cao. Trong đó, các Tòa án đặc biệt chú trọng và tập trung thực hiện có hiệu quả công tác hòa giải; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tương trợ tư pháp.

Về giải quyết các vụ án hành chính, TANDTC đã chỉ đạo các Tòa án chú trọng tổ chức đối thoại giữa người khởi kiện và người bị kiện; nghiên cứu, thí điểm việc tổ chức các buổi đối thoại bằng hình thức trực tuyến; làm tốt công tác phối hợp với các cơ quan liên quan. Tính đến ngày 30/9/2021, không có vụ án để quá hạn luật định do nguyên nhân chủ quan của Tòa án. Các Tòa án đã ban hành 107 quyết định buộc thi hành bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án...

Công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm đạt tỷ lệ cao. Theo đó, tổng số đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm mà TANDTC và các TAND cấp cao phải giải quyết là trong năm qua là 14.371 đơn/vụ; đã giải quyết được 7.969 đơn/vụ; đạt 55,5%...  Về cơ bản, chất lượng trả lời đơn giám đốc thẩm, tái thẩm được bảo đảm. Việc kháng nghị, xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm của TANDTC, TAND cấp cao được thực hiện thận trọng, chặt chẽ, có căn cứ, đúng pháp luật.

TANDTC cũng rất tích cực tham gia xây dựng thể chế; tăng cường công tác xây dựng và đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật. Hiện TANDTC đang nghiên cứu dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên để trình Quốc hội vào năm 2022. Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã ban hành Nghị quyết hướng dẫn xét xử tội phạm tham nhũng và chức vụ; Nghị quyết hướng dẫn về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự; Nghị quyết hướng dẫn xử lý các hành vi phạm tội liên quan đến phòng chống dịch Covid-19, Chỉ đạo áp dụng thủ tục rút gọn để xét xử các loại tội phạm này. Chánh án TANDTC đã ban hành 03 Thông tư, TANDTC đang chủ trì nghiên cứu, xây dựng 04 Thông tư liên tịch; phối hợp xây dựng 01 Thông tư liên tịch. TANDTC đã công bố thêm nhiều án lệ. Trong năm qua, có hơn 200 bản án của các Tòa án đã viện dẫn, áp dụng án lệ.

Cùng với đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được chú trọng; tiếp tục đổi mới, đa dạng hình thức đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ. Tổ chức tốt các khóa đào tạo các chức danh tư pháp; tăng cường bồi dưỡng cho các Hội thẩm nhân dân. Công tác tuyển sinh đại học năm học 2020-2021 được đổi mới về phương thức và đảm bảo chỉ tiêu, chất lượng theo quy định.

Đội ngũ cán bộ Tòa án các cấp tiếp tục được kiện toàn và nâng cao về chất lượng. Tính đến ngày 30/9/2021, tổng số biên chế TAND các cấp có 13.457 người, còn thiếu 1.780 người so với biên chế được giao do tinh giản biên chế và giảm tự nhiên, đến nay các Tòa án đã tinh giản đủ và vượt 10% biên chế theo quy định.

TANDTC đã xây dựng và hoàn thiện “Đề án đổi mới tổ chức bộ máy của TAND tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo Nghị quyết Trung ương 6 khóa XII của Đảng đáp ứng yêu cầu tình hình mới”.

Ban cán sự đảng và Chánh án TANDTC đã trình Quốc hội phê chuẩn và trình Chủ tịch nước bổ nhiệm đối với 07 Thẩm phán TANDTC. Hoạt động giám sát đối với Thẩm phán được tăng cường. Công tác thanh tra, kiểm tra đề cao kỷ luật, phòng chống tham nhũng tiêu cực trong nội bộ luôn được tiến hành thường xuyên với hình thức, nội dung đa dạng.

Chánh án TANDTC cũng đã báo cáo Quốc hội về tình hình và kết quả thi hành Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án (có hiệu lực thi hành từ 01/01/2021).

Theo đó, để triển khai thực hiện Luật này, TANDTC đã ban hành Kế hoạch thực hiện, thành lập Ban Chỉ đạo triển khai thi hành Luật; ban hành 03 Thông tư, 01 tập Giải đáp và nhiều văn bản hướng dẫn, giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình thi hành luật; xuất bản cuốn Thông tin khoa học xét xử chuyên đề về hòa giải, đối thoại tại Tòa án… Học viện Tòa án đã tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ cho gần 2.000 người để xét bổ nhiệm làm Hòa giải viên. Đến nay, các Tòa án đã bổ nhiệm được gần 3.000 Hòa giải viên.

