“Ma lai, thuốc thư”… từ hủ tục đến những hệ lụy buồn (Kỳ 1): “Bóng đen” của buôn làng

Thậm chí, họ tránh để không ai phải thốt ra ở đầu miệng cụm từ này... Bởi với họ “ma lai, thuốc thư” là một thế lực vô hình nhưng có “quyền năng” cực lớn nên nếu “làm điều không phải” sẽ dẫn đến thiệt thân không chỉ cá nhân mà cả dòng họ của mình.

Ngày nay, theo thời gian, nỗi sợ hãi đó ít nhiều giảm bớt. Tuy nhiên, nó vẫn như một mồi lửa âm ỉ, chỉ cần có cơ hội là phát cháy. Cũng chính vì vậy, đã có không ít những hệ lụy đau lòng mà người dân buôn, làng ở Gia Lai phải gánh chịu… 

Chuyện buồn từ những “con ma”

Nếu được hỏi “con ma lai”, “thuốc thư” nó có đặc điểm như thế nào thì chắc chắn một trăm phần trăm người dân nơi đây không định nghĩa được. Ấy vậy nhưng khi nhắc đến những câu chuyện về con ma lai, thuốc thư thì tất cả các câu chuyện kể đều dài miên man, ly kỳ, rùng rợn và rất cuốn hút người nghe. Đặc biệt, trong không gian bốn bề là rừng núi thì những câu chuyện về ma lai, thuốc thư lại có sức cuốn hút, làm mộng mị người nghe đến vô cùng. Cũng chính vì thế mà cho đến bây giờ, mặc dù xảy ra đã lâu nhưng người dân ở hai làng Ktu và Wâu thuộc xã Chư Á, TP Pleiku vẫn chưa thể quên câu chuyện buồn nơi phố núi.

Một ngày giữa tháng 3/2013, dân làng Ktu và Wâu rỉ tai nhau đầy bí ẩn rằng thằng Ayin (SN 1987, trú tại làng Wâu), thằng Hiên (còn gọi: Bã Thảo, SN 1991, trú tại làng Ktu) hay thằng Gling (SN 1988, trú làng Ơp, xã Ia Krel, H. Đức Cơ, Gia Lai) mới đến làng Ktu với chị gái nó đều có… thuốc thư. Với người dân Bahanar và J’rai thì ma lai là loại ma không hình thù, chuyên bay nhảy ăn thịt người hay súc vật chết, đặc biệt những con ma lai này ban ngày thì là người nhưng khi đêm đến mới thành ma và hơn nữa, chính những người có “ma lai” lại làm ra thuốc thư. Trong cuộc sống có xích mích với ai, thù hằn ai thì chỉ cần bỏ thuốc là người đó cứ ốm dần ốm mòn rồi chết. Thực hư thế nào thì không rõ nhưng cái tin mấy người kể trên có thuốc thư làm buôn làng xôn xao. Dân làng đi đâu thấy anh chị em nhà đó là tránh xa không dám chung đường. Họ sợ sệt chẳng dám nói chuyện vì sợ “lỡ cái mồm” nói bậy mất lòng thì coi như chết. Bọn trẻ con trong buôn cũng có “lệnh cấm” gần nhà có thuốc thư kia.

Tránh xa là một nhẽ nhưng đột nhiên ngày 11/4, Hmơ (SN 1995, trú làng Ktu) chết (chết vì bệnh lý). Thế nên, người dân nơi đây cứ thổi phồng sự việc lên rằng chỉ có con ma thuốc thư mới là nguyên nhân dẫn đến cái chết của Hmơ. Mà chắc chắn chỉ có thằng AYin giết chết Hmơ bằng thuốc thư mà thôi. Dân làng lo sợ, gia đình Hmơ khiếp hãi sau khi chôn cất Hmơ đã chôn luôn xe máy và tất cả vật dụng mà lúc sống Hmơ đã dùng vì cho rằng đã “dính” thuốc thư của AYin. Trong tận cùng nỗi đau và căm hận trước cái chết theo gia đình của Hmơ là có phần “tức tưởi” nên Mưng, anh họ của Hmơ đã quyết một phen loại trừ con ma lai, thuốc thư ra khỏi làng.  Mưng đã cùng với bốn thanh niên khác trong làng là: Lin, Yin, Yơn, Sun đến nhà và đánh AYin tới tấp vào đầu làm Ayin bị rách da phức tạp, lộ sọ 7cm phải đi cấp cứu tại BV đa khoa tỉnh Gia Lai. Không chỉ vậy, gia đình Hmơ còn yêu cầu gia đình AYin xin lỗi và phải bị xử theo luật làng. Bị dân làng hắt hủi, nghi kị, nay con trai bị đánh trọng thương, bà H’Nai (mẹ của AYin) đã chuẩn bị dây thắt cổ tự tử nhưng may mắn được con trai là AYân phát hiện. Trước sự việc trên, Công an TP Pleiku cùng chính quyền địa phương đã điều tra, thu thập tài liệu, chứng cứ, gọi hỏi các đối tượng có liên quan đến thuốc thư lên làm việc cũng như giải thích cho người dân hai làng Ktu, Wâu hiểu rõ bản chất sự việc.

