Triển khai thí điểm hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, hành chính tại Hải Phòng

 Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình báo cáo về Đề án tại Phiên họp thứ tư BCĐ Cải cách tư pháp TW

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương, ngày 22/1/2018, lãnh đạo TANDTC ban hành Kế hoạch số 11/KH-TANDTC triển khai thí điểm về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, hành chính tại Hải Phòng.

Thành lập bộ phận chuyên trách về hòa giải, đối thoại bên cạnh Tòa án

Mục đích của Kế hoạch số 11/KH-TANDTC nhằm đổi mới, tăng cường nhận thức của các Thẩm phán, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án về giá trị và ý nghĩa của hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính; tiếp cận, chia sẻ những kinh nghiệm, kỹ năng hòa giải đã được áp dụng thành công tại một số quốc gia trên thế giới. Mặt khác, huy động các nguồn lực xã hội tham gia vào công tác hòa giải, đối thoại tại Tòa án và đổi mới mô hình tổ chức hòa giải, đối thoại tại TAND nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác hòa giải, đối thoại. Các hoạt động triển khai thí điểm bảo đảm phù hợp với chủ trương của Đảng về cải cách tư pháp; phù hợp với quy định của pháp luật; các hoạt động triển khai thí điểm góp phần nâng cao chất lượng giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính. Việc triển khai thí điểm bảo đảm tiết kiệm; không làm phát sinh thêm bộ máy tổ chức, biên chế cán bộ, công chức. Địa điểm triển khai thí điểm tại 6 TAND cấp huyện của Hải Phòng và TAND TP Hải Phòng; thời gian triển khai thí điểm dự kiến 6 tháng; trong trường hợp điều kiện cho phép, có thể tăng số lượng các Tòa án thực hiện việc thí điểm.

Nội dung thí điểm tổ chức bộ phận chuyên trách về hòa giải, đối thoại bên cạnh Tòa án để thực hiện hòa giải, đối thoại ngoài tố tụng (theo sự tự nguyện của các đương sự, trước khi Tòa án thụ lý vụ án; kết quả hòa giải được Tòa án xem xét, công nhận khi đương sự có yêu cầu) và hỗ trợ Thẩm phán tiến hành hòa giải, đối thoại trong tố tụng (những vụ án đã được Tòa án thụ lý theo quy định của Bộ luật TTDS, Luật TTHC. Quá trình thí điểm kết hợp kinh nghiệm của các chuyên gia quốc tế trong việc thực hiện hòa giải, đối thoại theo quy định của Bộ luật TTDS, Luật TTHC, Hướng dẫn ban hành kèm theo Chỉ thị số 04/CT-CA ngày 3/10/2017.

Để tiến hành các hoạt động, về mặt nhân sự, TANDTC thành lập Ban Chỉ đạo triển khai thí điểm về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, hành chính tại Hải Phòng do Chánh án TANDTC trực tiếp chỉ đạo. Ban Chỉ đạo còn có 1 Phó Chánh án TANDTC; 2 Thẩm phán TANDTC chuyên trách giải quyết án dân sự; 1 Thẩm phán TANDTC chuyên trách giải quyết án hành chính; đại diện lãnh đạo Vụ Tổ chức - Cán bộ, Vụ Hợp tác quốc tế, Vụ Pháp chế- Quản lý khoa học và Chánh án TAND TP Hải Phòng. Bên cạnh đó, thành lập Tổ giúp việc cho Ban Chỉ đạo triển khai thí điểm do lãnh đạo Vụ Hợp tác quốc tế làm Tổ trưởng, với thành phần gồm cán bộ cấp vụ, Thẩm tra viên, chuyên viên, Thư ký Tòa án của các đơn vị thuộc TANDTC, TAND TP Hải Phòng. Phân công Thẩm phán TANDTC tập huấn cho các Thẩm phán và những đối tượng tham gia triển khai thí điểm về các quy định của pháp luật về hòa giải, đối thoại; quy trình, kỹ năng hòa giải, đối thoại; trực tiếp làm việc với chuyên gia quốc tế trong quá trình triển khai thí điểm. Đồng thời, Ban Chỉ đạo mời chuyên gia quốc tế giới thiệu, tập huấn về kinh nghiệm, kỹ năng hòa giải cho các Thẩm phán và những đối tượng tham gia triển khai thí điểm; trực tiếp làm việc với các Thẩm phán Việt Nam trong quá trình giải quyết các vụ việc tại các Tòa án thí điểm để chia sẻ cách thức và quy trình hòa giải; thời gian thực hiện từ 3 đến 6 tháng, bắt đầu từ tháng 2/2018.

