Du xuân 2021, chủ đề “Xe đạp ơi!”

Việt Nam không phải là nước phát minh ra xe đạp nhưng lại là nước tạo được một nền “văn hóa xe đạp” không lẫn với bất cứ quốc gia nào. Chương trình Du xuân 2021 - Xe đạp ơi! không chỉ là câu chuyện thưởng ngoạn, trải nghiệm đầu năm mới mà trong hành trình đón xuân ấy bằng những câu chuyện lịch sử, những ý nghĩa văn hoá, khiến hành trình đi dọc Việt Nam kể về chiếc xe đạp đẹp như một cuốn phim điện ảnh đắt giá. Trong đó, khán giả như được bước đi trên mỗi cung đường của ký ức, của lịch sử qua hình ảnh chiếc xe đạp. Từ chiếc “cước xa” của vua Thành Thái cho đến chiếc xe đạp thồ góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954, rồi tới chiếc xe đạp mang theo ước vọng Thống nhất…

Qua Du xuân 2021 - Xe đạp ơi!, khán giả không chỉ chạm vào ký ức với chiếc xe đạp mà còn thấy trí tuệ, khát vọng của người Việt qua chiếc đạp ở những giai đoạn lịch sử khác nhau. BTV Trịnh Quốc Đông chia sẻ về các nội dung chính trong chương trình: “Ở phần đầu, chúng tôi giới thiệu thông tin thú vị về chiếc xe đạp, xe đạp vào Việt Nam từ năm nào, câu chuyện gì đặc biệt về chiếc xe đạp vua triều Nguyễn sở hữu. Nội dung thứ hai là câu chuyện gắn với chiếc xe đạp thời bao cấp, ở đó có rất nhiều câu chuyện mà khán giả xem đều thấy mình trong ở đó. Phần thứ ba chúng tôi muốn nói tới là khát vọng của người Việt gắn với chiếc xe đạp, trí tuệ và sáng tạo của người Việt qua chiếc xe đạp thồ ở Điện Biên và sau đó là chiến dịch Kháng chiến chống Mỹ cứu nước”.

Khách mời tham gia chương trình Du xuân 2021 sẽ mang tới nhiều câu chuyện thú vị liên quan tới chủ đề xe đạp: nhà báo Nguyễn Lưu, nhà báo Phạm Ngọc Tiến, ông Đào Xuân Tình - người giữ kỷ lục quốc gia cho "Bộ sưu tập xe đạp Peugeot sản xuất tại Cộng hòa Pháp có số lượng nhiều nhất thế giới”, TS. Trần Đình Hằng - Phân viện trưởng Phân viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia Việt Nam tại Huế, PGS.TS Đại tá Trần Ngọc Long - Nguyên Phó viện trưởng Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Đinh Công Chấn.

Trong vai trò người tham gia khám phá lịch sử văn hóa xe đạp, ông Ngô Hương Giang, Giám đốc Không gian Văn hóa Thủ tướng Phạm Văn Đồng có nhiều trải nghiệm ý nghĩa khi cùng ê kíp thực hiện các ngày quay tại Hà Nội, Huế và Hội An: “Được tham gia chương trình, tôi cảm giác như được về nguồn, thấu hiểu giá trị văn hóa dân tộc, và đặc biệt có những giá trị vĩnh cửu, đi vào hồn cốt của người Việt Nam. Tôi nhận thấy ê-kíp thực hiện chương trình đã có sự đổi mới trong việc khơi gợi lại giá trị văn hóa dân tộc bằng quan điểm, cách nhìn hiện đại, Tôi đánh giá đây là chương trình bổ ích, mang đến khán giả những cảm xúc đa dạng, vừa hoài cổ, vừa trẻ trung, có gì đó, làm cho người ta tự hào”.

Chúng tôi vẫn đảm bảo cảnh đẹp, các địa điểm hấp dẫn để khán giả cùng đến, chiêm ngưỡng, bên cạnh đó, chúng tôi tìm những thông tin ít người biết như triều Nguyễn mua xe đạp đó như thế nào, chúng tôi tìm vào Trung tâm Lưu trữ quốc gia để tìm tư liệu ngày xưa châu bản như thế nào, và đó là thông tin khá thú vị.

Ê kíp thực hiện chương trình đã tìm được nhiều bối cảnh đẹp cùng các địa điểm hấp dẫn để truyền tải hành trình Du xuân 2021. Bên cạnh đó, các biên tập viên đã tìm ra những thông tin ít được biết tới. Nhờ Trung tâm Lưu trữ quốc gia 1, ê kíp may mắn tìm được một văn bản do khâm sai đại thần tấu trình lên vua Thành Thái về việc “du nhập” chiếc “lưỡng luân cơ xa”.

Điều ê kíp ngạc nhiên nhất đó chính là việc vua đã sửa khái niệm mà quan đại thần dùng “Lưỡng luân cơ xa” để chỉ chiếc xe đạp thành “cước xa”. Việc sửa khái niệm này chứng thực một điều, vua Thành Thái không chỉ hiểu rất rõ văn minh, văn hoá phương Tây, mà còn hiểu được tính “thực dụng” của chiếc xe này. “Cước xa” chính là “xe đạp” (“đạp xe”) xét về ý nghĩa nguyên khởi của từ ngữ, nhưng lại sang trọng và quyền quý hơn ý nghĩa của một “công cụ” di chuyển khi dùng từ bình dân/thuần Việt (xe đạp).

Trong Du xuân 2021, mỗi vòng quay của chiếc xe đạp như sự cuốn đi của thời gian. Trở về quá khứ của xe đạp để tìm về những nét văn hóa của người Việt Nam. Chương trình phát sóng 20h30 mùng 1 Tết trên kênh VTV2, 7h00 mùng 3 Tết trên kênh VTV1, 00h30 mùng 2 tết trên kênh VTV4 và 13h35 mùng 2 tết trên kênh VTV8.

Minh Khang