Sự thật về con ma lai, thuốc thư như thế nào thì không rõ nhưng sự ghẻ lạnh, nghi kị của người dân trong buôn làng khi cho rằng một ai đó có thuốc thư đã khiến cho cuộc sống của những người bị nghi vô cùng khổ sở. Hiên ở làng Ktu là một trong số “nạn nhân” của tin đồn đó. Mới hơn 20 tuổi nhưng Hiên đã phải chịu không biết bao nhiêu sự ghẻ lạnh, kì thị của dân làng chỉ vì mọi người cho rằng Hiên cũng mang thứ thuốc thư trong người. Sống dồn nén, cuối cùng mẹ của Hiên là bà H’Nai định thắt cổ tự tử, người dân chưa hết bàng hoàng thì phát hiện Hiên cũng sặc sụa mùi thuốc sâu. Cũng vì ma lai, thuốc thư mà không ít những người như Hiên đã phải bỏ buôn, làng đi biệt xứ...

Vụ án kinh hoàng

6 năm trôi qua, cây trên rừng đã bao mùa thay lá, con nước dưới khe đã bao lần đầy vơi vậy mà với người dân Bahanar làng Đắk Yă, xã Đắk Yă, huyện Mang Yang vẫn còn nguyên nỗi ám ảnh bởi một vụ án mạng kinh hoàng. Ba người bị giết hại một cách dã man cũng chỉ vì con ma lai, thuốc thư.

Tự tung tin mình có thuốc thư, những đối tượng này bị đưa ra kiểm điểm trước người dân xã Chư Á, TP Pleiku

Thời đó trong làng có Duân (29 tuổi) và Kel (27 tuổi) là hai đối tượng chuyên đi trộm cắp vặt, gây gổ với thanh niên trong làng nhưng mặc nhiên chẳng có ai dám động vào chúng. Chẳng phải cả hai có tài cán gì xuất chúng mà bởi trong những cơn say, cả hai đều tuyên bố: “Đứa nào xen vào chuyện của tao, chúng tao thư chết”. Cả hai chẳng thể ngờ cái điều mà bọn chúng đem ra hù dọa dân làng lại chính là cái án tử treo lơ lửng trên đầu mình. Trong một lần được già làng Hni khuyên răn, cả hai đang lúc say bí tỉ đã tuyên bố thẳng thừng là sẽ giết già làng nếu còn xen vào chuyện của mình. Và rồi, chẳng ai ngờ già làng Hni mắc bệnh ốm rồi chết thật. Vậy là “sự thật” về kẻ giết già làng đã rõ, nhưng để thêm phần chắc chắn, người dân đã mời thầy mo về tìm kẻ giết hại già làng. Dưới quyền uy từ những bài phép của mình, thầy mo đã chỉ vào Duân và phán đây chính là kẻ thư chết già Hni.

Ngôi nhà của ông Hnhiêu và Kel (làng Đăk Yă, xã Đăk Yă, H. Mang Yang) những người bị dân làng đánh chết vì bị nghi có thuốc thư hiện nay đang bỏ hoang

Dân làng Đăk Yă đã có một đêm không ngủ, lửa được đốt ở nhà Rông, người già cũng chẳng thể lên tiếng trước sự ra đi đầy oan uổng của già làng. Đám thanh niên không thể kìm lòng được nên hùng hổ kéo đến nhà Duân đập phá tan hoang nhà cửa, tài sản. Duân sau khi bị “phán” là thủ phạm đã rầu rĩ đi uống rượu. Sau khi ngà ngà về, thấy nhà mình bị phá tan tành nên tìm đến nhà Rông chửi bới thanh niên đang tụ tập ở đây. Trong cơn bực bội khi thấy Duân, gần 40 thanh niên đã đánh Duân cho đến chết rồi kéo xác bỏ ra khu nhà mồ của làng. Cho rằng Duân thư chết già làng thì Kel cũng là người xấu vì hai người này chơi thân thiết với nhau, đều có thuốc thư, sáng hôm sau, đám thanh niên làng Đăk Yă tìm đến nhà Kel đập phá nhà cửa. Sau đó, chúng kéo lên rẫy Đắk Ram đánh chết Kel cùng cha ruột của Kel là ông Hnhiêu (76 tuổi).

Hung thủ gây ra cái chết cho ba người cũng đã bị trừng trị theo pháp luật, những bản án, những tháng ngày ngồi sau song sắt, các đối tượng đã biết được thực hư chuyện ma lai, thuốc thư là như thế nào? Chỉ vì những điều phi lý, không tưởng, người dân nơi đây đã gieo vào buôn làng những nỗi đau có thật. Chuyện ma lai, thuốc thư cho đến nay vẫn là những câu chuyện đầy bí ẩn, ít nhiều có sự giảm bớt. Tuy nhiên, trong tiềm thức của người dân nơi đây, nó vẫn tồn tại và đó chính là lý do tại sao nỗi đau cho đến nay vẫn chưa thể dừng lại.

(Còn nữa)

Trâm Anh - Phương Trần