Tại các Tòa án thí điểm, sẽ lựa chọn, xây dựng bộ phận chuyên trách về hòa giải, đối thoại, bao gồm 1 Thẩm phán chuyên trách về hòa giải và các Hòa giải viên (các Thẩm phán nghỉ hưu, chuyên gia pháp luật, chuyên gia tâm lý, chuyên gia về các lĩnh vực chuyên ngành ...); thuê phiên dịch tiếng Anh. Những người làm công tác hòa giải được tập huấn các quy định của pháp luật Việt Nam về hòa giải, đối thoại; quy trình, kỹ năng hòa giải, đối thoại (2 ngày); giới thiệu về quy trình, kỹ năng hòa giải theo kinh nghiệm của chuyên gia quốc tế (từ 2 đến 3 ngày); lựa chọn những quy trĩnh, kỹ năng quốc tế có tính khả thi, phù hợp với pháp luật Việt Nam để triển khai ứng dụng trong thực tiễn. Các Thẩm phán, Hòa giải viên áp dụng nội dung lý thuyết đã được tập huấn để giải quyết các vụ việc cụ thể tại các Tòa án thí điểm với sự tham gia trực tiếp của chuyên gia quốc tế để chia sẻ kinh nghiệm.

Triển khai thực hiện thí điểm

Vụ Tổ chức - Cán bộ có trách nhiệm đề xuất nhân sự và dự thảo Quyết định thành lập Ban Chỉ đạo triển khai thí điểm về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, hành chính tại Hải Phòng; đề xuất Tổ giúp việc cho Ban Chỉ đạo trình Chánh án TANDTC ký ban hành. Phối hợp với Vụ Hợp tác quốc tế, Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học, Chánh án TAND TP Hải Phòng lựa chọn, xây dựng bộ phận chuyên trách về hòa giải, đối thoại tại các Tòa án thí điểm.

Vụ Hợp tác quốc tế là đơn vị thường trực giúp việc cho Ban Chỉ đạo triển khai thí điểm tiến hành các thủ tục mời chuyên gia quốc tế giới thiệu, tập huấn về kinh nghiệm, kỹ năng hòa giải theo quy định hiện hành của Đảng và Nhà nước; đề xuất việc thuê phiên dịch; biên dịch các tài liệu phục vụ thí điểm; cử cán bộ hỗ trợ việc phiên dịch. Trực tiếp làm việc cùng chuyên gia quốc tế tại Hải Phòng trong thời gian thí điểm; theo dõi và bám sát quá trình triển khai thí điểm; kịp thời báo cáo Chánh án TANDTC, Ban Chỉ đạo triển khai thí điểm về các nội dung cần xin ý kiến cũng như những vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai thí điểm. Phối hợp với Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học nghiên cứu, xây dựng Đề án tổng thể về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, hành chính.

Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học chuấn bị tài liệu pháp luật trong nước về hòa giải, đối thoại phục vụ cho công tác triển khai thí điểm. Phối hợp với Vụ Hợp tác quốc tế làm việc với chuyên gia quốc tế về chương trình và nội dung thí điểm. Triển khai nghiên cứu, xây dựng Đề án tổng thể về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, hành chính trình Ban Cán sự đảng TANDTC, Hội đồng Thẩm phán TANDTC xem xét cho ý kiến để báo cáo Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương; thực hiện các nhiệm vụ khác theo sự phân công của Ban Chỉ đạo triển khai thí điểm.

TANDT TP Hải Phòng lựa chọn, đề xuất Thẩm phán chuyên trách về hòa giải, đối thoại, các Hòa giải viên tại các Tòa án thí điểm báo cáo Ban Chỉ đạo triển khai thí điểm. Báo cáo Thành ủy Hải Phòng về Kế hoạch triển khai thí điểm của TANDTC. Phối hợp với các đơn vị của TANDTC chuẩn bị những điều kiện cần thiết cho việc triển khai thí điểm. Xây dựng Báo cáo kết quả thí điểm về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, hành chính tại Hải Phòng gửi Ban Chỉ đạo triển khai thí điểm (thông qua Vụ Hợp tác quốc tế) để nghiên cứu, xây dựng Đề án tổng thể.

Văn Phòng TANDTC chủ trì phối hợp với Cục Kế hoạch- Tàỉ chính, Vụ Hợp tác quốc tế, Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học, TAND TP Hải Phòng bố trí kinh phí và các điều kiện vật chất khác bảo đảm cho việc triển khai thí điểm. Học viện Tòa án cử cán bộ tham gia quá trình thực hiện thí điểm để nắm bắt nội dung, ứng dụng xây dựng giáo trình đào tạo cho các chức danh tư pháp về hòa giải, đối thoại. Vụ Giám đốc kiểm tra 2, Vụ Giám đốc kiểm tra 3 cử cán bộ tham gia quá trình thực hiện thí điểm để nắm bắt nội dung, phối hợp với các đơn vị khác giúp việc cho Ban Chỉ đạo thí điểm về các vấn đề nghiệp vụ. Báo Công lý, Tạp chí TAND, Văn Phòng, Vụ Tổng hợp phối hợp tuyên truyền, đưa tin về Kế hoạch triển khai thí điểm, kết quả thực hiện thí điểm. Các đơn vị khác của TANDTC thực hiện các nhiệm vụ khi có yêu cầu của Ban Chỉ đạo triển khai thí điểm.

Kinh phí triển khai thí điểm việc đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, hành chính tại Hải Phòng được bố trí từ nguồn ngân sách đào tạo, bồi dưỡng của TAND năm 2018 và các nguồn kinh phí khác.

Trần Quang Huy