Thủ tướng: Phải hành động, không để "biết rồi nói mãi" trong giải ngân vốn đầu tư công

Thủ tướng: Hội nghị phải giải quyết cho được “3 cái đọng” là vốn, hạng mục thi công và thủ tục.

Sáng 16/7, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì phiên họp trực tuyến Thường trực Chính phủ với các địa phương về giải ngân vốn đầu tư công.

Xác định nguyên nhân chủ quan để tìm giải pháp

Phát biểu khai mạc cuộc họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, nhân dân đang gặp khó khăn về thu nhập do ảnh hưởng của dịch COVID-19, như công nhân mất việc làm, người lao động có tiền lương thấp. Và đất nước đạt tăng trưởng thấp trong 6 tháng đầu năm.

Nguyên nhân chính là các dòng vốn đầu tư, kể cả đầu tư xã hội và đầu tư Nhà nước, đều chậm, thấp so với nhiệm vụ kế hoạch. Trong bối cảnh đó, đầu tư công là “cứu cánh” đối với nền kinh tế, bởi theo tính toán của Tổng cục Thống kê, cứ tăng thêm 1% vốn đầu tư được giải ngân sẽ góp phần tăng 0,06% GDP. Do vậy, trách nhiệm của Chính phủ và các địa phương trong cả nước trong điều hành đất nước lúc này là tập trung giải ngân 633.000 tỷ, gần 28 tỷ USD vốn đầu tư công.

Trách nhiệm Chính phủ, các địa phương trong cả nước rất lớn, nhất là chúng ta phải tập trung giải ngân vốn đầu tư công gần 28 tỷ USD, tương đương với 633.000 tỷ đồng, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng cũng đề cập việc mỗi khi làm việc ở địa phương, làm việc với các bộ, ngành, thì các đồng chí đều đề cập là xin nguồn vốn của Nhà nước để đầu tư phát triển địa phương, ngành mình, nhưng khi nhận vốn rồi thì không tổ chức thực hiện đến nơi đến chốn. Điều đó diễn ra nhiều năm, nhiều thập kỷ, nhất là những năm gần đây tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công rất thấp. Năm nay giải ngân vốn đầu tư công có tiến bộ hơn là đạt trên 20%, tăng so cùng kỳ khoảng 8%, nhưng còn khối lượng rất lớn chưa được các cấp, các ngành giải ngân.

Do đó, nhiệm vụ của hội nghị này tìm ra nguyên nhân khách quan, chủ quan, chậm chạp, ì ạch, kém cỏi của giải ngân vốn đầu tư công, kể cả vốn ODA.

Đặc biệt là phải nêu chủ quan của các Tỉnh ủy, Thành ủy, UBND các tỉnh, BQL dự án các địa phương, kể cả đầu tư cho nông thôn mới. Theo Thủ tướng, phải tìm ra được nguyên nhân chủ quan là chính thay vì đổ cho khách quan là chính, để có tinh thần trách nhiệm trước nhân dân về sử dụng vốn đầu tư Nhà nước trong phát triển ngành, lĩnh vực của mình.

"Tại sao cùng cơ chế đó, có địa phương lại giải ngân rất tốt, còn nhiều địa phương lại rất ì ạch? Đó là do sự quan liêu của các cấp, ngành, không chịu sâu sát giải quyết công việc. Bí thư, Chủ tịch, Bộ trưởng đi xin vốn về cứ để mãi, cứ nói chung chung, không trực tiếp xử lý vướng mắc, khó khăn. Cho nên tôi muốn nhấn mạnh tìm nguyên nhân chủ quan để tìm giải pháp", Thủ tướng nói.

Có chế tài nào đối với người đứng đầu để nâng cao trách nhiệm

Nêu rõ hội nghị này phải tìm ra giải pháp để giải ngân cho hết 100% vốn đầu tư công, theo Thủ tướng, hội nghị sẽ tập trung thảo luận, “đưa ra những chế tài nào đối với người đứng đầu để nâng cao trách nhiệm” trong vấn đề chậm giải ngân. “Anh không làm thì phải có biện pháp với anh, chứ không làm, biết đó mà không xử lý. Nói hoài, nói mãi mà không chịu làm thì nghĩa làm sao, không lẽ chúng ta vô hiệu trong chuyện này sao”.

Thủ tướng nhấn mạnh, lần này sẽ đưa ra chế tài cần thiết, ngoài biện pháp mà Quốc hội đã trao quyền cho Thủ tướng Chính phủ là điều chuyển vốn đầu tư công của Nhà nước từ địa phương này qua địa phương khác, từ ngành này qua ngành khác, từ công trình này qua công trình khác, thì có chế tài khác về thi đua khen thưởng, xử lý vấn đề đặt ra, đánh giá cán bộ…

Bên cạnh đề nghị các địa phương nêu ra những kinh nghiệm tốt, Thủ tướng nhắc đến chuyến công tác kiểm tra thực hiện giải ngân vốn đầu tư công tại Ninh Bình vào cuối tuần qua. Địa phương này tổ chức họp HĐND mỗi tháng một lần để điều chuyển vốn từ công trình này sang công trình khác. Bí thư, Phó Bí thư Thường trực xuống hỗ trợ chủ tịch các huyện để trực tiếp vận động hệ thống chính trị trong giải phóng mặt bằng. Thủ tướng nhắc, bệnh quan liêu, xa dân làm một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân, nhất là trong tác giải phóng mặt bằng.

Phải giải quyết cho được “3 cái đọng”

Thủ tướng cũng đề nghị hội nghị nêu ra các vướng mắc về thể chế pháp luật, “điều nào, điểm nào, nghị định nào, mâu thuẫn giữa luật, nghị định nào để Trung ương giải quyết”. Hội nghị phải giải quyết cho được “3 cái đọng”.

Thứ nhất là vốn đọng, không được để vốn đọng, có tiền đó mà không tiêu được. Thứ hai là không để nợ đọng, tức là hạng mục thi công xong, đã hoàn thành nhưng không quyết toán, “cứ ngâm đó mãi”. Thứ ba là thủ tục đọng, một vấn đề phổ biến hiện nay.

“Không để tình trạng biết rồi nói mãi, cứ để năm này sang năm khác như thế”, Thủ tướng chỉ rõ. Sau hội nghị phải có hành động.

Thủ tướng đề nghị thảo luận “phải chăng cần có Nghị quyết của Tỉnh ủy, Thành ủy để phân công đôn đốc hay không, chứ cứ nói chung chung còn việc cụ thể thì chậm trễ”.

Tại hội nghị, Thủ tướng đọc tên các địa phương giải ngân tốt (đạt từ 45% trở lên): Nghệ An, Thái Bình, Hưng Yên, Ninh Bình, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hà Nam, Lào Cai, Tiền Giang. Thủ tướng cũng nêu tên một số địa phương giải ngân rất chậm (dưới 20%): Quảng Trị, Trà Vinh, Khánh Hòa, Hòa Bình, Thái Nguyên, Cần Thơ, Đà Nẵng, Ninh Thuận, Đồng Nai.

“Tại sao có tỉnh làm tốt, có tỉnh trì trệ là câu hỏi đặt ra cho các đồng chí”, Thủ tướng nhấn mạnh. “Các đồng chí phải nói ra biện pháp mạnh mẽ trong vấn đề này”, không để tình trạng trì trệ trong vấn đề này.

Xuân Lan