Tính đến ngày 30/9/2021, các Tòa án nhận được 197.279 đơn khởi kiện đủ điều kiện tiến hành hòa giải, đối thoại; trong đó, các đương sự đồng ý hòa giải, đối thoại là 28.004 đơn, đã hòa giải, đối thoại thành 13.279 vụ việc, đạt tỷ lệ 58,31%. Do luật mới có hiệu lực và ảnh hưởng của dịch bệnh nên cũng làm hạn chế đến kết quả hòa giải, nhưng bước đầu Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án đã đi vào cuộc sống, Chánh án cho hay.

Ngoài ra, Tòa án các cấp cũng đã hoàn thành một số mặt công tác quan trọng với chất lượng cao. Điển hình như, đã công bố được hơn 750.000 bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật trên Cổng thông tin điện tử với hơn 113 triệu lượt người truy cập. TANDTC tổ chức thành công Hội nghị Hội đồng Chánh án các nước ASEAN (CACJ) lần thứ 8 theo hình thức trực tuyến. Hoàn thành tốt vai trò Chủ tịch CACJ nhiệm kỳ 2020-2021.

Công tác cải cách thủ tục hành chính tư pháp tiếp tục được đẩy mạnh; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và xây dựng Tòa án điện tử. Đề xuất Quốc hội cho phép tổ chức phiên tòa trực tuyến để đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn do tác động của đại dịch Covid-19 và yêu cầu hội nhập quốc tế.

6 nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới

Bên cạnh các kết quả nêu trên, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình cũng đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế cần khắc phục. Điển hình như một số chỉ tiêu Quốc hội giao thực hiện thấp hơn các năm trước; tỷ lệ giải quyết các vụ án hành chính và tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội đề ra; tổ chức bộ máy của các Tòa án chưa thực sự tinh gọn, cơ cấu đội ngũ công chức Tòa án nhân dân các cấp còn thiếu;…

Các hạn chế, thiếu sót nêu trên là do: tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, khó lường gây rất nhiều khó khăn cho Tòa án khi thực hiện nhiệm vụ; mỗi năm trung bình các Tòa án thụ lý hơn 600.000 vụ việc trong khi đó số lượng biên chế cán bộ, Thẩm phán chưa đủ để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ dẫn đến áp lực, khó khăn rất lớn với Tòa án.

Để khắc phục những hạn chế, thiếu sót và nâng cao hiệu quả hoạt động, TANDTC đề ra 06 nhóm giải pháp cần tập trung thực hiện trong thời gian tới. Đó là các nhóm giải pháp về lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành các Tòa án; xây dựng, hoàn thiện thể chế; tổ chức, cán bộ; tăng cường công khai, minh bạch và sự giám sát của nhân dân đối với Tòa án; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của Tòa án; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng, tổ chức có liên quan trong quá trình thực hiện các mặt công tác của Tòa án.

Chánh án Nguyễn Hòa Bình cũng nhấn mạnh, thời gian tới Tòa án các cấp sẽ tập trung vào 6 nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội về công tác tư pháp.

Thứ hai, thực hiện đồng bộ các giải pháp để đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc, phấn đấu đạt và vượt các chỉ tiêu, yêu cầu của Quốc hội, TANDTC đã đề ra.

Thứ ba, triển khai nghiên cứu và thực hiện có hiệu quả Đề án cải cách tư pháp trong TAND, xây dựng Nhà nước pháp quyền. Tổng kết thi hành Luật Tổ chức TAND năm 2014 để kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.

Thứ tư, tăng cường xây dựng thể chế và bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong hoạt động xét xử. Hoàn thành các dự án luật được Quốc hội giao. Làm tốt công tác tổng kết thực tiễn xét xử, phát triển án lệ và giải đáp các vướng mắc về nghiệp vụ.

Thứ năm, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin xây dựng Tòa án điện tử; tiếp tục cải cách thủ tục hành chính - tư pháp, đảm bảo công khai minh bạch hoạt động của Tòa án.

Thứ sáu, làm tốt công tác xây dựng Đảng; thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết của Đảng về xây dựng chỉnh đốn Đảng.

Quốc Huy