Thúc đẩy chuỗi liên kết để tạo "cú hích" mạnh cho ngành dệt may

Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) đã tổ chức buổi hội thảo "Thúc đẩy liên kết chuỗi trong ngành dệt may” vào ngày 25/6, tại Nam Định.

Hội thảo nhằm phân tích vai trò của liên kết chuỗi kinh doanh trong ngành, những cơ hội và thách thức, đồng thời đề xuất những giải pháp tăng cường liên kết kinh doanh giữa các doanh nghiệp thuộc Hiệp hội cũng như toàn ngành.

Thúc đẩy liên kết chuỗi là yêu cầu sống còn của ngành dệt may

Phát biểu tại hội thảo, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho rằng, ngành dệt may Việt Nam là một trong những ngành có kim ngạch xuất khẩu và tốc độ tăng trưởng lớn nhất, đóng góp trên 15% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Mặc dù xuất khẩu 39 tỷ USD trong năm 2019, nhưng ngành dệt may phải chi cho nhập khẩu vải 13,5 tỷ USD. Nhập khẩu tới 70% vải nguyên liệu để sản xuất hàng xuất khẩu.

Dịch COVID-19 đã và đang làm gián đoạn phương pháp vận hành chuỗi cung ứng toàn cầu khiến doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp dệt may nói riêng khó mô hình hóa và đánh giá rủi ro. Trong 6 tháng đầu năm 2020, kim ngạch xuất khẩu dệt may Việt Nam đạt 15 tỷ USD (giảm 16,65%), nhập khẩu 9,3 tỷ USD (giảm 16%) so với cùng kỳ năm trước.

Hội thảo "Thúc đẩy liên kết chuỗi trong ngành dệt may” (Ảnh: Internet)

Rõ ràng, dịch COVID-19 đã tạo ra nhiều thách thức và cũng cho thấy “nút thắt” lớn của ngành dệt may hiện nay là chưa xây dựng được chuỗi liên kết ngành. Do đó, trong thời gian tới, để tận dụng cơ hội từ các Hiệp định thương mại tự do và nâng cao năng lực thì việc thúc đẩy liên kết chuỗi là yêu cầu sống còn của ngành dệt may.

Đại diện Hiệp hội Dệt may cho biết thêm, chuỗi liên kết của Việt Nam còn lỏng lẻo, không chặt chẽ dẫn đến chúng ta đang phụ thuộc những thị trường nhập khẩu nguyên liệu. Cùng với đó, sự chia sẻ và hợp tác của các doanh nghiệp trong nước còn lỏng lẻo và chưa thực sự là sợi dây liên kết hữu ích.

Đại dịch là họa nhưng là cơ hội để định hình lại ngành công nghiệp dệt may và xây dựng chuỗi liên kết, tạo thành bó đũa vững chắc, thúc đẩy ngành dệt may phát triển.

Đồng quan điểm, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất Nhập Khẩu, Bộ Công Thương cho biết, do ngành này là ngành không đòi hỏi nhiều yêu cầu, tận dụng nhân công... Đó là hiện trạng dẫn đến sự phát triển lệch, ngành may đạt thành tựu lớn nhưng công đoạn khác phát triển chưa mong muốn nên giá trị xuất khẩu lớn nhưng giá trị còn lại trong sản phẩm may không lớn, vì chúng ta mất quá nhiều chi phí cho nhập khẩu các khâu khác.

Câu hỏi quan trọng dành cho ngành dệt may lúc này là làm thế nào để có thể chuẩn bị tốt hơn cho chuỗi cung ứng trước những khủng hoảng trong tương lai.

Trong khi đó, xu hướng của các nhà mua hàng lớn tại Mỹ, Nhật Bản và các nước châu Âu là chọn những doanh nghiệp có khả năng sản xuất trọn gói thay vì đặt hàng theo phương thức gia công để rút ngắn thời gian cho ra sản phẩm mới. Rút ngắn được thời gian thực hiện đơn hàng, đồng nghĩa với doanh nghiệp sẽ có lợi thế cạnh tranh hơn về chi phí và tăng doanh thu.

