Những sai lầm "chết người" trong xử trí đối với người mới bị đột quỵ

Trong vài tuần trở lại đây, số bệnh nhân được chuyển vào Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện Bạch Mai) cấp cứu tăng 30% so với ngày thường, trung bình 35-50 ca/ngày. Trong đó, đa số bệnh nhân đều đến viện khi đã qua khung giờ vàng.

Đơn cử như trường hợp nam bệnh nhân 60 tuổi ở Thái Bình, được chuyển đến viện ở giờ thứ 26. Bệnh nhân vốn có tiền sử khỏe mạnh nên chủ quan, sau bữa ăn trưa đột ngột tê yếu nửa người trái.

Bệnh nhân nghĩ bị đột quỵ cần nằm bất động để não được nghỉ ngơi, tuy nhiên nằm hơn 1 ngày không đỡ nên ông đã bảo con đưa đến viện.

Hay trường hợp nữ bệnh nhân 60 tuổi ở Hà Nội, được chuyển vào viện sau hơn 1 ngày bị đột quỵ. Vào buổi sáng khi dậy sớm chuẩn bị ra công viên tập thể dục, bà đột ngột thấy yếu nhẹ và tê bì nửa người phải, kèm méo miệng.

Phỏng đoán bị trúng gió, bà tự vào giường nghỉ ngơi. Cùng ngày, con gái gọi bác sĩ châm cứu đến điều trị, giúp bà tập luyện nhưng qua 24 giờ vẫn không cải thiện. Sau khi họp bàn, gia đình quyết định đưa bà đến bệnh viện.

Có thể thấy, cả hai trường hợp trên đều đến viện quá muộn, lỡ mất thời gian vàng nên chịu cảnh tàn phế suốt đời.

Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 230.000 ca mắc mới đột quỵ, trong đó gần 50% số ca đột quỵ sẽ tử vong, 90% để lại di chứng do hầu hết bệnh nhân đột quỵ đều đến viện khi đã qua khung giờ vàng.

Tỷ lệ bệnh nhân đột quỵ đến trước 6 giờ tại nước ta trung bình chỉ khoảng 3,5%, riêng các bệnh viện lớn như Bạch Mai, tỷ lệ này ở mức 5-7%.

Việc hiểu rõ và hành động kịp thời sẽ giúp bệnh nhân đột quỵ tránh khỏi những biến chứng nặng không mong muốn. Dưới đây là những phương pháp sai khi cấp cứu một bệnh nhân đột quỵ được các chuyên gia khuyến cáo:

 - Khi phát hiện bệnh nhân đột quỵ, không được cho người bệnh uống bất kỳ loại thuốc nào, ngay cả aspirin.

Aspirin có tác dụng làm loãng máu, song cục máu đông chỉ là một trong vô số nguyên nhân dẫn đến đột quỵ não. Bên cạnh thể nhồi máu não, đột quỵ còn do vỡ mạch máu não (thể xuất huyết não). Để xác định chính xác, các bác sĩ phải chụp chiếu, xét nghiệm cẩn trọng. Do đó, người dân không nên tùy tiện dùng thuốc.

Thực tế, đã có nhiều sự cố vô cùng đáng tiếc khi người thân tự ý cho bệnh nhân uống An cung ngưu hoàng hoàn khiến xuất huyết trầm trọng hơn, bệnh nhân rơi vào nguy kịch.

- Bệnh nhân bị đột quỵ thường bị méo miệng, liệt một bên, rối loạn nuốt. Vì vậy không cho bệnh nhân ăn, uống bất cứ thứ gì để tránh nghẹn, sặc đường thở dẫn đến suy hô hấp, viêm phổi, thậm chí tử vong.

- Không cho người bệnh tự đi xe đến bệnh viện. Các triệu chứng đột quỵ não rất khó nhận biết ngay từ đầu khiến người bệnh chủ quan. Nếu tiếp tục vận động mạnh, bệnh nhân có thể bị ngã, bệnh nặng thêm.

- Người dân nên tránh các biện pháp xoa bóp, bấm huyệt, chích nặn máu. Tốt nhất gọi ngay cấp cứu 115 để chuyển bệnh nhân đến các cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt.

Ngoài ra, khi phát hiện người đột quỵ, chúng ta cần đảm bảo thông thoáng đường thở, nếu có răng giả nên tháo ra, kiểm tra xem trong miệng có đờm dãi hay không, nếu có cần lấy sạch và để bệnh nhân nằm nghiêng nhằm tránh sặc và giúp lưu lượng máu đến não tốt hơn.

Trong khi chờ xe cứu thương đến hãy hỏi người bệnh càng nhiều thông tin càng tốt. Hỏi về tất cả các loại thuốc mà người bệnh đang dùng, tình trạng sức khỏe, có dị ứng không. Ghi lại tất cả các triệu chứng bao gồm: Thời điểm đột quỵ, tiền sử bệnh tật của người bệnh như tăng huyết áp, bệnh tim, ngừng thở khi ngủ, tiểu đường... Những thông tin này rất hữu ích cho bác sĩ điều trị.

Nếu người bệnh đang ngồi hoặc đứng, hãy khuyến khích họ nằm nghiêng với tư thế đầu cao.

Khi bệnh nhân bất tỉnh, nếu bạn không thể bắt được mạch, hãy bắt đầu thực hiện hô hấp nhân tạo để hồi sinh tim phổi. Cố gắng giữ bình tĩnh thực hiện hà hơi thổi ngạt và ép tim cho bệnh nhân trong suốt quá trình chờ cứu thương 115 đến.

Lê Tuấn