Để làm được điều này, ngành dệt may Việt Nam cần di chuyển lên thượng nguồn trong chuỗi giá trị dệt may, nắm giữ các khâu trong phân khúc sản xuất nguyên phụ liệu, đây là chiến lược dài hạn để duy trì và nâng cao lợi thế cạnh tranh trong xuất khẩu hàng may mặc của Việt Nam.

Cần có chính sách khuyến khích, tạo điều kiện để thu hút đầu tư

Mới đây, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EU) - EVFTA) đã được Quốc hội phê chuẩn và chuẩn bị chính thức có hiệu lực, theo đó, mặt hàng dệt may của Việt Nam sẽ được giảm 42,5% dòng thuế khi xuất khẩu vào thị trường EU. Hiệp định này có ý nghĩa quan trọng trong việc mở ra cơ hội thúc đẩy xuất khẩu cho doanh nghiệp xuất khẩu như dệt may, da giày, nhất là trong bối cảnh kinh tế trong nước và thế giới chịu tác động không nhỏ do dịch bệnh COVID-19.

Với quy mô nhập khẩu hàng dệt may hàng năm hơn 250 tỷ USD, EU hiện là thị trường nhập khẩu hàng dệt may lớn nhất, chiếm 34% tổng kim ngạch nhập khẩu dệt may thế giới.

Trong khi đó, thị phần xuất khẩu của dệt may Việt Nam sang thị trường này mới chỉ chiếm khoảng 2,7%. Dư địa để ngành dệt may gia tăng xuất khẩu vào thị trường EU sau khi EVFTA có hiệu lực được các doanh nghiệp đánh giá là rất triển vọng. Dự báo kim ngạch xuất khẩu dệt may vào EU sẽ tăng nhanh với mức khoảng 67% đến năm 2025 so với kịch bản khi không có Hiệp định.

Ông Vũ Đức Giang cho rằng, việc mở rộng thị trường xuất khẩu hàng dệt may sang châu Âu có ý nghĩa rất lớn để Việt Nam giảm bớt phụ thuộc vào một thị trường. Với thuế suất về 0%, các doanh nghiệp dệt may sẽ có nhiều cơ hội để mở rộng thị trường xuất khẩu.

Tuy nhiên, đây là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp bởi nguồn nguyên liệu cho sản xuất hàng xuất khẩu hiện nay chủ yếu được nhập từ Trung Quốc hoặc các nước trong ASEAN. Để khai thác tối đa những ưu đãi mà EVFTA mang lại, cả cơ quan quản lý và cộng đồng doanh nghiệp phải cùng vào cuộc.

Các doanh nghiệp dệt may đều cho rằng cần có chính sách khuyến khích, tạo điều kiện để thu hút đầu tư từ doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào sản xuất nguyên phụ liệu.

Đặc biệt, phải có cơ chế thúc đẩy sự liên kết giữa doanh nghiệp sản xuất nguyên phụ liệu với các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm, tạo thành chuỗi liên kết khép kín, đáp ứng yêu cầu về quy tắc xuất xứ, thúc đẩy cơ chế xây dựng các khu công nghiệp dệt may có xử lý nước thải hiện đại để chu trình dệt-nhuộm-may-hoàn tất, đóng góp vào nguồn cung toàn cầu và giảm bớt phụ thuộc nhập khẩu.

Hiện nay, Bộ Công Thương cũng đã đưa ra một số giải pháp đẩy mạnh hợp tác, kết nối trong sản xuất để xây dựng chuỗi liên kết bền vững trong ngành.

Theo đó, Bộ Công Thương khuyến khích các doanh nghiệp chuyển may gia công sang thực hiện các đơn hàng FOB, nâng cao ý thức về sử dụng nguyên liệu trong nước; đánh giá cao vai trò Hiệp hội ngành hàng trong việc mời gọi đầu tư, kết nối với các địa phương vẫn đang đón nhận các dự án đầu tư dệt nhuộm để giới thiệu và thuyết phục các nhà đầu tư nước ngoài.

Bộ Công Thương sẽ sớm hoàn thiện để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển ngành công nghiệp dệt may Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2035 theo đề xuất trước đó.

Nhật Vũ